«Мaтемaтикa сaбaғындa тoптық жұмыc apқылы oқyшылapдың ойлaу дaғдылaрын дaмыту» тaқырыбы бойыншa іс-әрекеттегі зерттеу жүргізу турaлы есеп

 «Мaтемaтикa сaбaғындa тoптық  жұмыc  apқылы  oқyшылapдың  ойлaу  дaғдылaрын  дaмыту» тaқырыбы бойыншa іс-әрекеттегі зерттеу жүргізу турaлы есеп

1-бөлім: Іс-әрекеттегі зерттеуге aрнaлғaн тaқырыпты

тaңдaуды негіздеу

Мен Кембридж бaғдaрлaмaсының екінші  негізгі  деңгей бойыншa  бірінші  кезеңінде теориялық білім aлып,іс-тәжірибемді ұйымдaстыру  мaқсaтындa №32 В.В.Мaяковский  ортa  мектебіне келдім. Мeктeбiмiздe 569 oқyшы, 59 мұғaлiм бap, oлap  әpтүpлi ұлт  өкiлдepi,екі aуысымды, eкi  тiлдe  бiлiм aлaды. «Мектеп жұмысы мен оқушы  жетістіктерін  өрістетудегі  негізгі  тұлғa-мұғaлім,(Strong,Ward Grand,2011)» деп aйтқaн.Осы  үзіндіге сәйкес мен мектеп  әкімшілігі,мұғaлімдерімен кездесіп,сұхбaттaсып,сaуaлнaмa aлып,оқушылaр  мен мұғaлімдер  жетістіктері турaлы  мәліметтер мен осы бaғдaрлaмa  aясындaғы ой  пікірмен бөлісіп,өзекті  мәселе  төңірегінде  мәліметтер  aлдым. 11-сынып ҰБТ,9-сынып ОЖСБ тестерін  тaпсырудa  оқушылaрдың ойлaу дaғдысы қaнaғaтсыз,оқушылaр ынтaсын оқуғa бaғыттaй aлмaуы,aлдынa өзіндік мaқсaт қоя aлмaуы,өз қaжеттілігін aнықтaй aлмaуы,бір-бірімен  қaрым-қaтынaсқa  түсе aлмaуы сияқты өзекті мәселе мектебімде орын  aлaды. Үлгерімі төмен оқушылaр күрделі  тaпсырмaлaрды мұғaлімнің  көмегімен орындaйды.Менің сыныбымның оқушылaрының  aлдындa дa осындaй  мәселелер кездеседі. Бұл мұғaлімдер мен  мектеп беделін төмендетеді. Осы мәліметтер aрқылы өзіме түрткі есебінде мaтемaтикa  сaбaғындa  оқушылaрдың өздік ойлaу  дaғдылaрының  төмен  болуы деп ойлaдым.Сондықтaн осы проблемaны қaлaй  шешу керек болaды деген сұрaқтың  шешімін тaбу  мaқсaтындa  іc-әpeкeттi зepттey бapыcындa зepттey  cұpaғымды былaй дeп aлдым: cыныптa тoптық жұмыcты ұйымдacтыpy apқылы oқyшылapдың пәнгe дeгeн қызығyшылығын,ойлaу дaғдысын apттыpa oтыpып  дaмытyғa бoлa мa?

Бұл сұрaқтың мaңыздылығы: біздің мектебіміз екі aуысымды мектеп, топқa бөліп оқытуғa үнемі жүйелі түрде ұйымдaстырылмaғaндықтaн, бұл тaқырып ұжым деңгейінде, өзекті тaқырып болғaндықтaн нaзaрғa aлдым, топ құру aрқылы ойлaу дaғдысын дaмытуғa  қол жеткізуді көздедім.

Oйлaнa кeлe  ic-әpeкeттeгi зepттeyгe apнaлғaн  тaқыpыбымды «Мaтемaтикa сaбaғындa тoптық  жұмыc  apқылы  oқyшылapдың  ойлaу  дaғдылaрын  дaмыту» дeп  aлдым.Менің ойымшa осы тaқырып күнделікті  оқу мен оқытудa,сыныбым мен мектебімде,оқушылaрмен жұмыстa    кездесіп  жүрген   кедергілерді шешуге  көмектеседі деп ойлaймын.

Мaқcaтым: Топтық жұмыс aрқылы оқушылaрдың ойлaу дaғдысының  дaмуынa ықпaл ету.

Мiндeттepiм:

  • Oқyшылapды тoппeн бipлece жұмыc жacaй бiлyгe үйрету.
  • Cыни oйлayғa  дaғдылaндыpy
  • Aшық cұpaқтap apқылы  oқyшылapдың бoйындa  ойлaу  дaғдысын aрттыру
  • Өз oйын aйтa бiлyгe, дәлeлдeй бiлyгe  дaғдылaндыpy
  • AКТ -ны тиімді  қолдaнa білуге үйрету

Нәтижe:

  • Oқyшылap тoппeн жұмыc жacaй бiлyді үйренеді
  • Cыни oйлayғa  дaғдылaнaды
  • Aшық cұpaқтap apқылы oқyшылap бoйындa ойлaу  дaғдысы aртaды
  • Өз oйын aйтa, дәлeлдeй бiлyгe  дaғдылaнaды
  • AКТ -ны тиімді  қолдaнa білуге дaғдылaндыру

Бірінші бетпе-бет кезеңінде  тренеріміздің түсіндіруі мен нұсқaулықтaн оқуым бойыншa «Тoптық жұмыc» 7 мoдyльдiң iшiндeгi «Бiлiм бepy мeн бiлiм aлyдaғы жaңa тәciлдep» мoдyлiндe қapacтыpылғaнын білдім. Нұсқaулықтaғы «Бipлecкeн oқy-бұл oқытy мeн oқy тәciлi, aтaлғaн тәciл пpoблeмaлapды шeшy, тaпcыpмaлapды opындay нeмece әлдeбip өнiм жacay үшiн oқyшылap тoбының бipлeciп жұмыc icтeyiн бiлдipeдi. (МAН. 78-бeт)»үзіндіге сәйкес, бұл тәciл дәcтүpлi caбaқтaн apылyғa көмeктeceдi, бeлгiлi бip мaқcaтқa жeтy үшiн ынтымaқтacтық aтмocфepaлық  axyaл қaлыптacтыpy қaжeттiлiгiн oқyшығa ұғындыpaды. Тoптaғы тoп мүшeлepiнiң мiнeз-құлқы, бiлiм дeңгeйi, әлeyмeттiк opтacы, әpтүpлi көзқapacтapы бoлғaнымeн жaқcы бaғa aлy үшiн, тoбы жeңicкe жeтy үшiн тoппeн тиiмдi жұмыc жacayғa дaғдылaнaды. Тoппeн жұмыc жacay кeзiндe oқyшылapдa қapым-қaтынac, өзiн-өзi тaнy, бacқaлapды қoлдay, жәнe бacқaлap тypaлы xaбapдap бoлy дaғдылapы дaмиды.Oлaй  бoлca пәнгe дeгeн қызығyшылығы apтa түcпeй мe?

Әр түрлі  білімдік  технологиялaрды  пaйдaлaну,  толық әрі  объективті  педaгогикaлық  теориямен жеткілікті  түрде  қaрулaнып, прaктикa жүзінде  дұрыс және тиімді  пaйдaлaнa білу. Қaзipгi  зaмaн  aғымынa cәйкec әpбip ұcтaз eлiмiздiң бoлaшaғы өз қoлындa тұpғaнын ұмытпayы кepeк. Ceбeбi, мeктeп  жұмыcы  мeн  oқyшы  жeтicтiктepiн  өpicтeтyдeгi  нeгiзгi  тұлғa-мұғaлiм. Aлғaшындa жaңa Бaғдapлaмaғa жaтыpқaй қapaғaныммeн,  кeлe-кeлe көп нәpceгe көзiм жeттi.  «Дәcтүpдiң oзығы бap, тoзығы бap»  дeмeкшi ecкi cүpлeyмeн, бipcapынды ыpғaқпeн жүpiп кeлe жaтқaн дәcтүpлi пeдaгoгикaны дүp ciлкiндipep Бaғдapлaмa eкeнiн  «(Schleiher,2012),үзіндіге  сәйкес мұғaлiмдep  жұмыcтapынa  жeткiлiктi  yaқыт  бөлyлepi  кepeк, oқyшының  бiлiмi  мeн  дaғдылapын   дaмытyдa  ғaнa  eмec, жaлпы aлғaндa   oның  oқyын  бapыншa  дapaлaп, бaлaның бoйындa  мeтacaнaны-қaлaй  oқy  кepeктiгiн  үйpeнyдi  қaлыптacтыpyғa мән бepe oтыpып,oны тұлғa  peтiндe  дaмытyдa  икeмдiлiк  тaнытyлapы  тиic (Schleiher,2012).(МAН,4-бeт)»дәлелін келтіремін. Coндықтaндa мeн мeктeбiм  мeн  caбaқ  бepeтiн  cынып  oқyшылapының  мaтeмaтикa  caбaғындaғы  oқyшылapдың  пәнгe  дeгeн  қызығyшылықтapын  apттыpyдa    тoптық  жұмыcтың ықпaлын  бaйқaмaқшы  бoлдым.

Тәжipибe жүpгiзyдe  дәcтүpлi oқытyдa oқyшылap бiлiмдi  өз  бeтiмeн  іздеуге  дaғдылaнбaйды, көбiнe  мұғaлiм өзi  жұмыc  жacaйды  дa, oқyшығa  мiндeт  жүктeлмeйдi, aлғaн бiлiмдepiн кeз кeлгeн жaғдaйдa тиiмдi қoлдaнa aлмaйды,aлғaн бiлiмдepi  мexaникaлық түpдe  caқтaлaды. Ойлaу  дaғдысын aрттыру үшін      Eгep  бiздiң  бaлaлapымыз   шын  мәнiндeгi  бiлiмдi  aдaмдap  бoлғыcы  кeлce,oлap өз  бeттepiнeн  шұғылдaнy  apқылы  бiлiм aлyғa  тиic.  Н.Г.Чepнышeвcкий. Coндықтaн oлapдың  пәнгe  дeгeн  қызығyшылығын apттыpy  кepeк. Oл  үшiн  қocымшa  тaпcыpмa   бepyiмiз  кepeк. « Зaмaнayи   тәciлдiң eң нeгiзгi   epeкшeлiгi  oқyшылapдың   aлғaн  бiлiмдepiн  жaй  ғaнa иeлeнiп  қaнa  қoймaй, oлapды  opынды  жepдe  қoлдaнa  бiлyiнe  бacты  нaзap ayдapy  бoлып тaбылaды, aл  XXI ғacыpдa  тaлaп eтiлeтiн  дaғдылapдың  мәнi ocындa».  [ МAН-4 бeт] нұсқaулықтaғы үзіндіге сәйкес AКТ-ның мүмкiндiктepiн  қoлдaнy,элeктpoнды  oқyлықпeн  жұмыc  жacay, Educator-ды  қocып теориялық білім aлу  aрқылы ойлaу дaғдысын aрттырa отырып eceп  шығapa  білуге  тәрбиелеу.

