Ұлттық ойындар. Тоғызқұмалақ. (5- сынып)
Сабақтың тақырыбы: Ұлттық ойындар.Тоғызқұмалақ. (5- сынып)
Сабақтың мақсаты:
а) Білімділік: Ұлттық ойындар тақырыбына байланысты мағлұмат беру. Ұлттық ойындардың мәнін,мақсатын ұғындыру.Оқушылар етістік туралы түсініктерін пысықтай отырып, алған білімдерін жинақтайды, бекітеді.
Дамытушылық:Өткен сабақтардағы алған білім деңгейін байқауға,тез ойлауға есте сақтауға,өз ойын толық жеткізе білуге дағдыландыру. Оқушылардың ой — өрісін кеңейту, ауызша сөйлеу мәдениетін дамыту.
Тәрбиелілік: ұлттық құндылықтарымызды дәріптеу арқылы қазақ тіліне деген қызығушылықтарын арттыру, қазақ халқының салт- дәстүрін, тарихын білуге тәрбиелеу;адамгершілік біліктіліктерін жетілдіру.
Сабақтың көрнекілігі: асық,тоғызқұмалақ,арқан, тест тапсырмалары, интерактивті тақта.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ.
Сабақтың әдіс-тәсілдері: түсіндіру, сұрақ- жауап, іздендіру.
Пәнаралық байланыс: әдебиет, орыс тілі,дене шынықтыру.
САБАҚТЫҢ БАРЫСЫ:
І. Ұйымдастыру кезеңі 1-2 мин.
— Балалар, «сәлем-сөздің анасы» деген екен, сондықтан келген қонақтармен амандасайық.
1. оқушылармен сәлемдесу . Оқушыларды сабаққа психологиялық дайындау (тренинг)
Оқушылар ортаға шығып,шеңбер жасап, сабақ барысында білім шыңына жету үшін керекті қасиеттерді бір-біріне тілейді.
- сабақта жоқ оқушыларды белгілеу
Ән тыңдау «Қонақ келсе» Жігіттер тобы (1мин)
- Үй тапсырмасы ( ұяшықтардағы сұрақтар арқылы),1-2 оқушы түсінгендерін мазмұндайды
Мұғалім: Балалар, қазір біз қазақтың ойындары туралы бейнебаян көрейік.
(Мультимедиялық қондырғыдан «Қазақтың ұлттық ойындары » деген бейнефильм көрсетіледі).
Мұғалім: Балалар, бейнебаян ұнады ма? Несімен ұнады? Ойынға шыққан адамдар не істейді?
Оқушылар бейнебаян туралы өз ойларын айтады.
-Ендеше, балалар,осы асық ойынын өзіміз ойнап көрейік.( Ұл балалар ортаға шығып асық ойынын ойнайды) А.Енсепов күй
Мұғалім: Бүгінгі сабақта да ұлттық ойындар туралы жалғастырамыз, сондықтан да дәптерлеріңді ашып күн жадын,жаңа сабақ тақырыбын жазып қойыңдар.(мақсаты айтылады)
III. Жаңа сабақ: «Тоғызқұмалақ»
Білетін оқушылар ойнап көрсетеді.
- Оқулықпен жұмыс. Орыс тіліндегі мәтінді аудару,жаңа сөздермен жұмыс.
Жаңа сөздер : (түрлі жұмыстар жүргізу: синоним,антоним,омонимін табу, қазақ тіліне тән дыбыстарды табу, дыбыстық талдац т.с.с)
Құмалақ-сухие овечьи катышки
Қарсы жақ-противная сторона
Қолданады-применяют
Раскладывают-салады
Пластмасса шарлар-пластмассовые шарики
Қатысады- участвуют
Ұяшық-ячейка
Бірдей сан-парное число
Пайда болу-образуется
ә) сөздердің дұрыс дыбысталуына көңіл бөлу.
б) сөздермен сөз тіркестерін, сөйлем құру.
2.Грамматика : Етістікті қайталау. ( Жуан, жіңішке сұрақтар арқылы дәлелдеу)
- « Ойнады» -бұл етістік .
- Етістік құрамына қарай 2 ге бөлінеді.
- Етістік сөйлемде 2сызықпен сызылады.
- Кел,кет, көрген, айтпа- бұл негізгі етістіктер.
- Алып кел,жазып отыр,уәде берді – бұлар күрделі етістіктер.
- Алды, жаздыр,бар, қарайды-бұлар болымды етістіктер
- Барған жоқ,алма, алған емес, көрген жоқ, көрген емес-болымсыз етістіктер
- Ойла,сана,көмектес,ақылдас-туынды етістіктер.
- Семантикалық карта .
| Атауы мысал | Дара етістік | Күрделі етістік | Негізгі етістік | Туынды етістік | Болымды етістік | Болымсыз етістік |
| Баста | ||||||
| Ойнап отыр | ||||||
| Жеңілген жоқ | ||||||
| Жүгіріп жүр | ||||||
| Кел | ||||||
| Ойнады | ||||||
| сана |
4.Тест (Етістікке байланысты)
Сабақты қорытындылап,бекіту
- Рефлексия Оқушылар стикерлер арқылы білімдерін бағалайды.
Үй тапсырмасын беру. Деңгейлік тапсырмалар,91-бет.
Мәтінмен топтық жұмыс. Екі топқа «Ханталапай» және «Тоғызқұмалақ» ойындары беріледі. Бір топ қазақшадан орысшаға, келесі топ орысшадан қазақшаға аударулары қажет.
«Ханталапай» ойыны
Бұл ойынға 4-5 бала қатысады. Ойынға он асық алынады.Он бірінші асық «хан» болады.Ол боялуы керек. Ойыншылар кезектерін біледі. Бірінші ойыншы уыстай ұстаған барлық асықты ортаға үйіруі керек. Басқа ойыншылар «ханға» қарап тұрады.
«Хан» алшы түскенде, балалар ортадағы асықтарға хан талапай жасайды. «Хан» кімнің қолында кетсе, асықтарды сол үйіреді.
«Ханмен» бірге қолына алған асықтардың санына байланысты ұпай саналады.
«Хан» алшы түспесе, үйірген ойыншы шашылған асықтардың бүгі мен бүгін, шігі мен шігін, алшысы мен алшысын, тәйкесі мен тәйкесін бір- біріне соғады, соғылған асықтардың біреуін алып, ұпай жинайды. Бір- біріне тимей ,басқа асыққа соғылса немесе басқа асықты соғып кетсе, онда кезек басқа ойыншыға беріледі.
Осылай ойыншылар алған асығының санына қарай ұпай жинайды.
Игра «Тоғызқұмалақ»
Это игра, основанная на счете. Её придумали чабаны. Они играли в нее сухими овечьими катышками, сейчас вместо них применяют пластмассовые шарики. В игре участвуют двое игроков каждый из которых имеет по 81шарику.
Правила игры:
Каждый игрок на доске имеет по 9 ячеек ( всего имеется 81 ячеек), в каждую ячейку кладут по 9 шариков.
Игру начинают слева направо с любой ячейки. Для этого из ячейки берут все шарики, кроме одного, и раскладывают их по всем ячейкам по одному. Последний шарик должен попасть в любую ячейку противной стороны. Если в ячейке образуется парное число шариков, то игрок, на чьей стороне эта ячейка, забирет в свой «котел» все шарики из неё.
Затем игру продолжает противная сторона.Побеждает тот, у кого больше шариков.