«Салалас құрмалас сөйлемді қайталау»

                 Үш тұғырлы тілді оқыту

Алматы облысы Қарасай ауданы «Шамалған станциясындағы

қазақ орта мектебі мектепке дейінгі шағын орталықпен» мемлекеттік мекемесінің  қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Азиза Жубанова, орыс тілі пәнінің мұғалімі Мадина Бегимбетова, ағылшын тілі  пәнінің мұғалімі Айнагүл Таубаева (сабақ қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде өтті)

9 – сынып 

Лексикалық тақырыбы: «Мейірімділікті тани білу»

Грамматикалық тақырыбы: «Салалас құрмалас сөйлемді қайталау»

Сабақтың түрі: Дәстүрлі емес

Сабақтың мақсаты: Салалас құрмалас сөйлемді қайталау, сөйлемдерді                                    талдай  білу

Мейірімділікке, ізгілікке тәрбиелеу

Таным қабілетті, белсенділікті дамыту

Оқыту әдістері:  Көрнекілік, ішінара ізденушілік, диалог, монолог,

пікірлесу, өзіндік пікір, әңгімелесу

Сабақта қолданылған тәсілдер: ұжымдық, жеке – дара, топтық

Сабақтың көрнекілігі: Шәкәрім Құдайбердіұлы портреті, салалас құрмалас

сөйлем туралы кесте, DVD-плеер, теледидар

Сабақтың эпиграфы:

« Адам үшін — еңбегім,

Өмірден барлық тергенім.

Қалағанын қалап ал,

Мұрам сол, жастар, бергенім!»

Шәкәрім Құдайбердіұлы

Лексическая тема: «Познание добра»

Грамматическая тема: «Повторение сложносочиненного предложения.»

Цели урока: 1. повторить знания о ССП;

2. уметь находить ССП в тексте; уметь производить

синтаксический разбор ССП;

3. дать ученикам представление о сути таких этических и нравственных понятий, как добро, добрата.

Вид урока: нетрадиционный

Метод обучения: репродуктивный, частично – поисковый

Форма урока: коллективная, индивидуальная, групповая.

Наглядность: портрет А.Я.Яшина, таблица «Знаки  препинания   при ССП», мультфильм «Аленький цветочек»  музыкальное сопровождение малых групп

Эпиграф

Спешите делать добро, а то оно может остаться без адресата А. Алексин

The theme: Lexical – Knowing kindliness.

Grammar – Revision of the Compound sentences.

The type of the lesson: untraditional, integrated lesson of languages,  literature and ethicks.

The aim of lesson: 1. revise knowledge about the compound sentence

2. to make compound sentences and to do syntax analyze
3. give pupils an idea of ethical and moral understandings as kind – kindliness

Visual aids: portraits of writers, diagrams, cards, additional literatures, television, CD, cartoon “Damask Flower”.

Method of teaching: partly questing, reproductive

The form of the lesson: group work, individual work, collective work.

Epigraph:

A friend in need is a friend indeed

І. Ұйымдастыру кезеңі:

А) амандасу

Ә) оқушылар зейінін сабаққа аудару

Б) оқушылар қол ұстасып, бір-біріне мейірімді сөздер айтады.

Ход урока

І. Организационный момент урока

1. Приветствие
2. Подготовка к уроку
3. Организация внимания учащихся

Учащихся стоят, взявшись за руки, и говорят друг другу добрые слова.

The move of the lesson:

• Organization moment.
  2. Preparing pupils to the lesson.
  3. Organize pupils’ attention. Pupils stand up holding on each other hands and tell words about kindliness.

ІІ. Сабақтың тақырыбын, мақсатын хабарлау

ІІ. Сообщение темы и цели урока. Лексическая тема «Познание добра»

Грамматическая тема «Повторение ССП»

• To inform the theme and the aim of the lesson.

ІІІ. Теледидардан «Алқызыл гүл» мультфильмін көру, өзіндік пікір. (оқушылар сөйлейді)

Оқушылар қазір біз орыс халық ертегісін «Аленький цветочек» мультфильмін

тамашалаймыз. Осы ертегінің негізгі тақырыбы қандай?