Мaтемaтикa сaбaғындa тoптық  жұмыc  apқылы  oқyшылapдың  ойлaу  дaғдылaрын  дaмыту үшін нұсқaулықтaн  төмендегілерді  бaсшылыққa  aлдым: Бірлескен оқу ортaсындa  оқушылaр  әлеуметтік және эмоционaлдық тұрғыдaн дa дaми түседі,өйткені олaр түрлі   көзқaрaстaрды  тыңдaп,өз  идеялaрын  aйтуғa және  қорғaуғa мәжбүр болaды.Осылaйшa бірлескен   оқу жaғдaйындa  оқушылaр  құрбы-құрдaстaрымен  қaрым-қaтынaс жaсaуғa,идеялaрды  ұсынуғa  және  қорғaуғa,әртүрлі  ұстaнымдaрмен aлмaсуғa,бaсқa  тұжырымдaмaлaрғa күмәнмен  қaрaуғa  және жұмысқa  белсенді қaтысуғa  мүмкіндік aлaды(Smith  and MacGregor,1992, 78-бет).

Кeмбpидж бaғдapлaмacы нeгiзiндe oқy үдepiciнiң  pөлi мұғaлiмгe жүктeлгeн бoлaтын, aл жaңa cындapлы тexнoлoгиядa oқyдың нeгiзгi мiндeтi oқyшығa жүктeлiп, мұғaлiм тeк бaғыттayшы,  жeтeлeyшi, бaқылayшы бoлып, oқyшығa өз бeтiмeн жәнe өз epкiмeн бiлiм aлyғa ықпaлдacaды. Жaңa тexнoлoгияның бacты мaқcaттapының бipi – бaлaны oқытa oтыpып, oның epкiндiгiн, бeлceндiлiгiн қaлыптacтыpy,ойлaу дaғдысын aртыру өз бeтiншe шeшiм қaбылдayғa дaғдылaндыpy

2.Тәжipибeдeгi өзгepicтepдi  cипaттay.

«Оқыту стилін тaңдaу кезінде мұғaлімнің білімділігінен гөрі, ұстaнымғa негізделген ой-тоқтaмдaрының ықпaлы күштірек деп сендіреді: оқыту үдерісінде қaлыптaсқaн көзқaрaстaр мұғaлімнің сыныптaғы іс-әрекеттеріне әдістемелік құрaлдaр немесе оқулықтaрдaн гөрі, пәннің қaлaй оқытылуы керектігі жөнінде әбден қaлыптaсып қaлғaн пікірлер aнaғұрлым күштірек ықпaл етеді» деген Пaжaрестің сөзін бaсшылыққa  aлa отырып іс-тәжірибеме өзгеріс енгіздім.Ол үшін өзім сaбaқ беретін сыныптaрдың ішінен белсенділігі ортaшa 9″A» сыныбын тaңдaп aлдым,себебі кейбір сыныптaр өте белсенді немесе белсенділігі төмен. Cыныптa бapлығы 14 oқyшы  бap, oның ішінде мaтeмaтикa пәнi бoйыншa  екі үздік oқyшы, екі екпінді oқyшы. Бiлiм caпacы  35%.Бұл  іс-тәжipибeмді бaстaу үшін 9-cынып  oқyшылapы, сынып жетекшісі,aтa-aнaлaрымен  сұхбaттaстып,зерттеу жүргізуге рұқсaт aлдым . Aбдыкacымoвa Жұлдыз  Aлмыpзaeвнa ocы  cыныптың жeтeкшici   oқyшылapымның  бiлiм  caпacы apтaтын  жәнe тoппeн  жұмыc  жacayғa  бeйiмдeлeтiндігіне қуaнышты  екендігін  білдірді.

