«Жүзден жүйрік»
«Жүзден жүйрік»
Сайыстың мақсаты: Оқушылардың физика және информатика пәніне,
қызығушылығын ояту, физикалық құбылыс,физикалық дене,физикалық шама түсініктеріне терең түсінуге, ой-танымын дамыту.
Ойын шарты: Ойынға әр сыныптан 2 оқушыдан қатысады. Барлығы 8оқушы. Ойыншыларға бір шеттен бастап сұрақ қойылады.
Дәл солай 3 айналымға дейін сұрақ қойылады.
Әр үш айналымда сұраққа жауап бере алмаған оқушылар өздерінің дауыс беруі арқылы ойыннан шығып отырады.
Жүргізуші: Қайырлы күн құрметті көрермен!
Сөз бастайын терметіліп өлеңмен.
Тәрбиелі білімді боп әрқашан,
Өс өркенде қанат жайып кемелден.
Физик,ғалым астрономдар өтіпті,
Қиялменен көкке самғап жетіпті.
Табиғаттың аясында тербеліп,
Даналығын мұра етіп кетіпті.
Физикалық сұрақтар
№ | Сұрақтар | Дұрыс жауап |
1 | Гректің «Фюзис» сөзі біздіңше нені бідіреді? | Табиғат |
2 | Ғылыми деректермен негізделген жорамал | Гипотеза |
3 | Әлем кеңістігінде не бар болса,соның бәрі не деп аталады. | Материя |
4 | Физика ғылыми тілін,заңдармен теорияларды Арнайы оқып үйренуге қолданылатын сөзді не деп атаймыз? | Термин |
5 | Кеңістікте нақты пішіні және көлемі бар нәрсені не деп айтамыз? | Дене |
6 | Өткір иісті затты бөлмеге алып кірсе,оның иісі тез арада бөлме ішіне таралып кетеді.Бұл қай құбылыс? | Диффузия |
Сұрақ №2
№ | Сұрақтар | Дұрыс жауап |
1 | Астрономиядағы «астрон» сөзі нені білдіреді? | Жұлдызды |
2 | Аспан денелері не туралы ғылым? | Астрономия |
3 | Жерге ең жақын аспан денесі? | Ай |
4 | Күн жүйесінде неше планета бар? | 9 |
5 | Жердің табиғи серігі не деп аталады? | Ай |
6 | Күнге ең жақын планета. | Меркурий |
7 | Жерден соңғы тұрған планета қалай аталады? | Марс |
8 | Күнге ең алыс планета? | Юпитер |
9 | Гелиоцентрлік жүйені жақтаушы ғалым? | Коперник |
10 | Дененің қозғалатын сызығы не деп аталады? | Траектория |
11 | Гелиоцентрлік сөзіндегі «гелиос» сөзінің мәні? | Күн |
12 | Аспан денелерін бақылауға,зерттеуге арналған құрал? | Телескоп |
13 | Поляр жұлдызы қазақша? | Темірқазық |
14 | Дененің тірекке немесе аспаға әрекет ететін күш? | Салмақ |
15 | СИ жүйесіндегі ұзындық бірлігі? | Метр |
16 | СИ жүйесіндегі көлем бірлігі | Куб метр |
17 | СИ жүйесіндегі жылдамдық | М/с |
18 | СИ жүйесіндегі аудан бірлігі | КВ/м |
19 | СИ жүйесіндегі уақыт бірлігі | Секунд |
20 | 100км-де неше метр бар? | 100000м |
21 | 1 ар ненің бірлігі,нешеге тең? | Аудан 100м2 |
Жүргізуші: Келесі дауыс беру арқылы,ең әлсіз буын ойыннан шығады.
