«Діни экстремизм дегеніміз не?»
Тақырыбы: «Діни экстремизм дегеніміз не?»
Мақсаты:
- Дін, экстремизм, топтар ұғымымен, экстремистік топтардың белгілерімен таныстыру.
- Ойлау, есте сақтау, зейін, елестету, ұғынғанды талдау қабілетін дамытуға әсер ету.
- Отан сүйгіштікті, әділеттілікті, мұқтаждыққа (ақырғы шекке), терроризмге, экстремизмге теріс көз қарасын қалыптастыру.
Өткізу түрі: әңгіме, топтық жұмыс.
Алдын-ала берілетін тапсырма: діни экстремистік топтар жөнінде ақпарат табу.
Сынып сағатының барысы:
- Ұйымдастыру кезеңі. Әр ұрпақтың өз түсініктері, ағымдары, сәндері қалыптасады. Біреулері қысқа өмір сүреді, өзгелері уақыт өткен сайын нық бекиді және үлкен (кең) көлемге ие болады.
- Сыныппен әңгіме өрбіту. Суретке қарап, өз жауаптарыңызды тұжырымдап көріңіздер:
| Мына сөздерді қалай түсінесіз: дін, | Дін-қоғамдық сананың бір бағыты, тылсым күштер мен «құдайлар, жындар (аруақтар)» табыну заты болып табылатын, тіршілік иелеріне сенуге негізделген діни түсініктер жиынтығы. |
| діни, | Діни –сенуші, діни адам. |
| топ. | Топ-бірлестік, топтарға біріктіреді. |
| Бұл сөздерді зорлық-зомбылықпен, дертпен, түсінбеушілікпен салыстыруға бола ма? | Иә, егер республикада этносаралық алауыздықты, ұлттық араздық туғызуды насихаттаса. |
| Қандай адамдар зорлық – зомбылық, дерт әкелу үшін топтарға бірігеді? | — зорлық-зомбылықпен билікті құлату немесе басып алуға шақыратын адамдар; — ұлттық араздықты туғызушылар; — ұлттық араздықпен бірге тілдік және діни араздықты туғызушылар. |
| Бұл адамдар өздеріне қалайша назар аудартады? | — қағаздар таратады; ұрандар іледі; үйлерге, пәтерлерге барып, көшелерде әңгімелер мен үгіт жүргізеді; әдебиеттер, бейне-аудиотаспалар таратады. |
| Қандай адамдар қауіп-қатерге ұшырайды және топтардың құрығына түсіп қала алады? | Дін туралы аз білімді, негізгіні болмашыдан (арзан қолдыдан) айыру қабілетсіздігі, басқа діндерге сабырсыздық әрекеті және мейірімсіздікке шақыру, жақсылықты басу және жамандықты көбейту. |
| Адамды арбау принципі (ұстанымы) неде? | Өрмек ұстанымы, бұл дегеніміз адамның күшті жақтарына көңіл аудара отырып оны қылмыс жасауға дейін итермелейді, сондықтан да адам өз істеген ісін ақтауды және қорғанышты заңнан емес өзінің айналасындағы адамдардан іздейді. «Сен ақылдысың, қабілеттісің, сен ұлы миссия үшін таңдалғансың». Өзіндік маңыздылық сезімі көпіртіледі, өркөкіректілігі мен өзін-өзі билеушілігі өседі.Бұның барлығы жылылықты, ақ пейілділікті боямалайтын жағдайда өтеді және сондықтан да адамда күдік тумайды және оған ол қажетті жеріне келген сияқты көрінеді. «Сананы бақылау» белгіленеді, бұл дегеніміз оны толық бақылау мақсатында, психикаға әсер етеді. |
| Бұл сұрақта дін қандай рөл ойнайды? Дін — бұл тылсым күштерге, құдайға сену. | Бұл сезімде адамның жанын құтқаруға, көктегі пейіштік шаттық немесе жердегі діни өсуге уәде беріледі. Адамның, әсіресе жастардың білімнің жаңа беймәлім аймақтарына ұмтылысы пайдаланылады. |
| Дінді адамға қарсы қалай қолдануға болады? | Адам бастапқыда қайырымды ниетпен келеді, содан кейін ақырындап (біртіндеп) оның қайта бағдарлануы жүреді, оның өмірлік мақсаттары өзгереді. Басқа сөзбен айтқанда, олардың әзірге әлі пайдасы тиетіндіктен, оларды өз уысында ұстауға барлық мүмкіндікті жасап жатқан топ, шығу үшін қажетті қаржыдан, жеке және қоғамдық қорлардан қағылған топтардың мүшелерін құлдарға айналдырады. Олар ауырғанда немесе өнімділігі қатты төмендегенде – оларды жайдан-жай көшеге лақтырады. |
| Сіз қандай діндерді білесіз? | Ислам немесе мұсылмандық, христиандық, православтар, католиктер және т.б. |
| Қандай діни атты жамылған ұйымдарға тыйым салынған және оларға енуге болмайды? | «Хиз-ут-Тахрир», «Аль-Кайда», «Ата жол», «Мұсылмандар бауырластығы» және т.б. |
| Зорлық-зомбылық жасау үшін төңірегіне (қасына) адамдарды жинайтындарды қалай атауға болады? | Террористер, экстремистер (анықтамаларды қайталау, олардың әрекеттеріне түсініктеме беру). |
| Ал, сіздер осындай түсінікпен, құбылыспен, адамдармен кездесіп көрдіңіздер ме? | Мәскеу, метродағы жарылыс. Шешенстан, оқу үдерісі жүріп жатқан уақытында мектепте болған жарылыс (бейнематериал, талқылау). |
Мұғалім:
- Мына суреттен қандай оң және теріс кезеңдерді көріп тұрсыңдар?
Түрі:
еркін микрофон. Оқушылардың пікірі, пайымдау іскерлігі (шеберлігі), дұрыс қорытынды жасауы.
Қорытынды: Қазақстандағы діни экстремизм – бізде ауқымды көлемде байқалмаған құбылыс. Террористік және экстремистік көріністер үшін республика аумағында ішкі алғышарттар жоқ, Ел басшысының жүргізіп жатқан өлшемді саясаты мүмкіндік беріп жатқан әлеуметтік және саяси негіздің жоқтығы себепті, Президенттің айтуы бойынша, татулық пен келісім «біздің көп ұлтты үйде – бұл Қазақстанның басты игілігі». «Біздің негізгі мақсатымыз – халықтың бірлігін сақтау».