Агрессиялық мінез құлықты аңықтайтын сауалнама (А. Басс және А. Дарки)
Агрессиялық мінез құлықты аңықтайтын сауалнама
(А. Басс және А. Дарки)
| 1 | Кейбір уақытта біреуге кесір жасау ниетімнен қайта алмай қаламын. | Иә | Жоқ |
| 2 | Кейде ұнатпайтын адамдарым жайлы өсек айтамын. | Иә | Жоқ |
| 3 | Мен тез ашуланамын, бірақ тез басыламын. | Иә | Жоқ |
| 4 | Егер менен жақсылап сұрамаса, мен оның өтінішін орындамаймын. | Иә | Жоқ |
| 5 | Маған тиісті нәрсеге, мен әрдайым ие бола бермеймін. | Иә | Жоқ |
| 6 | Менің сыртымнан адамдар не айтатынын мен білемін. | Иә | Жоқ |
| 7 | Егер мен достарымның мінез – құлқын мақұлдамасам, мен оларға оны сездіремін. | Иә | Жоқ |
| 8 | Мен біреуді алдағанымда арымның мазаланғанын басымнан көшемін. | Иә | Жоқ |
| 9 | Менінше, мен адамға қол көтере алмаймын. | Иә | Жоқ |
| 10 | Мен ешқашан заттарды лақтыратын дәрежеге дейін ашуланбаймын. | Иә | Жоқ |
| 11 | Мен әрқашан біреудің кемшілітеріне мән бере бермеймін. | Иә | Жоқ |
| 12 | Егер де маған бекітілген ереже ұнамаса, мен оны түзегім келеді. | Иә | Жоқ |
| 13 | Басқалар әрдайым қолайлы жағдайларды пайдалана біледі. | Иә | Жоқ |
| 14 | Мен күтпегендей адамдар маған неғұрлым достықпен қараса мен адамдардан өзімді сақ ұстаймын. | Иә | Жоқ |
| 15 | Мен адамдармен жиі келісе бермеймін. | Иә | Жоқ |
| 16 | Кейде менің басыма өзім ұялатын ойлар келеді. | Иә | Жоқ |
| 17 | Егер кімде – кім мені бірінші болып ұрса, мен оған жауап бермеймін. | Иә | Жоқ |
| 18 | Мен ашуланған кезде есікті қатты жабамын. | Иә | Жоқ |
| 19 | Мен сырттан қарағандағыдан ашуланшақпын. | Иә | Жоқ |
| 20 | Егер кімде – кім өзін бастықпын деп есептесе, мен оған әрқашанда қарсы тұрамын. | Иә | Жоқ |
| 21 | Менің тағдырым өзімді қамықтырады. | Иә | Жоқ |
| 22 | Менің ойымша, мені көп адамдар жақсы көрмейді. | Иә | Жоқ |
| 23 | Егер адамдар менімен келіспесе, мен міндетті түрде сол пікір – таласқа түсемін. | Иә | Жоқ |
| 24 | Жұмыстан жалыққан адамдар, кінәні сезінуі керек. | Иә | Жоқ |
| 25 | Кім маған және менің жанұяма тіл тигізсе, мен ұруға дейін барамын. | Иә | Жоқ |
| 26 | Мен дөрекі әзілдеуге қабілетті емеспін. | Иә | Жоқ |
| 27 | Егер мені мазақ қылса, мен ашуланамын. | Иә | Жоқ |
| 28 | Адамдар өзінен бастық жасағанда, олар таңданбау үшін қолымнан келгенін жасаймын. | Иә | Жоқ |
| 29 | Мен апта, сайын, өзіме ұнамайтын адамдарды көріп тұрамын. | Иә | Жоқ |
| 30 | Көптеген адамдар мені көре алмайды. | Иә | Жоқ |
| 31 | Адамдардың мені сыйлағанын талап етемін. | Иә | Жоқ |
| 32 | Өзімнің ата – аналарыма аз жақсылық жасағаным мені қинайды. | Иә | Жоқ |
| 33 | Мені әр кезде ашуландыратын адамдарға «өзім білемін» деп айтуға тура келеді. | Иә | Жоқ |
| 34 | Мен ашуланудан ешқашан көңілсіз болмаймын. | Иә | Жоқ |
| 35 | Маған тиесілі дәрежеден нашар қатынас туындаса мен ренжімеймін. | Иә | Жоқ |
| 36 | Егер кімде кім мені өзінен шеттетсе, мен көңіл аудармаймын. | Иә | Жоқ |
| 37 | Мен мұны көрсетпесемде, мені қызғаныш билейді. | Иә | Жоқ |
| 38 | Кейде менің ойымша, маған күлетін сияқты. | Иә | Жоқ |
| 39 | Мен ашулансам да, «мықты» сөздерге сүйенбеймін. | Иә | Жоқ |
| 40 | Мен күнәмнің кешірілгенің қалаймын. | Иә | Жоқ |
| 41 | Тіпті егер біреу мені ұрса да, мен сирек жауап қайырамын. | Иә | Жоқ |
| 42 | Менің ойымша болып шықпаса, кейде мен ренжіп қаламын. | Иә | Жоқ |
| 43 | Кейбір адамдар мені өзінің бір қатынасуымен ашуландырады. | Иә | Жоқ |
| 44 | Менің шынымен жек көретін адамдарым жоқ. | Иә | Жоқ |
| 45 | Менің принципім: «Ешқашан өзгелерге сенбеу». | Иә | Жоқ |
| 46 | Егер мені біреу ашуландырса, мен ол туралы не ойлайтынымның бәрін айтуға дайынмын. | Иә | Жоқ |
| 47 | Кейінірек өкінетін, мен көп нәрсе жасаймын. | Иә | Жоқ |
| 48 | Егер мен ашулансам, мен біреуді ұра аламын. | Иә | Жоқ |
| 49 | Мен балалық шағымнан ашуымның сыртқа шыққанын көрсетпеймін. | Иә | Жоқ |
| 50 | Мен әрдайым өзімді жарылайын деп тұрған оқ – дәрі бөшкесі сияқты сезінемін . | Иә | Жоқ |
| 51 | Менің не сезінетінімді бәрі білсе, мені бірге жұмыс істеуге қиын адам деп есептер еді. | Иә | Жоқ |
| 52 | Мен әрқашан адамның маған жағымды бір нәрсе жасауын құпия себептер мәжбүр етеді деп ойлаймын. | Иә | Жоқ |
| 53 | Егер біреу маған айқайласа, мен де айқайлап жауап қайтарамын. | Иә | Жоқ |
| 54 | Сәтсіздіктер менің көңілімді қалдырады. | Иә | Жоқ |
| 55 | Мен басқалармен жиі де сирек те төбелеспеймін. | Иә | Жоқ |
| 56 | Мені қатты ашу қысып, қолыма түскен заттарды сындырғанымды мен есіме түсіре алмаймын. | Иә | Жоқ |
| 57 | Кейде мен төбелесті бірінші болып бастауға дайын екенімді сезінемін. | Иә | Жоқ |
| 58 | Мен кейде өмірдің маған деген әділетсіздігін сезінемін . | Иә | Жоқ |
| 59 | Алғашында мен адамдардың көпшілігі шын айтады деп ойлайтынмын, бірақ қазір мен оған сенбеймін. | Иә | Жоқ |
| 60 | Мен тек ашуланғандықтан ғана ұрысамын. | Иә | Жоқ |
| 61 | Мен дұрыс жасамасам, мені ар – ұятым қинайды. | Иә | Жоқ |
| 62 | Мен өз құқымды қорғау үшін, қара күш жұмсаудан тайынбаймын. | Иә | Жоқ |
| 63 | Кейде мен өз ашуымды, үстелді жұдырықпен ұру арқылы көрсетемін. | Иә | Жоқ |
| 64 | Маған ұнамайтын адамдармен, мен дөрекілеу қатынаста боламын. | Иә | Жоқ |
| 65 | Маған зиян келтіретін жауларым жоқ. | Иә | Жоқ |
| 66 | Егер біреуді орнына қою керек болса, мен оны орнына қоя алмаймын. | Иә | Жоқ |
| 67 | Мен дұрыс өмір сүргенімді жиі ойлаймын. | Иә | Жоқ |
| 68 | Мені төбелесуге дейін апаратын , адамдарды мен білемін. | Иә | Жоқ |
| 69 | Мен ұсақ нәрсеге бола ренжімеймін. | Иә | Жоқ |
| 70 | Мені ашуландырғысы және тіл тигізгісі келетін адамдар жайлы ойлар маған сирек келеді. | Иә | Жоқ |
| 71 | Мен жиі ескерту жасағанымен , оны іске асырмаймын. | Иә | Жоқ |
| 72 | Мен соңғы кездері мылжың бола бастадым. | Иә | Жоқ |
| 73 | Ұрыс кезінде мен әрдайым дауысымды көтеремін. | Иә | Жоқ |
| 74 | Мен адамдарға деген өзімнің жаман қатынасымды жасыруға тырысамын. | Иә | Жоқ |
| 75 | Мен дауласып жатпай – ақ келісе саламын. | Иә | Жоқ |
Жауаптар 8 шкала бойынша бағаланылады:
- Физикалық агрессия:
«иә» — 1 «жоқ» — о; 1, 25, 31, 41, 48, 55, 62, 68; «жоқ» — 1, «иә» — о; 9, 7.