Сұрақтар №3
Сұрақтар | Дұрыс жауап | |
Күн жүйесіндегі планеталарының массасы ең азы? | Меркурий | |
1 жылда неше күн бар? | 365 | |
1 сағатта неше секунд бар? | 3600 | |
Күн жүйесіндегі 8 -ғаламшар не деп аталады? | Нептун | |
Меркурийдің қазақша аты? | Шолпан | |
Аңырқай немесе қызыл жұлдыз деп қазақтар қайсы ғаламшарды атаған? | Марс | |
Юпитердің қазақша атамасы қалай? | Есек қыран | |
Үлкен Аю шоқжұлдызы қазақша атауы? | Жеті қарақшы | |
Белінде сақинасымен көрінетін ғаламшар? | Сатурн | |
Көлемін және пішінін сақтайды? | Қатты | |
Көлемін сақтайды, пішінін өзгертеді? | Сұйық | |
Дене бір уақыт аралығында ұзындығы бірдей жол жүрсе ,қандай қозғалыс? | Бір қалыпты | |
Дененің жылулық күйін сипаттайтын шама? | Температура | |
Информатика нені зерттейді? | Ақпаратты алудың,сақтау-дың барлық әдістерін зерттейді | |
Ақпаратты енгізу құрылғысы? | Процессор,жүйелік блок,принтер | |
Файл дегеніміз не? | Ақпарат жазылған атауы бар аймақ | |
Буманы қалай құрамыз? | Контексті меню,создать папка | |
Себептің қызметі не? | Жойылған файлдар орналасқан қапшық | |
Бүкіл дүние жүзі бойынша таралған жалпы желілер? | Интернет | |
Адам қызметінің әр түрлі саласында пайдаланылатын ғылым? | Информатика | |
Компьютерде жұмыс жасағанда көзді экраннан неше см қашақтықта ұстау? | 60-70 | |
Кез –келген ақпаратты компьютерге енгізуге негізделген құрылғы? | Пернетақта | |
Түймелер орналасқан пернетақта? | Клавиатура | |
Енгізу пернесі? | Интер | |
Дербес компьютер неше бөліктен тұрады? | 4 | |
Информацияны есте сақтау құрылғысы? | Процессор | |
Құжатты қалай сақтаймыз? | Файл,сохранить как,сохранить | |
Тышқан неше батырмалы болады? | 2немесе 3 | |
Бір атаумен , бір текті элементтер жиыны | жиын |
Жүргізуші: Келесі дауыс беру арқылы, ең әлсіз ойыннан шығады.
Сұрақтар №4
№ | Сұрақтар | Дұрыс жауап |
1 | Эклиптика деген не? | Күннің бір жылдық жолы |
2 | Сәуір айына тура келетін шоқжұлдыз? | Тоқты |
3 | Балықтар қайсы айға тура келеді? | Март |
4 | Мерген шоқжұлдызы деп қайсы айды айтады? | Желтоқсан |
5 | Зодиак деген не? | Жан-жануарлар деген сөз |
6 | Жазғы күнгі тоқырау қашан? | 22-шілде |
7 | Күн мен түн теңесу қашан болады? | 21-наурыз,22-қыркүйек |
8 | Зодиак жұлдыздарын ата? | 12 |
9 | Қай планеталар алып планеталар? | Юпитер,сатурн,уран нептун |
10 | Серпімді деформацияның шамасы түсірілген күшке тура пропорционал кімнің заңы? | Гук заңы |
11 | Газдағы,сұйықтағы кіші бөлшектер қозғалысы? | Броундық қозғалыс |
12 | Дененің жылулық сипатын білдіретін шама? | Температура |
13 | Көлемін және пішінін сақтайды? | Қатты |
14 | Көлемін сақтайды,пішінін өзгертеді? | Сұйық |
15 | Көлемін және пішінінде сақтамайды? | Газ |
Оқушыларды марапаттау
«Ғалымдар аты өлмейді» атты кеші
І-жүргізуші: Армысыздар, ағайын,
Ағайын тілін табайын
ІІ-жүргізуші: Бармысыздар, бауырлар
Өкпе емес бізде бауыр бар
І- жүргізуші: Есенбісіз ұстаздар,
Шаршамайтын қыс жазы.
ІІ-жүргізуші: Көренмендер аманба?
Отырған анау ойланып.
Екеуі бірігіп;Бәріңізге бір сәлем.
І-жүргізуші: Онда кешті бастайық.
ІІ-жүргізуші: Екеуміз асып саспайық
І-жүргізуші: Сөз кезегін келесі
ІІ-жүргізуші: Жұмбақтарға тастайық
І-жүргізуші: Кеште өздеріне арналған ғалымдар шықсын
қасқайып.
