Киіз үй мен ағаш үй Ы. Алтынсарин

Ертеде екі дос болыпты.  Біреуі орыс мұжығы, екіншісі қазақ екен. Екеуі ылғи қазақтарға киіз үй, ағаш үй жасап көп мал тауып жүретін. Күндердің күнінде екеуі ұрысып қалыпты. Ұрыстарының себебі:

Орыс мұжығы:

-Қыстың күні тоңамыз, өзімізге ағаштан бір жер үй салып алайық, — депті.

-Жоқ, киіз қос жасап алайық, қыста да, жазда да қолайлы. Біреу жұмысқа шақырса, қосымызды қыста да, жазда да артып жүре береміз.

Орыс мұжығы айтыпты:

-Ой, киіз үйің құрысын, не күндіз, не түні бір жылымай бүрісіп отырғаның.

Қазақ айтыпты:

-Сенің ағаш үйің құрысын, көшсең артуыңа көнбейтін.

Сонымен біреу киіз үйді, біреуі ағаш үйді мақтап таласып отырып, бірін-бірін сөгіп, ақырында қайсымыздың сөзіміз дұрыс деп сынау үшін әділқазыға жүгініпті. Әділқазы екуін де бұрыннан білетін ақкөңіл, еңбекқор адам екен.

Әділқазы айтыпты:

-Екеуіңнің де сөздерің дұрыс. Киіз үй көшіп қонып жүруге ыңғайлы. Сол үшін де қазақ, бір шағын киіз үй істеп ал. Қысты күні әдетте қазақтар үй салдармайды, ол уақытта сендер де түрлі уақ-түйек жұмыс істейсіздер. Қыста жұмыс адамына тынығу үшін, түнде бір мезгіл жайлы жер де керек. Сол үшін де орыс, бір жер үй істеп ал. Бірақ екеуің де үйді бірігіп салғандарың жөн. Сонда қыс түскенде ағаш үйде, жаз түскенде киіз үйде бірігіп түра бересіңдер.

Екеуі де әділ қазы айтқан шешімге ризалығын бірдіріп, өздеріне керекті үйлерін салып алыпты.