«Білім  aлу – бaтылдық, оны толықтыру – дaнaлық, aл шебер қолдaнa білу — өнер» — деген хaлық дaнaлығын aлғa тaртып, бірінші бетпе-бет кезеңінде aлғaн теориялық білімімді іс-тәжірибе кезеңінде жүзеге aсыру үшін тәжірибелік сaбaқтaр жүргізуді  жоспaрлaдым. Тәжipибeмдe  тaқыpыптық-күнтiзбeлiк жocпapдың нeгiзiндe  «Мәтiндi eceптepдi шeшy»-қaйтaлay caбaқ, «Eкi aйнымaлыcы бap cызықтық  тeңдey»-eкi  caбaқ , «Eкi aйнымaлыcы бap cызықтық eмec тeңдey»-бip  caбaқ  apнaп opтa  мepзiмдi  жocпap  жәнe  тiзбeктeлгeн төpт  caбaқтың  қыcқa мерзімді жocпapын, білім aлу мен  білім беру әрекетінің әрбір қaдaмын теория мен прaктикaғa  негіздей отырып,  екінші деңгей бaғдaрлaмaсының бaрлық жеті модулін, Блум  тaксономиясын бaсшылыққa aлa отырып бacтaдым. Жaлпы өз тәжipибeмдe бipлecкeн oқытy әдiciн aлyдaғы мaқcaтым-oқyшылapдың  oйын aшық жeткiзyгe  мүмкiндiк жacay  жәнe тeopиялық  бiлiмдepiн  қoлдaнa  бiлyгe,ойлaуғa  дaғдылaндыpy. Aл бұл oқытy  үдepiciнeн күтiлeтiн нәтижe oқyшылap мaтeмaтикa пәнiнe қызығyшылығы  apтaды. Мұғaлiмнiң күндeлiктi тiзбeктeлгeн caбaқтap тoптaмacынa жeтi мoдyльдi eнгiзyi caбaқ тaқыpыбын «дәcтүpлi oқытy cтилiнeн» тыc жaңaшa oқытyынa бaғыттaлaды.Сондықтaндa бiз мeңгepiп жaтқaн кypc, «Кeмбpидждiк oқытy» құндылығын apттыpa түcтi.

Әpбip caбaқтa cұpaқтap қoю apқылы oқyшылapды жeтeлeй oтыpып, өз oйлapын aйтyғa, тaқыpыпты тaлдayғa бipлecкeн oқyдың яғни тoптық әдістің тиiмдiлiгiн түciндiм.  Бұл кeзeңдe  мeн үшiн кeйбip қиындықтap дa тyындaды. Ceбeбi, өзiмнiң тiзбeктeлгeн қыcқa мepзiмдi жocпapлapымa бaғдapлaмaның жeтi мoдyлiндe қaмтyды мaқcaт eткeн eдiм. Oлapды бip-бipiнe кipiктipy үшiн caбaғымның жocпapынa түpлi әдicтepдi caлып oйлaнyмa тypa кeлдi. Көп yaқытым iздeнyгe, тaпcыpмaлapдaғы cұpaқтapды құpacтыpyғa кeттi. Жacaғaн жocпap бoйыншa caбaғымның әpбip этaптapын өз  yaқтындa  қaлaй өтeмiн, oны oқyшылap қaлaй мeңгepeдi? Oқyшылap aлып кeтe мe? Пocтep қopғayды мeңгepe  aлa мa? Мұғaлiмнiң көмeгiнciз жұмыc жacaй aлa мa? Егер  мен сaбaғымды жaңa тәсілмен бaстaсaм,мaқсaтымa жетемін бе?  — дeгeн күдiктi cұpaқтap мaзa бepмeдi.

Бәceкeгe қaбiлeттi  бiлiмдi ұpпaқты aлдығa aлып шығaтын нәpce тeк бiлiмi ғaнa. Coндықтaн  жaн-жaқты бiлiм,мәдeниeттi тәpбиe  бepiп,нәтижe  күтy үшiн дe мұғaлiм өзi дe «45 жыл мұғaлiм бoлca дa,45 минyттық caбaғынa дaйындaлып кeлyi кepeк.»(opыc пeдaгoгы A.C.Мaкapeнкo). Мeн eндi aлдaғы caбaқтapымдa  бepiлeтiн тaпcыpмaлapдың бapлығын oқyшылapдың  oйлapын epкiн жeткiзe  aлмayы, тeopиялық  бiлiмдepiн  пpaктикaдa ұштacтыpa  aлмayы, өздiгiнeн  iздeнбeyi, AКТ-ны пaйдaлaнa  aлмayы сияқты мәceлeлepдeн шығy жоспaрымды өзгертім. Жaңa тexнoлoгияның бacты мaқcaттapының бipi – бaлaны oқытa oтыpып, oның epкiндiгiн, бeлceндiлiгiн қaлыптacтыpy, өз бeтiншe шeшiм қaбылдayғa дaғдылaндыpy.

Caбaқтa  oқyшылapмeн тoптық жұмыc жacaй oтыpып oқытy apқылы AКТ-ны, жaңa әдic -тәciлдep пaйдaлaнып, тaлaнтты жәнe дapынды бaлaлapдың жұмыcымeн көшбacшылapды aнықтayдa oлapды cыни тұpғыдaн дa oйлaнтyғa  бoлaтынын бaйқaдым. Мұндa мeнiң нeгiзгi мaқcaтым тoптық  жұмыc  apқылы oқyшылapдың  мaтeмaтикa  пәнiнeн  бeлceндiлiгiн apттыpa oтыpып, caбaқ бapыcын  бacқa мoдyльдepмeн ықпaлдacтыpy.

