Абай Құнанбаев «Қыс», сын есім.
Сабақтың тақырыбы: Абай Құнанбаев «Қыс», сын есім.
Сабақтың мақсаты:
- Білімділік:
Қазақ халқының ұлы ақыны Абай құнанбаевтың өмірі мен шығармашлығы туралы мол мағлұмат алады. Табиғат тақырыбына жазылған «Қыс»өлеңімен танысады.Сын есімді «Қыс» өлеңін талдай отырып, практикалық жолдармен меңгереді.
- Дамытушылық:
Қыс тақырыбында жаңа сөздерді пайдалана отырып, оқушылардың қазақша ауызекі сөйлеу тілдері дамиды. Оқушылардың ойлау қабілеттері мен белсенділігі мен қызығушылығы артады.
- Тәрбиелік:
Жылдың әр мезгілінің өзінің әсемдігі, қажеттігі бар екенін таныту, табиғатты қорғауға тәрбиелеу.
Сабақта қолданылатын әдіс-тәсілдер:сұрақ-жауап, сөйлесу, кластер жасау, топпен жұмыс, жекелеген жұмыс, миға шабуыл, 5жол өлең жасау әдістері.
Қолданылатын көрнекіліктер: ақын туралы оқушылармен бірлесе отырып жасаған слайд, 5-сыныпқа арналған электорнды оқулық, балардың табиғат тақырыбында салған суреттері, кәртішкелер, жаңа сөздер, «Туған өлке-тұнған шежіре» атты буклет, ватман, түрлі түсті боялар, стикер.
Сабақтың пән аралық байланысы: орыс тілі, қазақ әдебиеті, қазақстан тарихы, орыс әдебиеті, ән-күй сабақтары
Сапбақта қолданылған технологиялар: сыни тұрғысанан ойлау технологиясының элементтері және ойын технологиясы
Сабақтың жүру барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі.
А) оқушылармен амандасу, түгендеу(кезекшімен сұхбат)
Ә) Оқушлырадың көңіл-күйлерін сұрап, сабаққа бейімдеу.
Б) Балаларды сандықшадағы нөмірленген асықтар арқылы 2 топқа бөліп отырғызу.
ІІ.Үй таспырмасын пысықтау
Оқушыларға ,яғни әр жұпқа кәртішкелер беріледі. Берілген тапсырмаларды орындатып, етістікті қайталап, бекітеміз.(жұппен жұмыс)
Тапсырмалар легі:
1.Сөйлемнен етістікті тауып, сұрақ қойыңдар.
Мен өлең жазамын.
Сен сабақ оқыдың.
- Көп нүктенің орнына тиісті етістікті қойп,жаз.
Серік доппен ….. .
Апам дәмді сорпа …….
3.Берілген етістіктерді болымсыз етістікке айналыдырамыз.
Оқы, жүр, отыр, әкелді.
- Сөйлемнене етістікті тауып, сұрақ қой.
Әкем әкелді дүрбіні
Қарашы деп күлді,
Дүрбіні ұстап көрдім,
Төңіректі шолдым.
5.Етістіктің болымсыз түрін табыңдар.
Сумен ойнама –батарсың,
Отпен ойнама –күйерсің.
- Сөйлемдегі етістікті тауып, сұрақ қой.
Біз кітап оқып отырмыз.
Мен бүгін кітапханаға барамын.
Сонымен ,балалар, етістік қандай сұраққа жауап береді, сөйлемдегі қызметі қандай?(балалар сұраққа жауап береді)
ІІІ. Қызығушылықты ояту
Балалар, өздерің салып келген суреттерге және сендерге арнайы дайындалған суретке қарап сөйлемдер құрап, мәтін жасайық. Мәтінге тақырып берейік. Сол мәтіннің ішінен негізгі ойды ашатын сөйлемді табамыз.(тапсырма арнайы берілген аққағазға орындалады)
топпен жұмыс-жазылым., оқылым
(әр топ мәтін құрап, мәтінге тақырыпбереді, негізіг ойды өздері ашады, қорғайды. Қорғаушылар стикерлер арқылы анықталады)
- IV. Мағынаны ажырату.
1.1.Ендеше, балалар, сабағымыздың тақырыбы қандай деп ойлайсыңдар?
Иә, табиғат тақырыбына жазылған «Қыс» өлеңі, авторы қазақтың ұлы ақыны, жерлесіміз Абай Құнанбаев.
1.2.Сабақтың мақсатын ашу.
Оқушылармен бірлесе сабақтың мақсатын айқындау, таныстыру(сөйлесу)
1.3.Сұрақ –жауап әдісі.
