Кірме сөздер. Үндестік заңына бағынбайтын қосымшалар

 

Лексикалық тақырыбы:

Грамматикалық тақырыбы

Қазақтың ұлттық аспаптары

 

Кірме сөздер. Үндестік заңына бағынбайтын қосымшалар

Жалпы мақсаттарыҚазақтың ұлттық музыкалық аспаптары туралы түсінік беру.Оқушылардың есте сақтау қабілеттерін дамыту,білімдерін тереңдету.
Оқыту нәтижесіШағын топтарда жұмыс істеу арқылы бірін бірі оқытуын қалыптастыру,тапсырмаларды орындауда өмірдегі білімі мен білетініне сүйену,өз бетімен білім алушылық қабілетін қалыптастыру,сыни ойлау арқылы терең білім алу қабілеттерін дамыту.
Түйінді идеяларҰлттық аспаптар туралы білімдерін тереңдетіп,ойын еркін жеткізе білуге үйрету.
ДереккөздерОқулық «Атамұра»2012 .Авторы Т.Артыкова  Г.Ермекбаева
Көрнекіліктер мен жабдықтарОқулық,кесте,интербелсенді тақта,смайликтер,бағалау парақшалары,   флипчарт,маркер,суреттер,интернет материалдары.
ТапсырмаларI.                   Ой шақыру

1.      Қазақтың қандай ұлттық аспаптарын білеміз?

Тірек сызбаны ауызша айту

2.      Сөздікпен жұмыс

Сөздіктегі сөздермен сөйлемдер құрастыру

II.                Мағынаны ашу

  1. Жаңа сабақты түсіндіру
  2. Сергіту сәті
  3. Грамматикалық тапсырмалар
  4. Флипчарт қорғау

III. Ой қорыту

1.Бекіту

2.Қорыту

3.Бағалау

УақытыМұғалімнің іс-әрекетіОқушының іс-әрекеті
3 минут1.Ұйымдастыру бөлімі

Сыныппен амандасу,көңіл-күйін білу

Суреттердің көмегімен оқушыларды топқа бөліп отырғызу

Сәттілік тілеу

Суреттер арқылы оқушылар топқа бөлініп отырады

Смайликтермен көрсетеді

4 минутҮй тапсырмасын сұрау,бекіту125 бет  1-тапсырма түсінігін айту
2 минут2. Ой шақыру

Қазақтың қандай ұлттық аспаптарын білесіңдер?

Тірек –сызба бойынша ұлттық аспаптарды ауызша айтады
10 минут3.Мағынаны ашу

Жаңа сабақты түсіндіру

Орта ғасырлар үніне құлақ түрсек біздің ата- бабаларымыз тастан, ағаштан, өсімдіктен,малдың терісінен сүйегінен,мүйізінен, ішегінен,қылдан,  алуын түрлі заттардан дыбыс шығаруға болатынын аңғарып,қарапайым музыкалық аспаптар жасап алды.Сол ұмыт болған кезде қазақ халқының аспаптарын қайта жаңғыртып,олардың кең түрде насихатталуына мол еңбек сіңіріп,қыруар мұра қалдырған Болат Шамғалиұлы Сарыбаев еді. Ол көне аспаптарды жинауға 1960 жылдан бастап кіріскен екен. Сол жылдары Алматы консерваториясынығ ұстазы Б.Сарыбаевтың  үйі ерекше мұражайға айналды. Ол жинаған аспаптар саны 300-ге жетті. Зерттеуші еліміздің түрлі аймақтарынан көне аспаптарды тауып,оларды зерттеп,жетілдеріп,орындау әдістерін меңгерді,шәкірттерін баулыды. 1968 жылы көне ұлттық музыкалық аспаптардан ансамбль ұйымдастырды. Б.Сарыбаев аспаптарды ойнау тәсіліне қарай мынандай түрлерге бөлді.

 

Кірме сөздер. Үндестік заңына бағынбайтын қосымшалар. Түсінік беру,мысалдар келтіру.
Қазақтың ұлттық аспаптарының түрлері мен топтары

 

 
Үрмелі                Ішекті                  Ұрмалы

 
Сырнай              Домбыра             Даңғара

Сыбызғы            Жетіген             Дауылпаз

Қамыс сырнай     Шертер         Асатаяқ т.б.

Үскірік  т.б.          Қобыз

Шаңқобыз

 

Аспаптар жайлы айтып,үнін естірту

 

 

3 минут4.Сөздікпен жұмыс

Сөз тізбегі

Қос ішекті – двухструнный

Тиек-деревянная подставка под струны

Аспап – инструмент

Перне- поперечные деления на струнных инструментах

Қыл – конский волос

Әуен – мелодия

Емен – дуб

Қарағай – сосна

Асық – альчик

Үйеңкі – клен

Шырша — ель

 

Сөйлемдер тізбегі

3 минутСергіту сәтіОқушылар  «Қаражорға» биін билейді.
5 минутГрамматикалық тапсырмалар

1-топ .Жетіген,домбыра,қобыз сөздерін  септейді

2-топ . Берілген сөздерді құрамына қарай талдайды

Аспаптардың,қазақтарының.

5 минутФлипчарт қорғау

Топтар үндестік заңына бағынбайтын қосымшалармен сөйлемдер құрастыру

1-топ. Домбыра

2-топ. Қобыз

-мен,-бен,-пен,-нікі,-дікі,-тікі

-паз, -қой, -хана, -тай.

5 минут

 

 

 

Қорыту. Кері байланыс

1.Бүгінгі сабақ ұнады ма?

2.Аспаптың қандай түрлерін білдіңдер?

3.Өз ұлттарыңның қандай ұлттық аспаптарын білесіңдер?

Балалайка – 3 ішекті, домбыра тәрізді, көлемі жағынан кішкене, шанағы үшбұрыш.
Гармонь – тілді, баян тәрізді аспап.
Треугольник – үшбұрышты ұрмалы аспап.
Бубен – ұрмалы, сылдырмақ аспап.
Трещетка – ағаштан жасалған ұрмалы аспап.
Свирель – сыбызғы тәрізді, үрмелі аспап.
Маракастар – ұрмалы, қасық аспаптар.

Жалейка – орыс халықтық үрмелі аспабы 

 

 

 

 

Кеманча – әзірбайжан ішекті музыкалық аспабы

Гавал – әзірбайжан соқпалы музыкалық аспабы 

Тар – әзірбайжан ішекті музыкалық аспабы

4 минутБағалау.Оқушылар бірін-бірі бағалайды
1 минутҮйге тапсырмаРеферат. Өзіңе ұнаған музыкалық аспап

 

Сабақ соңында сабақтың ұнағаны,ұнамаған жері және ұсыныстарын стикермен плакатқа жапсырады.