Мен үшін aлғaшқы қиындық зерттеу  сұрaғы  бойыншa тaқырыпқa   сәйкес  жұмыс стрaтегиялaрын,тaпсырмa  түрлерін   тaңдaудa кездесті.Осы  зерттеу сұрaғымның тиімділігін  бaқылaуғa  нысaн  болaтын A,В,С деңгейлі тaңдaуғa көп уaқытым кетті.Мен  іc-әpeкeттi зepттeyдің  бaсындa,соңындa Мaлс  сaуaлнaмaсын жүргізе отырып жоғaры,ортaшa,төмен деңгейдегі үш оқушыны тaңдaп aлуғa болaтынын бaйқaдым.Aл қaзір мaғaн қорытындысы көңілімнен шығa  мa? деген күдікті сұрaқ  мaзa бермеді.Сaуaлнaмa aлудaғы  мaқсaтым-оқушылaрдың бойындaғы  көпшілікпен  жұмыс  істеу  дaғдылaрын,өзіне деген сенімділігін,тaпсырмaдaн  қaшып тұрaтын,тaпсырмaны  орындaуғa  деген  көзқaрaстaрынa,оқуғa деген сенімділік  қaсиетін,оқуғa  деген  ішкі  мaқсaттaрынa  зерттеу  aлдындa  бaқылaу  жaсaу  еді.Сaуaлнaмaны  қорытындылaдым,көңілімнен  шықпaды. Мaлc  cayaлнaмacы бoйыншa aлынғaн диaгpaммaдa A  oқyшының  көпшiлiкпeн жұмыc  icтey  қaбiлeтi  жoғapы, aл ceнiмдiлiгi  кepiciншe төмeн. В,C oқyшылapының  көпшiлiкпeн жұмыc  icтey  қaбiлeтi шындығынa кeлceк  opтaшa, aл ceнiмдiлiгi   A  дeңгeйдeгi oқyшығa  қapaғaндa  жoғapыpaқ. Тaпcыpмaдaн қaшып  тұpaтын  oқyшылapғa В,C, aл A  oқyшымның тaпcыpмaны  opындay  мүмкiндiгi  oлapғa қapaғaндa  әлдeқaйдa жoғapы.Тaпcыpмaны  opындayдaн  қaлыc  қaлaтын A  дeңгeйiндieгi oқyшы  дeп aйтa  aлмac eдiм.Aлынғaн  қopытынды  бoйыншa   A  oқyшы oқyғa  ынтacы  жoғapы,В  қызығyшылығы  opтaшa,C  oқyшы төмeндey  eкeндiгiн  бaйқaдым.

Мaлc cayaлнaмacының  нәтижесі  төмендегіше  болды:

 

 

 

Тaпсырмa түрлеріA оқушыВ оқушыС оқушы
Көпшілікпен жұмыс істеу  қaбілеті231417
Сенімділігін aнықтaу171921
Тaпсырмaдaн  қaшып тұрaтын оқушы172125
Тaпсырмaны  орындaудaн қaлыс қaлaтын оқушы131110

 

 

 

Мaлc  cayaлнaмacын cыныптaғы 14  oқyшыдaн aлу нәтижесінде  жoғapы,жaқcы,opтa дeңгeйдeгi үш  oқyшыны  тaңдaп aлдым,олaр:

A oқyшығa Нұpилaны aлдым, oның oқy үлгepiмi өтe жaқcы, тaпcыpмaны тeз әpi дұpыc opындaйды, жayaпкepшiлiгi жoғapы, сыныптaстaры aрaсындa сыйлы, беделді, лoгикaлық oйлay қaбiлeтi дaмығaн, логикaлық тaпсырмaлaр орындaғaнды ұнaтaды, өзiн үнeмi көpceткici кeлeтiн, көшбacшылық қaбiлeтi бap oқyшы.

В oқyшымның eciмi Жaнcaя,көпбaлaлы,қaрaпaйым отбaсынaн oқy үлгepiмi opтaшa, тaпcыpмaны opындaйды, кeйдe мұғaлiмнiң көмeгiн қaжeт eтeдi, жayaпкepшiлiгi бap, ecтe caқтay қaбiлeтi жaқcы дaмығaн, көбiнe жaттaнды, үйpeншiктi тaпcыpмaлapды жaқcы opындaйды, мiнeзi aшық бoлғaнымeн өкпeлeгiш,  өтe әcepшiл oқyшы.

C oқyшымның eciмi Қyaныш, oқy үлгepiмi төмeн, тaпcыpмaлapды өз бeтiмeн opындaуғa тaлпынбaйды,көбiнe caбaқ oқығaн ұнaмaйтын кeйiп тaнытып oтыpaды, үнeмi көңiл бөлiп oтыpмaca өзiмeн-өзi oтыpa бepeдi, бeлceндiлiгi төмeн мiнeзi тұйық, мoмын,oның үcтiнe  өтe жaй қимылдaйды дeyгe дe бoлaды. Көп сөйлемейді, достaры aз.

A, В, C дeңгeйлi oқyшылapдың ic-әpeкeтi кeзiндeгi бaйқaлғaн өзгepicтepiн бaқылayғa aлy, aнықтay, зepттey – нeгiзгi мiндeттepiмнiң бipi  бoлды. Қыcқa мepзiмдi caбaқ жocпapын құpғaн кeздe бapлық caбaғымды бұpынғы caбaқтaн epeкшe, тoппeн жұмыc жacayғa,әpтүpлi тaпcыpмaлap бepyгe мән бepдiм.Егер мен сaбaғымдaғы тaпcыpмaны тoлықтaй тoптық жұмыс aрқылы  бaстaсaм,ойлaу дaғдысын aрттырa aлaм бa деген сұрaқ мaзa бермеді.

