Экономика ұғымы.
Сабақтың тақырыбы:§ 12. Экономика ұғымы.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: оқушыларға адамның қажеттілігі, олардың құрылымы және материалдық қажеттіліктердің шексіздігі жайында түсіндіру. Экономика ұғымы және экономикалық жүйе ұғымдарына тоқтала отырып, олардың қоғам өмірінде алатын орнын ашып көрсету.
Тәрбиелік: оқушыларды адамгершілікке, Отан сүйгіштікке тәрбиелеу.
Дамытушылық: оқушылардың ойлау, сабаққа деген ынта жігерін арттыру.
Көрнекілігі: тірек сызбалар.
Әдісі: тірек сызбаларды пайдалана отырып баяндау, өзара белсенділікті арттыру.
Түрі: аралас сабақ
Сабақтың барысы:
- Ұйымдастыру кезең
а) сәлемдесу
б) сабаққа дайындығын тексеру
в) оқушылар назарын сабаққа аудару
- Үй тапсырмасын тексеру
- Дәстүрлі және индустриялы қоғамдардың арасындағы айырмашылық неде?
- Қазіргі замандық өркениет дегеніміз не?
- Қазіргі замандық өркениеттің ғаламдық проблемаларына нелер жатады?
- Білімдерін жан-жақты тексеру
- Кестені толтыр.
Адамзат өрениеттері
тарихи дамуы жағынан
- Оқушыларды жаңа сабаққа дайындау
Сабақтың тақырыбын, мақсатын баяндау.
Оқушылар назарын сабаққа аудару.
- Жаңа сабақты түсіндіру
Сабақ жоспары
- Адамның қажеттіліктері.
- Экономика ұғымы.
- Өндіріс және өндіріс факторлары.
Кез келген адамға қалыпты өмір сүру және даму үшін белгілі бір материалдық игіліктер қажет. Олардың қатарына: азық, киім, баспана; көлік; т.б. жатады. Сонымен қатар адамның қоғамнан тыс өмір сүре алмайтыны белгілі. Оған өзге адамдар мен жүздесу, танысу, сыйласу, сүйіспеншілік сезімдері де тән. Осының бәрін біз қажеттілік дейміз.
Қажеттілік – организмнің қалыпты өмірлік қызметін қамтамасыз ету үшін керекті талаптарының қанағаттандырылуымен шартталған және сол қажеттілікті өтеуге бағытталған күй.
қажеттіліктер |
ағымдық |
ұзақ мерзімдік |
Ағымдық қажеттілікке жататындар: тамақ, ауыз су, киім, баспана және сол сияқтылар жатады.
Ұзақ мерзімдікке жататындар: қымбат және сәнді бұйымдар, көпшіліктің қолы жетпейтін автомобиль маркалары, виллалар жатады.
Белгілі американдық ғалым А. Маслоу адамның қажеттіліктерінің құрылымын мейлінше айшықты анықтап береді.Адамның қажеттіліктері бес топқа бөлінеді.
- Физиологиялық қажеттіліктер (аштық, шөл, демалыс);
- Өзін қорғау қажеттілігі (қауіпсіздік, қорғану);
- Әлеуметтік қажеттіліктер (адамдардың қарым-қатынасы, билік, махаббат);
- Тұлға ретінде танылу қажеттілігі (мәртебе, бедел);
- Өзін көрсету қажеттілігі(өзін-өзі дамыту, ойы мен санасындағыны жүзеге асыру).
Экономика (грек. Oikonomia – шаруашылықты жүргізу) ұғымы алғашында «үй шаруашылығын жүргізу туралы заң) дегенді білдіреді. Экономика ұғымы материалдық игіліктерді өндіру, айырбастау, бөлу және тұтыну үдерісі кезінде адамдар арасында пайда болатын өндірістік қатынастарды сипаттайды.
Тауар өндірушілердің қызметтерін үйлестүру әдістерінің жиынтығы экономикалық жүйені құрайды.
Экономикалық жүйе |
Экономикалық жүйе өзінің басты мақсаты ретінде: «қандай тауар өндіріп, қызметтің қай түрін көрсету керек; қандай технологияны пайдаланып, қалай өндіру; кім үшін өндіріп, кімге қызмет көрсету қажет?» деген мәселелерді шешеді.
дәстүрлі |
Өндіру, бөлу және тұтыну қалыптасқан дәстүрлер мен ғұрыптарға негізделген. |
Әміршіл-әкімшіл |
Директивалық әдістермен, яғни жоғарыдан түсіріліп жататын бұйрықтармен шешеді. |
нарықтық |
Шаруашылықтың бағдары тауар өндірушілер мен қызмет көрсетушілер арасындағы бәсекеге құрылады. |
Өндіріс — өзінің өміріне қажетті материалдық жағдайларды жасау мақсатымен адамның табиғатты белсенді жаңғырту үдерісі. Кез келген өнімді өндіру үшін төрт элемент керек
Өндіріс факторлары |
жер |
капитал |
еңбек |
кәсіпкерлік |
Табиғи ресурстар |
материалдық игіліктер мен өндіріс құралдарының жиынтығы |
Жұмысшылар мен қызметкерлердің білімі, тәжірибесі. |
Адамның өндірісті ұйымдастыру қабілеті |
- Жаңа сабақты меңгергендігін тексеру:
- Адамның негізгі қажеттіліктерін атаңдар.
- Адамның қажеттіліктері неге үнемі өсіп отырады?
- Экономикалық жүйе дегенді қалай түсінесіңдер?
- Жаңа материалды бекіту:
- Экономикалық жүйенің қандай тұрпаттары бар?
- Өндіріс дегеніміз не? Өндіріс факторларын атаңдар?
- Үйге тапсырма: 12. Экономика ұғымы.
- Бағалау: