Көптілділік — Қазақстандағы халықтар достығының негізі
Тақырыбы: Көптілділік — Қазақстандағы халықтар достығының негізі.
Сабақтың мақсаты: Оқушыларды мақал-мәтелді дұрыс қолдана білуге үйрету, сөз байлығын арттыру. Патриоттық тәрбие беру, ойлау қабілетін дамыту, қазақ тілін құрметтеуге баулу.
Сабақтың көрнектілігі: Қабырға газет буклет. (Ана тілі – азығым. Таусылмас қазығым)
Сабақ барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Мұғалім оқушыларға сұрақ қояды
- Ана тілі – кімнің тілі?
- Тілді адамдар, ең алдымен кімнен үйренеді?
- Қазақ тілі бұл күнде қандай мәртебеге ие болды?
- Қазақ халқының мағынасы не?
Кіріспе сөз: Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіл – қазақ тілін білу — әрбір азаматтың
міндеті. Бүгінгі таңда мемлекеттік тілді үйрену – Қазақстан Республикасында өмір сүрудің басты шартына айналып отыр. Бүгін қазақ тілін үйрену барысында қол жеткізген табысымыздың бірін көрсетпекшіміз.
I бөлім. Ойын. «Кім табады». Қоржынның ішіндегі сұрақтарға жауап беру.
- Қазақ тілі қандай тіл?
- Қазақ тілі мемлекеттік тіл мәртебесін қашан алды?
- Тіл туралы Заң қашан шықты?
- Тіл туралы Заң неше тараудан тұрады?
- Қазақ алфавиттік негізде құрылған?
- Қазақ тілінде неше дауысты дыбыс бар?
- Қазақ тілінде неше дауыссыз дыбыс бар?
- Қазақ тілінде неше жуан дауысты дыбыс бар?
- Қазақ тілінде неше жіңішке дауысты дыбыс бар?
- Қазақ тілінде дауыссыз дыбыс нешеге бөлінеді?
II бөлім. Әдеби монтаж
Дина:
Әрбір тілде сөйле әлемді таң қылып,
Ана тілін білмей өскен — әңгүдік
Өсер балаң, байтақ дала тұрғанда
Қазақ тілі жасау керек мәңгілік!
Нұртас:
Ана тілің – арың бұл,
Ұятың боп тұр бетте.
Өзге тілдің бәрән біл,
Өз тіліңді құрметте!
Ақбота:
Қазақ осы
«Өнер алды — тіл» дейтін.
Қазақ осы
Қарасың ба, ақсың ба, қоңырсыңба,
Жатырқауды білмейтін
Қазақ осы
Ашық – жарқын қабағы,
Қонақ келсе шабылып бір қалады.
Шоқан:
Сүйемін туған тілім, анам тілін
Бесікте жатқанымда – ақ берген білім.
Ақбота:
Туған тілім – тіршілігімнің айғағы,
Тілім барда айтылар сөз ойдағы,
Өссе тілім мен де бірге өсемін,
Өлсе тілім менде бірге өлемін.
Мейрлан:
Туған тілім – бабам тілі — өз тілім!
Туған тілім – анам тілі — өз тілім!
Туған тілім – далам тілі — өз тілім!
Туған тілім – адам тілі — өз тілім!
Туған тілде сыры терең жаным бар,
Туған тілде әнім менен сәнім бар.
Туған тілім тіл болудан қалса егер,
Жүрегімді суырып – ақ алыңдар!
Ернұр:
Бір ауыз сөз үйреніпсің бүгін де,
Сөйлеп тұрсың менің ана тілімде.
Қазақ болып туғаннан соң бөбегім,
Қазақ болып өлген жақсы түбінде!
Мадина:
Қазақ тілі!
Ол – менің ана тілім!
Қазақ тілі!
Байсалды баба тілім!
Сол байлықтан аз емес алатыным.
Айгүл:
Қуан далам, қуанатын күн бүгін
Серпіп таста, мұңды жүрек түндігін.
Тіл туралы Заңым енді күшіне;
Паш еткендей, кескен дала кіндігін.
Қазақ тілі борандатқан дауыл күй,
Қазақ тілі — өлең – жыр мен ән мен күй
Байқасаңдар қазақ тілі осындай
Аққан судай, ескен желдей табиғи.
III бөлім. «Жалғасын тап»
Мұғалім бастап айтқан мақалдарды аяқтау.
- Арқанның ұзыны, /тілдің қысқасы жақсы/
- Ең тәтті де тіл, /ең ащы да тіл/
- Ер жігіт елі үшін туады, /елі үшін өледі/
- Жақсы жолдас жаңға серік, /жаман жолдас малға серік
- Тіл тас жарады, /тас жармаса, бас жарады/
- Шебердің қолы ортақ, / шешеннің тілі ортақ/
- Сөз сүйектен өтеді, /таяқ еттен өтеді/
- Оқу – білім бұлағы, /білім — өмір шырағы/
- Білім қымбат, /білу қиын/
- Білім таппай мақтанба, /өнер таппай баптанба/
Ойын «Асық шашар». Бес оқушы шығады. Кімге асық жетпесе, сол оқушы мақал-мәтел, жұмбақ, өлең айтады.
Ортаға жұмбақшылар шығады.
- Ой маржанын тере білген
Әр жазушының, әр ақынның
Әр сөзіңді емемін мен
Ана сүті… /ана тілім/
- Сөзі дана, үні жоқ,
Сөйлемейді – тілі жоқ.
Қолыңа алсаң – шешен,
Ақылы асқан көсем /кітап/
- Тіл – ырысың, өрісің де
Тіл – көктегі ғажап Күнің де
Ғажап күнсің мен үшін де
Бабам тілі… /қазақ тілі/
Ән «Ана тілім»
Анамнаң тілі айбыным менің,
Қазақтың тілі айбыным менің.
Сүйемін байтақ елімді туған.
Сүйемін мәңгі өмірді думан.
М. Шахановтың «Төрт ана» өлеңі.
Қорытынды:
Хор: «Менің елім — Қазақстан».