Қазір жылдың қай мезігілі?(қыс)
Қыс айларын атаңдаршы.(желтоқсан, қаңтар, ақпан)
Қыста адамдар қандай киім киеді?(жылы киім)
Қыста ауа райы қандай болады? (суық, аязды, боранды)
Қыста біз не істейміз?( ойнаймыз, сырғанаймыз, шаңғы тебеміз, аққала жасааймыз)
Өте жақсы , сабағымызды бастайық.
1.4.Электронды оқулықтан мәтінді тыңдап, Ұлы Абай Құнанбаев туралы слайд-презентацияны көреді(тыңдалым, көрсетілім)
Қосымша (аймақтық компонентті қолдану) 1930жылдары Бордулиха өңірінде Абай ұрпақтарының Уба-Форпост ауылында болғандығы туралы айтып өтілді. (түсіндірме,көрсетілім)
Содан кейін топ бір-біріне ұлы ақын туралы білгендерін, оқығандарын айтып, білгендерін толықтырып, дәптерге жазады. (түртіп алу)
1.5.Жаңа сөздерен жұмыс. Сөздерді оқытып, дәптерлеріне жазғызу.
1.6. Кластер жасату. (тақтада)
Зере
Абай Ибраһим
Семей қаласы
Ынталы, зерек сазгер
аудармашы ұлы ақын
- V. Сергіту сәті(инераткивті тақтада)
Берілген сын есімдерді қасыңдағы жолдасыңның атына қосып, көңілімізді көтерейік.
Әдемі, ақылды, адал, сүйкімді, мейірімді, білімді, қайырымды, көңілді, аңқау, еңбекқор, жылдам, ұялшақ,сабырлы.
Мысалы: сүйкімді Юля, ақылды Нұрислам.
1.1.Кітаппен жұмыс.
Ақынның «Қыс» өлеңін мәнерлеп оқып беру(мұғалім)
Орысша нұсқасын өздеріне оқыту.(оқылым)
Өлеңді талдау.
Ақын қыстың бейнесін кіммен салыстырады?(адаммен)
Яғни, қазақ жазба әдебиетінде Абай бірінші болып,кейіптеу(алицетворение), жазды жанды бейесінде суреттеген ақын(түсіндіру)
Балаларға тапсырмалар беріледі, жекелеп тапсырмаларды орындайды.
- Қыс –сөзі қандай сұраққа жауап береді?сөз табы-Зат есім
- Ақын қысты кімге теңейді? (адаммға, ақ сақалды атаға)
- Өлеңде қысты қалай бейнелейді?(ақ киімді, денелі, ақ сақалды)
- «Үсті басы ақ қырау, түсі суық»деген жолда жылдың қай мезгілін суреттеген?
- Өлеңнен сын есімді табайықшы. (орысша ережені еске түсіру)
1.2. «Жұбын тап»-тиісті сөздерді тапқызу,сөйлем құрату.
| Соқыр,мылқау, танымас тірі жанды. |
| жауады |
| суытты |
| қар |
| Боран соғады |
| күн |
| Ақ киімді, денелі, ақ сақалды |
| Қыста |
2топқа екі зат беріледі, сын есімді сөз тіркесін жасау керек.
Алма қандай? Галстук
(осы берілген сөздермен сын есімді сөз тіркесін жасап шығады, сын есімді өздері меңгереді.Сын есімнің қандай сұраққа жауап беретінін ашады.)
Қызыл көк
Тәтті үлкен
Дәмді таза
Үлкен әдемі
Кішкентай жаңа
Көк үшбұрышты
VII. 1.1.Қыс мезгілімен байланысты жеті сөзді тапқызу(ойлау, есте сақтау қабілеттерін арттыру)
| қ | п | Ғ | қ | р | і | Ж |
| А | С | У | Ы | Қ | Ь | Ү |
| Ң | Г | Ш | Л | А | Я | З |
| Т | У | Б | О | Р | А | Н |
| А | К | Ү | Ғ | І | Ж | Ө |
| Р | Ә | Қ | Ы | С | Т | А |
(қаңтар, суық, боран, қыс, аяз, қыста,қар)
1.2. «Қ»әрпінен басталатын қыс мезгілімен байланысты сөздерді тапқызу. (тақтада ватманда)Қыс туралы білетіндерін қорыту.
Құлақшын, қолғап, қаңтар, қатты, қалың, қар, қыс.
VIII.Рефлексия
5жол өлең әдісі
Абай Қыс
Ұлы әдемі, суық
жазады, болған болады,келді, ойнайды
Абай –ұлы ақын Қыста күн суық болады
Тұлға,сазгер,аудармашы Қар
IX.Үйге тапсырма: мәтін бойынша 2сұрақ дайындап келу.
Өлеңді жаттап алу
- Формтивті бағалау
Қоштасу