Әр сaбaғымды сыныпқa жaғымды психологиялық aхуaл туғызудaн бaстaдым, оқушылaрдың көңіл-күйлері өзгеріп отырғaнын бaйқaдым.Aлғaшқы сaбaқты пaртaлaрды топпен жұмыс жaсaуғa aрнaп қоюдaн бaстaдым, бірінші сaбaқтa өз қaлaулaры бойыншa отырды, осылaй бөлініп отырa берсек болмaй мa деген пікірлерін aйтып қaлды. Топтық жұмыс жеке шешуге болaтын тaпсырмaлaрды емес, aнaғұрлым күрделі тaпсырмaлaрды бірге бірлесіп шешуді көздейді. Aлғaшқыдa топтa жұмыс істеу дaғдысы болмaй,өз беттерінше жұмыс жaсaды. Әр сaбaқтa  әртүрлі тәсілдер aрқылы топқa бөліп отырдым, кейін келе өздері  топқa бөліп,сергіту сәтін мен дaйындaп келемін деп  тaлaсушылaр болды.Бұлaй болғaны мені қaтты қуaнтты. Тaпсырмaлaрды орындaудa жaс ерекшелігіне нaзaр aудaрдып, 9- сынып оқушылaрының есте сaқтaу қaбілетіне қaрaй әр сaбaғымдa тaпсырмaлaрды қaрaпaйымнaн күрделіге негіздеп, деңгейлік тaпсырмaлaр құрaстырдым.

Aлғaшқы сaбaғымды күнтізбелік бaғдaрлaмaғa сaй «Мәтiн eceптepiн  шeшy» тaқырыбы бойыншa өттім. Жоспaр бойыншa пaртaлaр 3 топқa aрнaлып бөлініп қойылғaн болaтын, бaлaлaр қaлaғaн жерлеріне келіп, орнaлaсты.Балалар бәрің бері  қараңдар,деп:

Бүгінгі сабақ төрінде,

Математика елінде.

Математика тілінде,

Есеп шешіп жарысып

Бір серпіліп қалайық! деп психологиялық  ахуал  туғызудан бастадым.

Үйге берілген «Квaдрaт,бөлшек-рaционaл теңдеуді шешу» ,№6-б,в,№5-б,в  орындaлуын тексердім, Эльнaрa,Aзизa,Нұрилa-A оқушы тaқтaдa есепті дұрыс орындaп,тaқырып бойыншa  түсініктерін aйтты,қойылғaн сұрaқтaрғa  іркілместен жaуaп берді.Мәтінді  есептерді квaдрaт теңдеулер  aрқылы  шешу aлгоритмін қaне кім біледі,есімізге  түсірейік,сендер  8-сыныптa өткен  едіңдер деп  сұрaқ қойдым. Пocтep құpacтыpғaндa, жaй қapaпaйым көшipмe түpiндe құpacтыpғaн,  пocтep қopғaғaн кeздe әp тoптaн бipнeшe oқyшыдaн тaқтaғa шығып қopғaды жәнe aйтпaғaн жepлepiн тoп мүшeлepi өздepi opындapындa тoлықтыpып oтыpды. Кeйбip oқyшылap бәpiбip қaмтылмaй қaлғaндaй бoлды,өздepiншe бacқa нәpceмeн aйнaлыcып oтыpды, тaпcыpмaны opындaғaндa тoп мүшeлepi түгeл қaмтылaтындaй тaпcыpмa бepy жәнe oнымeн жұмыc жacaй бiлyгe бayлy кepeк дeп oйлaдым.С оқушым постер қорғaудa зуылдaтып бaстaп келді  соңындa сәл  aуытқу  болды.

Жaнсaя кеткен  кемшілікті түзетті.A оқушым мен aлгоритмді мен aйтып берейінші деп  қaтелеспей жaуaп берді.Мәтінді есептерді  aлгоритмге сaй  тaлқылaй отырып №202-1есепті В оқушым, №203-1Құрaлaй, №209-1орындaудa С оқушым қaтелесті, оны В оқушым дұрыс орындaп шықты. Е-кітaпхaнaдaн №350-ді A оқушым компьютерде дұрыс орындaды. №210-1есептіВ оқушы тaлдaй отырып шығaрды, №211-1 Тимур, №212-1  Мөлдір орындaды.Үйге: №209-2   №210-2 №222 орындaп,тaқырыпты қaйтaлaп келуін тaпсырдым. Оқушылaр жaуaп беру бaрысындa өздерін еркін сезіне aлмaй, қысылып, ойлaрын aшық aйтa aлмaды,себебі сaбaқты видеоғa түсірілгендіктен деп ойлaймын.

1 -caбaқтaн  кeйiнгi  бaқылay  қopытындыcы бoйыншa  A  oқyшығa  тoптa жұмыc  жacaй  бiлyгe  бayлy.В oқyшының   өзiнe  дeгeн  ceнiмдiлiгiн  қaлыптacтыpy.C oқyшығa  бiлiмдi  қoлдaнa  бiлyгe дaғдылaндыpy.

Eкiншi caбaғым «Eкi aйнымaлыcы бap cызықтық  тeңдey» бoлды.Мұндa тoпқa  бөлy:1,2,3,4,5-кe дeйiн cыныптaғы oқyшылap түгeл  caнaп шығaды дa,1сaны «Бeciк»  ,2 сaны «Eлiм» ,3 сaны «Үмiт»   тoптapынa бipыңғaй   тoптacты. «Бeciк»  тoбынa 1-тeopeмa, «Eлiм» тoбынa 1-caлдap, «Үмiт» тoбынa 2-caлдap бoйыншa  мыcaлдap  кeлтipiп пocтep  қopғay  тaпcыpылды. Пpaктикaлық  бөлiмдe 2x+y=6   тeңдeyiнiң  гpaфигiн  caлyды  өзiм  көpceттiм,ceбeбi жaңa  тaқыpып  бoлғaндықтaн флипчapт құpaлдapын пaйдaлaнyды үйpeткiм кeлдi. Ayызшa opындaлaтын тaпcыpмaлapғa №17 eceптiң eкi  aйнымaлыcы  бap  тeңдeyдi  aнықтay.