Оқушылар өз пікірлерін қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде айтады.

Мейірімділік барлық нәрсені жеңеді. Мейірімділік бар жерде махаббат бар,

бақыт бар деген пікірлер айтылады.

ІІІ. Чтение отрывка из сочинения ученика Андрея на тему «Логика добра»

Логика добра

Жил когда-то на свете Злой человек. Он ненавидел людей, и люди

ненавидели его. Когда он выходил на улицы города, то прохожие прятали

свои лица. Они избегали ненавидящего взгляда. Но вот однажды повстречал он Чудака. И Чудак улыбнулся ему. От такой наглости Злой человек взбесился и ударил Чудака. А Чудак разбитыми в кровь губами вновь улыбнулся Злому человеку. Улыбнулся приветливо и мило. И от этой улыбки что-то растояло внутри Злого человека, и он, неумело улыбнувшись в ответ, подал Чудаку руку, чтобы тот смог подняться из грязи. И понял Злой человек, что не так уж он и зол. Он взглянул вверх и увидел голубой небосвод с белыми барашками облаков вместо грязно-серой тряпки неба с белыми дырами туч. А рядом шли прохожие с добрыми лицами. И впервые Злой человек почувствовал себя счастливым. И никто никогда не называл его больше Злым человеком.

Это детскую наивную и добрую сказочку я придумал сам. Ах, если бы все было так просто, как в этой сказочке. В нашем мире быть счастливым очень непросто.

1. Определить его тип (повествование)

Стиль (художественный)

Тема (доброта и добро)

Идея (необходимость делать добро)

• The story “The Devoted friend” pupils read at home.

It’s style – artistic

Theme – Kind and Kindliness

Idea – to feel the necessarity of kindliness

Work with the text.

ІV. Сұрақ «Сіз өзіңізді мейірімдімін деп санайсыз ба?»

Өзіндік пікірлерін қазақша, орысша, ағылшынша дәлелдеу.

V.. Ал енді біз оқушылардың үйде дайындап келген тапсырмасын тыңдасақ.

Шәкәрім Құдайбердіұлының биыл туғанына 150 жыл толды.

Абдикадиров Б – Шәкәрім өмірі туралы әңгімелеу

Күмісай Дүйсенова – «Адамдық борышың»

Абдуханова Сайра – «Мейірімділік»

Өлеңдер не туралы?

Басты

ой қандай?

Негізгі

Оқушылар Шәкәрімнің өлеңдері жайлы өз пікірлерін өз көзқарастарын білдіреді

1. VI. 1) На трёх языках слушаем домашнюю работу учащихся:
2.                 Сахидавлетову Б
3. Ниязову Г
4. Нуртлеуову Г
5. Турманова О

2) Сообщение  Марат Улии о жизненном пути вологодского поэта

А.Я.Яшина. Отмечаем, что доброта – ключевое слово для понимания поэзии

А.Яшина

3)Чтение стихотворений . «Мать», «Доброта», «Спешите делать добрые дела».

Это стихотворение делим на смысловые части:

1. Отношение с отчимом
2. Обещание бабушке
3. Добрые дела надо осуществлять

Ответы на вопросы

1. Почему невесело жилось с отчимом:
2. Значит ли это, что отчим плохой человек?

(Нет, во – первых, это были трудные голодные годы; во – вторых, он не родной отец, а это вызывало, видимо, протест в душе мальчика. Отчим любил его по – своему и до конца надеялся: «Уж он бы спас меня».

3. Как проявилась доброта по отношению к бездомной бабушке? (обещал сделать её счастливой, то есть дать то, чего не было у нее: построить дом, купить хлеба, наготовить дров)

Подходит ли в качестве эпиграфа слова писателя А.Алексина

Ученики присоединяются к призыву писателя и приходят к пониманию идеи стихотворения, которая выражена в словах: « спешите делать добрые дела ».

• Group of pupils do home work.
  1. The biography of Oscar Wilde.
  2. The poem “Who loves Mummy best?” 3 pupils recite.
  3. Is our epigraph suitable?
  4. To compile a vocabulary
  5. Мейірімділік, қатыгездік сөздіктерін құрастыру

VІI. Грамматика бойынша жұмыс

— Салалас құрмалас сөйлем дегеніміз не?

— Олар қалай байланысады?

Мысал келтіру

• Салалас құрмалас сөйлемнің неше түрі бар?
• Ыңғайлас салалас құрмалас сөйлем дегеніміз не?
• Қарсылықты салалас құрмалас дегенді қалай түсінесіңдер?

Себеп – салдар, кезектес, талғаулы, түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемдерге мысал келтіріңдер.

1. VI. Из текста «логика добра» найти ССП и произвести синтаксический разбор этого предложения.

Он ненавидел людей, и люди ненавидели его.

Повторение знания о ССП:

— Какие предложения называются ССП?

— Какие союзы соединяют простые предложения в составе сложносочиненных?

— На какие группы делятся ССП?

— Какие из сочинительных союзов относятся к противительным?

— Какие значения они выражают?

— Какие сочинительные союзы относятся к соединительным?

— Какие значения они выражают?

— Когда ставится запятая в ССП? Какие сочинительные союзы относятся к разделительным!

— Когда значения они выражают!

• Compound sentences.

We use these words (conjunctions) to put two sentences together.

They make one longer sentence from two shorter sentences.

VIІ. Сөйлемді синтаксистік талдау

Мен мейірімділік туралы ойладым және оған көмектесуге бел байладым.

Сатылай кешенді талдау

1. Тыныс белгі – нүкте

2. Айтылу сазы мен мазмұнына қарай

хабарлы.

3. Құрмалас сөйлем

Салалас құрмалас сөйлем оның ішінде ыңғайлас салалас құрмалас сөйлем

4. Сөйлем мүшелері
5. бастауыш
6. баяндауыш
7. толықтауыш

5. Жай сөйлемнің түрлері
6. Жайылма сөйлем
7. Толымды сөйлем
8. Жақты сөйлем
9. Сөз тіркесі
10. Мен ойландым – қиысу
11. Мейірімділік туралы – қабысу
12. Көмектесуге бел байладым — меңгеру.
13. Сөз тіркесі

Етістікті тіркес

8. Сөздердің байланысу тәсілдері
9. Жалғаулықтар (және)
10. Жалғаулар
11. Орын тәртібі

VIІ. Синтаксический разбор предложения

Он ненавидел людей ,       люди ненавидели его.(Сложное, повествование,

невоскл.)

1. простое, повествовательное., невоскл, двусоставное., полное, распространенное., неосложненное
2. простое, повествовательное, невоскл, двусоставное., полное, распространенное, неосложненное

[ — = ], и  [ — = ]

VIІІ. Үлестірмелі қимаққағаздармен жұмыс

Берілген екі жай сөйлемдерден бір салалас құрмалас сөйлем құрастыру

1. Биыл жайлауда болдым. Ауылдағы ағаларымның үйіне бардым.(және)
2. Оның дауысы жақсы. Ән айтуды жақтырмайды. (бірақ)
3. Биыл шөп қалың шықты. Жаңбыр көп жауды. (өйткені)

VIІ. Конструирование ССП (союзы и, а, но,)

1. Солнце взошло. Кругом все засияло
2. Добро не умрет. Зло пропадет
3. Мальчик приобрел жизненный опыт. Память об уроках доброты он сохранил на всю жизнь
4. Настоящая мать всю жизнь заботится о своих детях. Дети должны быть благодарны ей за это.

• To do a syntaxis analyze of a sentence.

We are friends and friends are never selfish.

ІХ. Мынадай сұрақ үстінде ойланып көрейік. «Сіз көшеде күліп, жымыңдайтын адамды жиі көресіз бе? Барлық уақытта күліп жүрген жақсы ма?

«Мейірім мен мейірімділік» туралы ой пікірлер

Мейірімділік дегеніміз – бұл барлық уақытта адамдарға көмектесу

Мейірімділік дегеніміз – бұл барлық реніштерді ұмыту

Мейірімділік дегеніміз – бұл ата – анаңның адал перзенті болу

Мейірімділік дегеніміз – бұл өмірдің мәні

Мейірімділік дегеніміз – бұл махаббат, бақыт, ізгілік, адамгершілік

Мейірімділік дегеніміз – бұл адамға қажетті қасиет

ІХ. Ответьте мне: часто ли вы встречаете на улице улыбающего, добролицего человека?