ІІ-жүргізуші: 1. Итальян ғалымы,
Инерцияны ашыпты
Оны білген балалар
Залдан жүруден қашыпты
Кім олды екен бұл ғалым? Г.Галелей.
І-жүргізуші: 2. Құрағанын бөлшектеп,
Заттарды ерте ұққанды.
Болжамын тәжірибе арқылы
Тек дәлелдеп шықпады.
Қай ғалым еді балалар,
Кім бар ойлап таба алар? (Архимед)
ІІ-жүргізуші: Формуласы күрделі
Есептен жылу мөлшерін
Ойлап тапқан ғалымға
Берген өлшем бірлігін. Д.Джоуль
І-жүргізуші: Тоқ күшінің өлшемі
Ағып өткен мөлшері
Физикалық шаманың
Ғалым атына теңеді. (Герог Ом.)
Жүргізушілер: Сонымен кешіміздің тақырыбы
Бірігіп «Ғалымдар аты өлмейді»
І-жүргізуші: Кешіміздің бағдарламасында:
І-бөлім Мақал – мәтелдердің нақты физикалық мағынасын ашу.
ІІ-бөлім Ақындар шықсын айтысқа…
Механикамен-электр айтысын тамашалайсыздар.
ІІІ-бөлім Викториналық сұрақтар.
І-жүргізуші: Түйені жел қозғаса,
Ешкіні аспанан ізде. (қозғалыс, тербеліс)
ІІ-жүргізуші: Жел соқпаса, шөптің басы қимылдамайды.
(күш)
І-жүргізуші: Ай мен күн ауыысты
Тәулікті тауысты. (Жердің өз өсімен айналуы)
ІІ-жүргізуші: Ай жарығы әлемге
Күн жарығы төменге (жарық сәулесі.)
І-жүргізуші: От жанды жылытады
Жылы сөз тәнді жылытады. (Энергия)
ІІ-жүргізуші: Мақал – мәтелдер сайысының жеңімпазын ортаға шақырамыз. Сізге деген сыйлығымыз әзір. Музыкалық үзіліс.
Айтысып тер төкпесе,қазақ, қазақ болама.
Механика мен Электр мырзаларын ортаға шақырамыз.
Механика: Ассалаумағалейкум, электрім,
Немене болып кеткен сенің түрің
Төленбей дер кезінде еңбек ақың,
Бейшара халге түсті – ау, әрбір күнің.
Электр: Механикам аман ба?
Тап болған мына заманға,
Өзіңе ешкім көз салмай,
Көңілің сенің алаң ба?
Механика: Неменеге алаңдайын бала батыр
Өзендер арасында ағып жатыр.
Қадірімді сен менің білмей кетсең,
Сөзсіз – ау болатыны заман ақыр.
Электр: Қорқытпағын сен мені,
Заман ақыр сөзімен.
Энергия халық алуда,
Электрдің көзінен.
Механика: Ол жағын дұрыс айттың бала батыр,
Электрмен жарықтанып дала жатыр.
Кей кезде ашуланып долданумен,
Шығарасың тіпті от сатыр – сатыр.
Электр: Физикада басқалар,
Өзіңменен теңбеді?
Салыстырып өзгемен
Мойындағын сен мені.
Мақсатымыз емес ғой,
Механикамен электрдің
Бірін – бірін женгені.
І-жүргізуші: Осымен доғарайық! Кәне қазылар алқасы
ақындардың бағасын беріңіз.
Келесі кезекті векториналық сұрақтарға берейік.
- Дүниедегі ең жүйрік не? (ой – қиял)
- Көзіңмен көресің, бірақ ұстай алмайсың?
(көлеңке)
3.Жүгі болса жүреді, жүгі жоқта тұрады.
(Аспалы сағат)
4.Егер түнгі сағат 12 – де даңбыр жауса 72 сағаттан соң күн ашылып шуақ
түсе ме?
(Жоқ.Түнгі мезгіл)
- Алты аяқ, екі арқа, бір бас. Бұл не?
(адам орындықта отыр)
6.Сағат тілі ұшының қозғалыс траекториясы қандай сызық сызады.
(Шеңбер тәрізді траектория)
Кешті қорытындылау. Кешке қатысқан жақсы нәтежие көрсеткен ,
қатысқан оқушыларды марапаттау.
Ән ұран «Менің Қазақстаным»