Асығым Ж.Өмірбеков
Сабақ тақырыбы: Асығым Ж.Өмірбеков
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Ұлтымыздың негізсіз ұмытылып бара жатқан ойынын жаңғырту, бабаларымыздың ойыны туралы түсінік беріп, қызығушылық ояту.
Дамытушылық: Мәтінді өз бетімен зерттей оқу арқылы ойлануға, шығармашылық
дағдыларын дамытуға жағдай туғызу.
Тәрбиелік: Оқушыларды ұлтымыздың құндылықтарын қастерлеуге баулу, қазақ халқының брендттерін сақтап әлемдік денгейдегі спорттық ойындар қатарына қостыруға ой туғызу.
Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі
А) Оқушыларды түгендеу
Ә) Қажетті құрал — жабдықтарды тағайындап, олармен таныстыру, психологиялық ахуал туғызу
II. Ой қозғау:
Мұғалім:
— Асық туралы не білеміз?
Оқушылар:
— Асық — қазақ халқының ұлттық ойыны
— Асық қазақ халқының, ырымдарында қадірлі сүйектің бірі.
— Баласының ермегі, ойыншығы, сүйікті ойыны болған
Мұғалім:
— Компьютер ойындары баланы ашушаң, қатігез, мейрімсіз етеді Көз жанарын бұзады. Қазір екі баланың бірі көзілдірік киеді, ал Асық ойыны бұрын батырларымызды мергендікке тәрбиелеген
III. Мұғалімнің кіріспе сөзі:
Ұлттық ойындары көбінесе әр халықтың әлеуметтік — экономикалық жағдайларына, шаруашылың мүмкіншіліктеріне байланысты қалыптасқан. Қазақ халқының ұлттық ойындарының көбі табиғи заттармен ойнауға негізделген. Шаруашылығы мал шаруашылығына негізделгендіктен қазақ халқының ұлт ойындары да осыған икемделеді. Әсіресе, қойды көп өсіргендіктен, балалар ойынының көбі қой асығымен байланысты болып келеді. Сондықтан асық ойындары ұлт ойындарының ішіндегі арыдан келе жатқан көнелерінің бірі болып табылады. Асық ойыны баланың жастайынан нерв жүйелерін шыңдап, оларды дәлдікке, ұстамдылыққа, байсалдылыққа тәрбиелейді. Мұндай қасиеті болмаса, адамда төзімділік, шыдамдылық та болмайды. Ондай қасиеттері болмаса, адам ойында да, өмірде де көздеген мақсатынан шыға бермейді. Бұл ойынның еңбектеген баладан, еңкейген кәріге дейін ойнайтын түрлері болған.
Асық ойыны, баланың күн ұзақ қимылына тигізер әсері мол. – Ойын барысында: • жүгіру • жүру • иілу • секіру • сақа иіру • көздеп тигізу • лақтыру, ату т. б, жатады
Оқулықпен жұмыс
А) Мұғалімнің оқуы
Ә) Оқушылардың оқуы
Сергіту сәті
Тізбектей оқу
Түртіп алу стратегиясы
Оқи отырып өздеріңе түсініксіз сөздерді қарындашпен белгілеп отыру
Сөздік жұмысы
1.Кеней-ұсақ асық
2. Құлжа — арқардың аталығының асығы
3. Сақа — арқардың асығы
4.. Жабайт – еліктің асығы
5. Асық — қой мен ешкінің асық жілігінен
6.. Шүкімайт — қозы мен лақтың асығы
Асықты иіріп тастағандағы жатысы бес түрлі аталады:
1. Ең сәтті тұрғандағы атауы «алшы». /барлығын бірден ұтасың /
2. Төңкеріліп тұрғаны тәукі /тәуекел мағанасы/ (тәйкі)
3. Екбетінен жатқаны «бүк» /бүк түсіп жату/
4. Шалқасынан түскені «ішік» /іші көрініп жатуы/
5. Егер еңкейіп, тұмсығымен тік қадалса «омпа» / омақаса құлаған /
6. Таза тұрмай — алшы тұрғаны қисайып, не тәйкі қисайып тұрса «қырта» дау туғызатын /қырынан жату/ деп аталады
— Ақын алшы тұрған асық үшін неге қуанды?
— Өлеңде асықтың тұрыстары туралы не айтылған?
- Асыққа байланысты ырымдар:
А. Келінінің аяғы ауырлап босануға тақағанда, енесі не атасы ырымдап асық жинап жүреді. Атаның құдай ұл берсе деп тілегені. Оны жасырып оңаша келінге сездірмеуі мүмкін. Ондағы ойлары көз тимесін, келін аман — есен, босанса екен деп тілек тілеуінің бір тәсілі.
Ә. Ер баланың бесігіне қасқырдың асығын, тырнағын тағуы мүмкін, ауырмасын — көз тимесін және айбатты, қайтпас қайсар, болсын дегені. Қыз баланың бесігіне — еліктің асығын, әдемі сұлу ел қызығар көркі болсын дегені.
Б: Ерте кездегі табиғаттың қатал, аңдардың олжаға оңай ілікпейтіндігін, аңшының адал еңбегі, ер азаматтың қайраты мен жау жүректілігі екендігін жақсы білеміз. Сондықтан да аңның асығы қадірлі болады.
Бекіту:- Сақа асықты қалай дайындайды?Асық сөзіне 5 жолды өлең жүргізу.
IX.. Үй тапсырмасын беру: Барлық асыққа байланысты қазақ халқының мақал – мәтелдерін біліп келу