Как важно, чтобы вокруг много улыбающихся, добролицых людей. Всегда мы должны обращаться к окружающим по доброму, улыбаться им, часто делать добро.

Высказывание о добре и доброте

1. Добро – это умение любить всем сердцем и прощать обиды.
2. Доброта – это когда мама все прощает.
3. Доброта – это умение делать хорошее, приятное другим людям.
4. Доброта – это желание бесккорыстно помочь другому.
5. Добрые люди сияют издалека, как вершина Гималаев.
6. Доброта – это особый вид истины и красоты.
7. Доброта – солнечный свет, под которым распускаются цветок добродеятели.
8. Сила и власть не так могущественны, как доброта.
9. Жизнь дана на добрые дела
10. Делай добро и жди добра

ІХ. Make compound sentences:

Answer please, do you meet in the street smiling, kindly looking person? It’s important that there  are many smiling, kindly looking person. We must always treat kindly to everybody around  us and to do kindliness.

Sayings about kind and kindliness.

1. Kindliness – to love dearly and to forgive offense.
2. Kind – when mother forgives all.
3. Kindliness – to be able to do good things and be pleasant for others.

Х. Балалар , енді мына бір әуенді есіте отырып, қандай сезімге бөленесіңдер, сол туралы пікірлеріңді тыңдасақ (жанға жағымды, әдемі әуен ойналады)

1. Оқушылар пікірлерін қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде айтады.
2. Мейірімділіктің портретін салу. Кейіпкерді суреттеу

Мейірімділік бұл әдемі, көркем, сұлу

 Рисование портрета доброты  

To tell about kindliness under the music.

ХІСабақты аяқтау  Балалар , мен сабақты Әл – Фараби туралы мынабір әңгімемен аяқтағым келіп отыр.

Фараби бір күні базарға барса,  бір жас жігіт тісімен шеге суырып әр түрлі өнер көрсетіп отыр екен. Оны көрушілер риза болып, тиын- тебен тастап кетіп жатады. Әл – Фараби одан:

• Күніне қанша табасың?- деп сұрапты
• Екі дирхемге жетер жетпес қана.
• Онда сен бұл өнерді таста. Маған ер, мен саған оқу үйретемін, күніне төрт дирхем беремін, — деп оны ертіп алады. Мұны естіген саудагерлер:
• мына диуана, дәруіштің дені сау ма? Жетімді есіркей қалыпты ғой, өзі оқытып әрі оған төрт дирхем төлегені несі? — деп күледі.

Сол бала Әл – Фарабидің мейірімділігінің арқасында үлкен ғалым болыпты деседі.

Демек, балалар мейірімділік дегеніміз біреуге жақсылық жасау болса, сол жақсылық міндетті түрде өзіңе оралады. Мен сендердің мейірімді, адамгершілікті адам болатындарыңа сенемін.

ХІ. Завершается урок словами писательницы И.Токмаковой:

«В каждом человеке  и звере, в каждой птице живет маленький теплый солнечный зайчик. Если ко всякому – всякому живому существу отнестись с добром (только по – настоящему!), то в нем этот солнечный зайчик проснется, и всякий ответит вам тоже добром, потому что почувствует в себе солнышко и жизнь. Если тебе вдруг покажется, что человек – злой или делает плохо, ты сразу же не сердись на него, не обвиняй его. Это значит просто, что солнечный зайчик очень крепко заснул. Ты постарайся разбудить его и увидишь, как все будет хорошо».

ХІ. A forced kindness deserves no thanks.

ХІІ. Үй жұмысы: «Мейірімділік дегеніміз не?», «Менің өз жақындарыма деген қамқорлығым »деген тақырыптарға  эссе жазу

 Задание на дом:

Написать сочинение на одну из тем:

1. «Близки ли мне мои близкие?». 2. «Что значит быть добрым? »

Home work.

To write a composition with the theme:

“Are my relations close to me?”