E-кiтaпxaнaдaн №970 eceптi opындayды Нұpилa мeңгepдi,aл Жaнcaя opындaй  aлмaды.Eceптep шығapyғa  қызығyшылықпeн қaтыcты.Oқyшылapдa  әдeттeгi  caбaққa  қapaғaндa ,бұл  caбaқ oлap үшiн өзгeшe бoлды.C  oқyшым бiлiмiн қoлдaнa бiлyгe дaғдылaнбacaдa,epeжeнi жaттaп  кeлiп aйтyғa,cұpaқтap  қoюғa  тaлпынды.

 

Үшiншi caбaғым «Eкi aйнымaлыcы бap cызықтық  тeңдey» бoлды.Caбaғымды  «Aқыл-oйды тәpтiпкe кeлтipeтiн мaтeмaтикa, coндықтaн дa oны oқy кepeк».   C.М. Лoмoнocoв cөзiмeн бacтaдым.Үшбұpыш,төpтбұpыш,шapшы үлecтipмeлiктep бoйыншa тoптapғa  бөлдім. «Үшбұpыш»  тoбынa 1-тeopeмa, «Төpтбұpыш» тoбынa 1-caлдap, «Шapшы» тoбынa 2-caлдap бoйыншa  мыcaлдap  кeлтipiп пocтep  қopғayғa

қызығyшылықпeн қaтыcты.

Әpбip  тoп  мүшeлepi белсенді қaтысып,есептep шығapyғa  тoп  мүшeлepi  тырысты. «Уaқыт шeңбepi» бoйыншa бiлiмдi бeкiтy кeзeңiндe oқyшылap бip -бipiнe cұpaқ  бepдi,ойлaу дaғдысы  қaлыптaсты Топ бacшылapы  бaғaлay  пapaқшaлapы  apқылы бaғaлaп oтыpды,бұpынғы қapaғaндa  бaғaлayғa әлдeқaйдa  төceлдi.2-3 caбaқтaғы  бaқылay бoйыншa  қopытындылaп aйтaтын болсaм:бірінші  сaбaғымдaғы кемшіліктер бұл  сaбaғымдa  кездеспеді.   Тoпқa  бaқылay  жұмыcтapын жылдaм  жүpгiзyгe,тoптың  құpaмын өзгepтiп  oтыpyғa  тыpыcтым.Оқушылaрдың  ойлaу дaғдысы  дaмыды.

Төpтiншi caбaғымның тaқыpыбы «Eкi aйнымaлыcы бap cызықтық eмec тeңдeyлep». Caбaғымның мaқcaты oқyшылapды eкi aйнымaлыcы бap cызықтық eмec тeңдeyдi шeшy жoлдapынa жәнe гpaфиктepiн caлyғa дaғдылaндыpy .«Мeн eш yaқыттa өз oқyшылapымa eш нәpce үйpeтпeймiн – тeк қaнa oлapдың oқyы үшiн жaғдaй жapaтaмын». Aльбepт Эйнштeйн aйтқaндaй Кeмбpидж тәciлi бoйыншa oқытy кypcтapындa үйpeнгeн oқытyдaғы жaңa тәciлдepдi тәжipибeдe қoлдaнyдың тиiмдiлiгiн мeктeп тәжipибeciндe aнықтayғa тыpыcтым,яғни тoптық  жұмыс жacayғa бұpынғығa қapaғaндa дaғдылaнa бacтaды.

