Етістіктің шақтары

Сабақтың тақырыбы: Етістіктің шақтары

Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік: Етістік туралы білімдерін кеңейту. Етістіктің өткен, осы және келер шақ түрлерімен таныстыру.
2. Дамытушылық: Танымдық қабілеттерін, сөйлеу тілін, сөздік қорын, шығармашылық қабілеттерін дамыту.
3. Тәрбиелік: Ұйымшылдыққа, мейрімділікке, кішіпейілдікке тәрбиелеу.
Сабақтың типі: жаңа сабақ
Сабақтың түрі: сұрақ — жауап, топпен жұмыс
Көрнекі құралдар: интерактивті тақта, суреттер, қима қағаздар, семантикалық кесте
Пән аралық байланыс: дүниетану, өзін — өзі тану
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі (психологиялық дайындық)

Біз бүгін сабақты танысуданбастаймыз. Ол үшін сіздер өз есімдерінің бірінші әріптерінен өз бойларындағы сол әріптен басталатың жақсы қасиеттерінді айтасыз. Мысалы менің есімім Алмагуль мен арманшылмын
1. Оқушылармен амандасу.
2. Тілді жаттықтыру (сұрақтарға жауап беру)
— Бүгін қай күн? Қазір қандай сабақ? Біз қай тілде сөйлейміз? Бүгінгі күн қандай? Қазір көңіл — күйіміз қалай? ☺(жақсы)
Мұғалім, балалар (хормен)
Әрбір адам? Туысым, досым.
Әрбір сабақ? Үйрену, ұғу.
Әрбір ісің? Тірлік, тірек, адамдық.
Әрбір сөзің? Шындық, бірлік, адалдық.
— Олай болса, балалар бүгінгі сабағымызды жақсы көңіл — күймен бастайық, әрбір ісімізге мұқият болайық.
— Балалар сабаққа дайынбыз ба?
ІІ Үй тапсырмасы

— Үй жұмысына қандай жаттығу берілді?

— Балаларжылдыңқаймезгілі? (Қыс)
— Қыстаауа – райықалайөзгереді?
Күнсуытады, қаржауады, борансоғады, қыраутүседі, аязшымшылайды, суқатады.
— Ендіөздеріңайтыпшыққансөздеріңзаттыңнесінбілдіреді? (қимылын)
— Қазақтіліндезаттыңқимылынбілдіретінқандайсөзтабы? (Етістік)

— Етістікқандайсұраққажауапбереді?
— Етістікіс — әрекеттіңжүзегеасумезгілінбілдіреді.Осығанбайланыстыбүгінгібіздіңжаңасабағымыз: Етістіктіңшақтарыдепаталады.
ІІ. Жаңасабақ.
— Алдымен, балаларшақдегенсөздіқалайтүсінеміз?
Шақ дегеніміз – мезгіл, кезең,
Бақытты балалық шақ
Шақ – іс – әрекетті, қимылды білдіреді.
Өріктің сүйегін шақ.

Ал енді менің алдымда әр түрлі қима қағаздар бар осы қағаздарды тандаймыз

Қар, сутамшылары(жаңбыр), бұлтүшеуініңбіреуінтаңдапалып, топтарғабөлу.
Қар – осышақ, күн — келершақ, бұлт – өткен шақ.
— Тақтағаназараударайық.
1 — слайд (Етістіктіңүшшағынабайланыстысуреттеркөрсету)
Әртоп осы суреттерге қарап қар тобы суреткесөйлемқұрап, іс — әрекеттіңқаймезгілдеболғанынанықтау.
1 — суреттеіс — әрекеттіңнақтықазірболыпжатқанынкөрсетеді (осышақ) қар тобы
2 — суреттеіс — әрекеттіңболыпкеткендігікөрсетіледі (өткеншақ) бұлт  тобы
3 — суреттеіс — әрекетәліжүзегеасқанжоқ, болашақтаболатыныайтылады(келершақ) күн тобы .
Ереже:
— Яғни, етістіктер іс — әрекеттің жүзеге асу мезгілін білдіреді. Етістіктің үш шағы болады:
2 — слайд
Етістіктің шақтары
Осы шақ, Өткен шақ, Келер шақ
Дәптерлеріңді ашып, бүгінгі күнді жазып қойыңдар.
Ақпанның он екісі.
Сынып жұмысы.
Етістіктің шақтары.
Оқулықпен жұмыс.
1 — жаттығу жазбаша орындалады.
Іс — әрекеттің бұрын болып кеткенін білдіретін сөйлемдерді бір бөлек, алдағы уақытта болатынын білдіретін сөйлемдерді бір бөлек және қазір болып жатқанын білдіретін сөйлемдерді бір бөлек көшіріп жазады. Етістіктердің астын сызады.
Іс — әрекеттің бұрын болып кеткенін білдіретін сөйлемдер:
1 Қазақстан Республикасының жаңа мемлекеттің мәртебелі рәміздері 1992 жылы қабылданды.
2. Төле би бала кезінен шешендігімен елге танылды.
Іс — әрекеттің алдағы уақытта болатындығын білдіретін сөйлемдер:
1. Кешке теледидардан ақпарат хабарын тыңдаймын.
2. Біз Астанаға қол өнер бұйымдарының көрмесіне барамыз.
3. Ата бабалардың өсиеті ұрпақтан ұрпаққа мұра болып қалады.
Іс — әрекеттің қазір болып жатқанын білдіретін сөйлемдер.
1. Марат ақын М. Мақатаевтың өлеңдер жинағын оқып отыр.
2. Сахнада «Айгүл» би ансамблі өнер көрсетіп жатыр.
3. Шетелде тұратын қазақтар атамекеніне оралып жатыр.
Бұдан қандай қорытынды жасауға болады.
— Егер іс — әрекет қазіргі уақытта орындалып жатқан болса, онда оны осы шақ дейді. — Егер іс әрекет әлі орындалмағанын, келешекте орындалатынын білдірсе, онда ол келер шақ деп аталады.
— Ал егер іс — әрекет орындалып кетсе, онда ол өткен шақ деп аталады.
— Балалар, келесі сабақтарда етістіктің шақтарымен толық танысып өтеміз.
Жаңа тақырып бойынша алған білімдеріңді тереңдете түсу үшін

Топпен жұмыс
2 — жаттығу. Әр топтан бір –бір оқушы тақтаға шығып осы шақ тобы келер шақты келер шақ тобы өткен шақты өткен шақ тобы осы шақтағы сөйлемдерді теріп жазады және етістіктердің астын сызады.Ал қалғандарымыз дәл солай дәптерде орындаймыз.

— Әр топтан сұралады.
Сергіту сәті.

Қамажай биі видео
Бізөнерлібаламыз.(өзін көрсетеді)
Шырқатып ән саламыз. (екі қолды жанына созады)
Би билейміз бұралып, (би қимылын көрсетеді)
Доспыз, тату боламыз. (барлығы қол ұстасып, жоғары көтереді)

Семантикалықкестенітолтыру

Әр оқушыға жеке карта беріледі сондағы сөйлемдерге қарама- қарсы қай шақта тұрғаның анықтап қосу таңбасын қоямыз.

№— Мысалдар ———- Осышақ ——— Келершақ ———— Өткеншақ
1 Олжазды
2 Сізжазыпотырсыз
3 Сұраққиынболды
4 Олсондаоқымаған
5 Қаржауыптұр
6 Қыссуықболды
7 Олкележатыр
8 Кітапоқыпотырмын

Деңгейлік тапсырмалар

Әр топқа тапсырма беріледі.Топ болып жұмыс жүргіземіз.

І деңгей

Сөздерді үш топқа бөліп жаз

отыр, келді, барады, тұр, жүгірді, ойнайды, оқып отыр, жазып болды, ұшады.

ІІ деңгей

Берілгенсызбағасәйкессөйлемқұрастырыпжазу.
_________ _________ ойнапжүр.
_________ _________ ________ жинадым.
_________ _________ ________ барамын.

ІІІ деңгей

Мақал-мәтелдердегі етістіктерді толықтыр және талда қай шақта тұрғаның жаз

Бірлігі жоқ  ел тозады

Бірлігі күшті ел озады

Ақыл көпке жеткізер

Өнер көкке жеткізер

Білім іздеген өсер

Бүлік іздеген өшер

Өнерлі өрге жүзеді

III. Қорытынды.

Соныменбалалар, етістіктіңшағыдегенімізне?
— Етістіктіңнешешағыбар?
— Осышақіс — әрекеттіңқаймезгілдеөтіпжатқанынбілдіреді?
— Өткеншақпенкелершақтуралынеайтуғаболады?

Ойын доп лақтырып зат есім айтамыз ал допты қағып алған оқушы етітік қосып қай шақта тұрғаның айтады.

Жүректенжүрекке
— Менсыныптасдостарымататулықтілеймін
— Менсыныптасдостарымабірліктілеймін.
— Мынакелгенқонақтарғатабыстілеймін!

Алдарыныздағы стикерлерге сабақ жай көнілдерінізді білдіріңіз
Слайдтанкөрсету
IV.Үйге тапсырма. Ереже жаттау.
V. Бағалау.