«Білгір географ — XXI» /сайыс сабақ/

География пәнінен ашық сабақтар

Жармуханов Алмаз,

Шаған ЖОББМ география пәні мұғалімі,

Жаңа Өмір ауылы

Теректі ауданы

Батыс Қазақстан облысы

«Білгір географ — XXI» /сайыс сабақ/

 

8-сынып оқушылары арасынан география ғылымына қызығушы  талапты , алғыр оқушыларды анықтау, оларды  ізденуге, тез ойлануға, алғырлыққа, тапқырлыққа баулу, экологиялық тәрбие  беру, логикалық ойлау қабілетін дамыту мақсатында ойын түрінде Қазақстанның физикалық географиясынан сайыс сабағы өткізілді.

Сайысқа 8 оқушы қатысады және сайыс III турдан тұрады. I турдан соң балы аз  4 оқушы ойыннан шығады. II турды 4 оқушы жалғастырады. II турдан соң балы  аз 1 оқушы ойыннан шығып қалады. III турда 3 оқушы қалады ойынның соңында балы көп оқушы жеңіп шығуы керек.

 

I тур. Бәйге.15 сұрақ.

 

  1. Қазақ тілі қандай тіл семьясына жатады?

1.Үнді-европалық  2. Оралдық   3. Алтайлық

  1. Қазақстандағы ең төмен жатқан жердің абсолют тереңдігі:
  2. -132м 2. -133 м      3. -142 м
  3. Өзеннің құяр жері:
  4. Арна 2. Саға    3. Кемер
  5. Ауданы жағынан үшінші көл:
  6. Арал 2. Балқаш   3. Зайсан
  7. Егемендік туралы Декларация қабылданған жыл:

      1.1990 ж      2. 1991ж     3. 1992 ж

  1. Іле өзені құятын көл:
  2. Алакөл 2. Балқаш    3. Зайсан
  3. Қорғалжын қорығы орналасқан облыс:

1.Қостанай     2. Ақмола     3. Павлодар

  1. Триас,юра,бор дәуірлері қай эраға жатады?
  2. Палеозой 2. Мезозой    3. Кайнозой
  3. Геохронологиялық жержылнамалық кесте қай жылы бекітілді?
  4. 1900 ж 2. 1905 ж     3. 1910 ж
  5. Алғаш рет «Арал өңірінің экологиялық картасының» жасалған

жылы:

  1. 1990ж 2.1991 ж     3.1992 ж
  2. Орман ел аумағының қанша %-ын алып жатыр?
  3. 3,5%  2. 4,2%           3.5,2%
  4. Қазақстанның солтүстік ендігі:

1.56° 26′ с.е     2. 55° 26′  с.е     3. 54° 36′  с.е

  1. Ақмола атауы Астана деп өзгертілген жыл:

1.1997ж    2. 1998ж    3. 1999ж.

  1. Қоңырат,Бозшакөл кен орындарынан қандай кен өндіріледі?

1.Мыс     2. Алтын     3. Хром

  1. Қапшағай СЭС-і қай өзенде салынған?
  2. Ертіс 2. Сырдария     3.Іле

II тур. Қазақстан аумағын физика-географиялық аудандастыру

 

  1. Шығыс Европа жазығы.

а/ Ш.Европа жазығының Қазақстанға қай бөлігі енеді?/оңтүстік-шығыс/

б/Жем үстірті қай жерде орналасқан? /Каспий маңы ойпаты , Мұғалжар/

в/ Ірі өзендері. /Жайық,Ойыл,Жем /

г/ Қазақстандық бөлігіндегі табиғат зоналары./ дала,шөлейт,шөл/

д/ Жем өзені қайдан басталады? / Мұғалжар тауының батыс беткейінен/

 

  1. Тұран жазығы.

а/ Торғай үстірті қай жерде орналасқан?/ Сарыарқа мен Мұғалжар арал./

б/ Мойынқұм қай өзендердің төменгі ағысында жатыр?/ Шу,Сарысу/

в/ Сарысу өзені мен Балқаш көлінің аралығ. үстіртті шөл./Бетпақдала/

г/ Жауын-шашынның жылдық мөлшері. / 80-100 мм /

д/ 1984 ж ұйымдастырылған қорық. / Үстірт/

 

  1. Солтүстік Қазақ жазығы.

а/ Қазақстан жеріндегі алып жатқан ауқымы./ Орал тауынан Алтайға дейін/

б/ Пайдалы қазбалары./ темір,көмір,боксит,хромит,кобальт,құр.мат./

в/ Есіл өзені қайдан басталады?/ Сарыарқанының солт.Нияз тауынан/

г/ Жазықтағы табиғат зоналары./ орманды дала, дала/

д/ 1929 ж ұйымдастырылған қорық./ Наурызым/

 

  1. Сарыарқа.

а/ Сарыарқаның екінші атауы./ Қазақтың ұсақ шоқысы/

б/ Ең биік тауы,биік нүктесі/ Қ.ызыларай,Ақсораң 1565 м/

в/ Басты өзендері./ Есіл,Нұра,Сарысу,Сілеті,Шідерті т.б/

г/ Батысында қандай үстіртпен шектеседі?/ Торғай/

д/ 1968/58/ ж ұйымдастырылған қорық./ Қорғалжын/

 

  1. Орал.

а/ Мұғалжар тауының ең биік нүктесі./Үлкен Боқтыбай 657 м /

б/ Қай қатпарлықта пайда болған? / Герцин /

в/ Тауды батыс және шығыс жоталарға бөлетін ойыс./ Біршоғыр/

г/ Мұғалжар тауы қай қаланың тұсынан басталады? / Орск/

д/ Пайдалы қазбалары./ никель,кобальт,хромит,мыс,сирек металдар,көмір/

 

  1. Алтай.

а/ Қазақстанға қай бөлігі кіреді?/ оңтүстік-батыс/

б/ Ең биік нүктесі./ Мұзтау 4506 м/

в/ Қаз-ғы бөлігі қандай аудандарғабөлінеді?/Кенді Алтай,Оңт.Алтай,Қалба

г/ Ең үлкен көлі. / Зайсан /

д/ 1976 ж ұйымдастырылған қорық./ Марқакөл /

 

 

 

 

 

  1. Жоңғар Алатауы.

а/ Ж.Алатауын бөліп жатқан өзендер./ Бат.Көксу,шығысында Боротала/

б/ Солтүстік жотасының ең биік нүктесі./ Бесбақан 4622 м/

в/ Жауын-шашынның жылдық мөлшері./ 600-800 мм /

г/ Қанша мұздық бар? /700 /

д/ Климатына әсер ететін ауа массалары./ Арктикалық,Тұранның ыстық       

                                                                                                                 ауасы/

 

  1. Сауыр-Тарбағатай.

а/ Сауыр қай жерден басталады?/Қытайдан,Улюнгур көлінің батысынан/

б/ Қай қатпарлықта пайда болған?/ Герцин /

в/ Сауырдың , Тарбағатайдың биік нүктелері./Мұзтау 3816 м,Тастау 2992м/

д/Сауыр батысқа қарай аласарып, қай жотаға ұласады?/ Маңырақ жотасына

г/ Сауыр тауындағы көмір кен орны. / Кендірлік /

 

  1. Тянь-Шань

а/ Ең биік нүктесі қай жотада орналасқан? / Сарыжаз жотасы/

б/ Корженевский мұздығы қай тауда орналасқан? / Іле Алатауында/

в/ Батыс Тянь-Шаньның батыстағы жалғасы. / Қаратау жотасы/

г/ 1926/27/ ж ұйымдастырылған қорық. /  Ақсу-Жабағылы/

д/ Талғар шыңы қай таудың биік нүктесі./ Іле Алатауының/

 

III тур. Физика-географиялық сипаттама бойынша сұрақтар.

 

  1. Пайдалы қазбалары.

а/ Мұнай алғаш рет қай кен орнынан алынды?/ 1899 ж Қарашүңгіл,Эмбі/

б/ Тұздың қоры қай аймақтарда шоғырланған?/Каспий маңы ойпатында/

в/Қазақстанның темірдің қоры жөнінен дүние жүзіндегі орны./ 8 /

 

  1. Климаты

а/ Қазақстанда жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері. / 130-1600 мм/

б/Жоңғар қақпасы арқылы солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа

қарай соғатын жел. / Сайқан желі/

в/ Солтүстіктегі қардың орташа қалыңдығы. / 20-30 см /

 

  1. Ішкі сулары.

1.Ұзындығы 1000 км-ден асатын  өзендер./Ертіс,Тобыл,Есіл,Жайық,Іле,

                                                                         Сырдария,Шу/

2.Іле өзені қандай екі өзеннің қосылуынан басталады?/ Күнгес,Текес/

3.Балқаш көлінің батысы мен шығысы қандай бұғаз арқылы жалғасып жатыр

                                                                                           /Ұзынарал бұғазы/

  1. Қорытындылап,бағалау.