Көп таңбалы санды екі таңбалы санға жазбаша бөлу тәсілі. Қалдықпен бөлу

Пәні: Математика              

Сабақтың тақырыбы: Көп таңбалы санды екі таңбалы санға жазбаша бөлу тәсілі. Қалдықпен  бөлу.

Сабақтың мақсаты: балаларды екі таңбалы санға қалдықпен бөлу тәсілімен шығаруды таныстыру, жазбаша бөлу тәсілдерін үйрету; салыстыру, талдау біліктігін дамыту; адамгершілік, еңбек тәрбиелеріне баулу.

Нәтижесі: көп  таңбалы санды екі таңбалы санға  жазбаша бөлу, көбейту  тәсілін үйренеді.

Типі: Жаңа сабақ.

       Әдісі: Топтастыру.

       Көрнекілігі: слайдтық  кестелер, интерактивті құралдар.

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.

Мен бақытты баламын,

Жан  дүнием де күн нұрлы

Жылуым мол бойымда. Осы жылуды Жер бетіндегі барлық адамдарға жолдаймын.

Менің оқығым келеді! Білімді, алғыр болғым келеді!

ІІ.   Ой шақыру.

Математикалық диктант.

«Иә-жоқ» деп аталатын математикалық диктант алу.

• 29 бен 3-тің нөтижесі 87-ге тең.
• 5 санын 19 есе арттырдық. 85 деген сан пайда болды.
• 17 мен 5-тің қосындысын 4 есе арттырдық, 98 деген сан шықты.
• 56-ның жетіден бір бөлігін 12 есе арттырдық, 96 саны шықты.
• Бірінші көбейткіш 25-тің бестен бір бөлігіне, екінші көбейткіш 11-ге тең. Сонда нәтиже 55-ке тең.
• 12 мен 8-дің көбейтіндісі 100-ден кем.
• 57 мен 37-нің айырмасын 4 есе арттырдық. 90 саны пайда болды.
• Бөлінгіш 72-ге, бөлгіш 20 мен 11-дің айырмасына тең. Сонда белінгіш 9-ға тең болады.
• Бірінші көбейткіш 37 мен 4 сандарының қосындысына, екінші көбейткіш 2-ге тең. Көбейтіндінің мәні 82-ге тең болады.

ІІІ.  Қызығушылықты ояту.

Ауызша жаттығуға №8 тапсырманы орындап, берілген сызба бойынша бірнеше осындай жаттығулар құрастыру.

а) Көбейтінділері олардың бөліндісіне тең болатындай екі сан ойлап тап.

□ •□ = □:□      1 және 1; 2 жөне 1;

ә) Көбейтіндісі олардың қосындысына тең болатындай үш сан ойлап тап.

□ •□•□ = □ + □ + □

1 ∙2 ∙ 3 = 1+ 2+3;

б) Екі санның көбейтіндісі көбейткіштердің біреуіне, әрбір көбейтіндіге тең болуы мүмкін бе?

□ •□ = □ □•□ = □

егер көбейткіштердің бірі 1-ге немесе 0-ге тең болса; егер көбейткіштердің екеуі де 1-ге немесе О-ге тең болса.

Оқушыларды жаңа материалды қабылдауға дайындау мақсатында №1 жаттығуды орындаңыз.

— Қалдықпен бөлген кезде қандай ережені есте сақтау қажет? (Қалдық әрқашан бөлгіштен кем).

ІV.  Мағынаны тану.

Сабақтың тақырыбын, мақсатын хабарлау.

Оқулық бойынша екі таңбалы санға қалдықпен бөлу тәсілімен танысу.

Есептеулерді қарап шығу (№2 а).

Бұл мысалдардың өткен сабақтарда шығарылған есептерден айырмасы қандай?  Қалдықты бөлгішпен салыстыр. Қалай тексереміз?  (Бөліндіні бөлгішке көбейтіп, нәтижесіне қалдықты қосамыз).

Алғашқы бекіту.

№2 (ә) тапсырма түсіндіріле отырып орындалады.

№3 (а) есеп талдана отырып шығарылады.

3750 : 15 = 250 (км/сағ) — 1-пойыздың жылдамдығы

5880 : 21 = 280 (км/сағ) — 2-пойыздың жылдамдығы

280 — 250 = 30 (км/сағ) — 2-пойыздың жылдамдығы осынша артық.

№3 (ә) есепті — баға қойылатын өзіндік жұмыс ретінде береміз.

1)         2520 : 84 = 30 (сағ) — жолдағы уақыт.

2)         72 • 30 = 2160 (км) — бірінші пойыздың жолы.

3) 2160 + 2520 = 4680 (км) — пойыздар арасындағы қашықтық.

№4а есепті (айырма бойынша белгісіз санды табу) сыныппен бірге шығаруға болады.

№4. а)  Шешуі: 240: (36-28) =30     36∙30=1080     28·30=840

Жауабы: үлкен залда 1080, ал кіші залда 840 орын бар.

ә) Шешуі:16: (7-5) =8 (л)   7 ∙ 8=56 (л)    5∙8=40 (л)  Жауабы: әкесі 56 л, ал ұлы 40 л су әкелді.

№5 есепке нұсқау. Көлемі  8м х 6м х 4м  болатын тікбұрышты параллелепипед  пішіндес  бөшкеге жиырма литрлік  неше ыдыстың  суы  сыяды?

Есепті шығару үшін ара қатынасты қайталау керек:

1 л³ = 1 дм³     8м х 6м х 4м=192 м³ =192 000дм³=192 000 л          192 000:20=9600

V.Ой толғау.

№6   640000:500 =1280                                720000:500=1440

400000:500 =800                                  240000:500=480

VI.Қорытынды.Үй тапсырмасы.  №7 кестеде берілген бойынша бірнеше есеп құрастыру.