- Жанама агрессия:
«иә» — 1. «жоқ» — 0; 2, 10, 18, 30, 34, 42, 56, 63; «жоқ» — 1, «иә» — о; 26, 49.
- Тітіркенушілік :
«иә» — 1. «жоқ» — 0; 3, 19, 27, 43, 50, 57, 64, 72; «жоқ» — 1, «иә» — 0; 11, 35, 69.
- Негативизм :
«иә» — 1. «жоқ» — 0; 4, 12, 20, 28; «жоқ» — 1, «иә» — 0; 36.
- Өкпелеу;
«иә» — 1. «жоқ» — 0; 5, 13, 21, 29, 37, 44, 51, 58.
- Күдіктенушілік :
«иә» — 1. «жоқ» — 0; 6, 14,22,30, 38, 45, 52, 59; «жоқ» — 1. «иә» — 0; 33, 66, 74,75.
- Вербальді агрессия :
«иә» — 1. «жоқ» — 0; 7,15,23,31,46,53, 60, 71, 73; «жоқ»-1. «иә»- 0; 33,66,74, 75.
- Кінәні сезіну :
«иә» — 1. «жоқ» — 0; 8, 16, 24, 32, 40, 47, 54, 61, 67.
Қарсыласу көрсеткіші 5 және 6 шкалада, ал агрессиялық көрсеткіш (тікелей және мотивациялық) 1, 3, 7 шкаладан көрінеді.
Агрессияның норма көрсеткіші 21 + 4, ал қарсыласу көрсеткіші – 6, 5, 7, +3 тең болған кезде көрінеді.
Әдістемені қолдана отырып агрессиялық жеке адам қасиеті, ал агрессия мінез – құлық негізі ретінде түсінуге болады.
А. Басс және А. Дарки өздерінің сауалнамаларын құру барысында келесі реакция түрлерін көрсетіп кетті:
- Физикалық агрессия – басқа адамға бағытталған физикалық күш .
- Жанама агрессия – басқа адамға тікелей бағытталмаған немесе ешкімге бағытталмаған күрт туған агрессия.
- Тітіркенушілік – кішкентай тітіркену өзінде кері сезімдерді көрсетуге даярлық (ашуланшақтық, дөрекілік).
- Негативизм – мінез – құлықтағы оппозициялық күй пассивты қарсылықтан қалыптасқан заңдылықтар мен дәстүрлерге қарсы күреске дейін жеткізетін күй.
- Өкпелеу – қоршаған адамдарға деген нақтылы және ойдан шығарылған іс — әрекеттерге қызғанушылық пен жеккөрушілік.
- Күдіктенушілік – адамдарға қатысты сенбеушілік және сақтықтан басқа адамдар зиян келтіруді жоспарлайды дегенге сенушілік.
- Вербальді агрессия – негативты сезімдерді форма (айқай) арқылы және сонымен бірге сөздік жауаптар мазмұны арқылы (қорғау) көрсету.
- Кінәні сезіну – субьектінің өзінің жаман адам екендігіне сенімділігі сонымен бірге ар – ұятының жоқтығы сезінуі.
Сауалнама 75 тұжырымдардан тұрады оған зерттелуші «иә» «жоқ» жауабын береді.