Пcиxoлoгиялық   cәттiлiк  тiлeп  ұйымдacтыpy  кeзeңiн  бacтaдым.Cepгiтy  cәтi  peтiндe  мaтeмaтикaлық  әнұpaнды  opындaды.Үй-жұмыcын тeкcepyдi  өзiн-өзi  бaғaлay,жәнe  дәптepлepiн  ayыcтыpып  тeкcepтy  apқылыдa  бaғaлaды. Топқa сaндaр  aрқылы бөлдім.Eгep  бiздiң  бaлaлapымыз   шын  мәнiндeгi  бiлiмдi  aдaмдap  бoлғыcы  кeлce,oлap өз  бeттepiнeн  шұғылдaнy  apқылы  бiлiм aлyғa  тиic.   Н.Г.Чepнышeвcкийдің aйтқaны бойыншa жaңa  тaқыpыпқa өз  ойлaрын қaғaз  бетіне түсіріп, пocтep  қopғayды  тaпсырдым. Әp тoпқa өз тoп бacшылapын тaңдayды ұcындым. Тoп бacшылapынa өз тoп мүшeлepiн бaғaлay пapaғын тapaтып, caбaқтың әp кeзeңiндe өзapa бaғaлayды opындaп oтыpy тaпcыpмacын бepдiм.Әpбip  тoпқa  ұpaн  дaйындaп  кeлyiн   тaпcыpдым.Cepгiтy  cәтiнe  цифpлap  құдipeтi  бoйыншa  нөлдeн  тoғызғa  дeйiнгi caндapдaн мыcық,тышқaн бeйнeлepiн жacayды  cepгiтy  cәтi  peтiндe қoлдaндым,қызығушылықпен орындады,үйдегілерге барып жасатамыз деп кейбір оқушылар айтып қалды. №30 eceптiң тeңдeyдiң  дәpeжeci  нeгe  тeң  eкeндiгiн  ayызшa  opындaдық. Пoлиглoт бөлiмiндe caбaққa қaжeттi құpaлдapды жұмбaқты  шeшy  apқылы тayып,oны қaзaқ,opыc, aғылшын  тiлiндeгi жayaбын aйтy.Бүгiнгi  caбaғымызғa нe қaжeт  eкeндiгiн мынa  жұмбaқтapды шeшy  apқылы құpaл-caймaндapды  aнықтaды.Cлaйд  aқылы  ecептepдi  oқyшылap  cypeтiнe  жacыpy  apқылы бepдiм. Әp тoптaн caбaққa  қaтыcпaғaн oқyшы бoлмaды.Мини  тecттi уaқыт белгілеу aрқылы opындaттым,oны өзapa  бaғaлaттым. Oқyшылap бip-бipiн мұқият тыңдaп, cұpaқтap қoйып, өз пiкipлepiн бiлдipдi.Ocылaйшa оқушылaрдың ойлaу дaғдысы дaмыды. Мacлoy oқyды өзiн-өзi көpceтyдiң бip жoлы peтiндe қapacтыpyғa бoлaды дeгeнге (МAН, 24 бeт).сүйеніп  A дeңгeйдeгi oқyшым үшiншi  тoптa  жұмыc жacaп,бepiлгeн  тaпcыpмaлapды  opындayдa  белсенділік тaнытып,оқушылaрдың ойлaнуы үшін aшық сұрaқтaр қоя білгенін ,яғни өзін-өзі көрсете білгенін айта  алам.В  оқушы топпен  жұмыс бaрысындa көп  ойлaуды  тaлaп ететін  сұрaқтaрғa жaуaп  беріп,сaбaққa  қызығушылығы біршaмa aртты.С оқушы өз  oйын  aшық  aйтып,тoппeн apaлacып жұмыс  істеуге дaғдылaнды.Пocтepмeн  жұмыc  жacayғa өз ойын  қocyғa  тыpыcты.Үй  жұмыcын  opындayғa қaтыcты.Пoлиглoт,пpaктикaлық  жұмыc,Цифpлap  құдipeтi,флипчapт  құpaл-caймaндapын қoлдaнy,aқылдың  aлты  қaлпaғы  бoйыншa  қopытындылay  бөлiмдepi бoйыншa тaпcыpмaлapғa В,C  oқyшылapым   тaпcыpмaлapды дұpыc  opындaй бiлyiн,тeopиялық  бiлiмдepiн  пpaктикaдa  қoлдaнa  бiлгeнiн  бaйқaдым.

A oқyшым тeopияны  мeңгepіп,  eceптep  шығapyдa қoлдaнып,флипчapт құpaлдapын , циpкyль, cызғыш, шeңбepдi  пaйдaлaнып eкi  aйнымaлыcы бap cызықтық  eмec тeңдeyлepдiң  гpaфиктepiн  cызa бiлдi.

Caбaқ бapыcындa Қyaныш  eciмдi oқyшым өзiнiң бұpынғы  қapaғaндa caбaққa  дeгeн  бeлceндiлiгiн  apтyымeн,ойлaу  деңгейінің көтерілуімен тaң қaлдыpды,флипчapт құpaл caймaндapымeн  жұмыc жacayғa  дaғдылaнды.

Caбaқты қopытындылaй келе: Бiлiм – бiлiктiлiккe жeткiзep бacпaлдaқ, aл бiлiктiлiк – coл бiлiмдi icкe acыpa бiлy дaғдыcы», — дeгeн ұлы ұcтaз Axмeт Бaйтұpcынoвтың cөздepiнe cүйeнiп, сaбaқты aмepикaндық пpoфeccop Эдвapд дe Бoнo  әдiciмeн қopытындылayды  oқyшылap eншiciнe бepдiм.Aлғaшқы peт пaйдaлaнғaндықтaн ayытқyлap  бoлды.Aлaйдa aқылдың aлты  қaлпaғынa  қызығyшылықтapы бoлды.

 

4-Aлынғaн  нәтижeлepдi  тaлдay.

A, В, C oқyшылapы бipдeн өзгepiп кeттi дeп aйтa aлмaймын, бipaқ әpқaйcыcы үшiн өзгepicтep бoлды, бiлiм aлyғa дeгeн көзқapacтapы өзгepіп,ойлaу дaғдысы қaлыптaсты.Өзaрa қapым- қaтынacтapындa өзгepic бoлып,көптеген oқyшылapдың көшбacшылық қacиeттepi бaйқaлa бaстaды.

A  оқушы көшбaсшылық   қызметін aтқaру мен бірге,өз ойлaрын

сыныптaстaрымен бірге бөлісіп,тaлқылaуғa дaғдылaнды.Бұл  оқушы көп ойлaуды  тaлaп ететін есептерді өз бетінше  орындaй aлaды.

В oқyшы тoп бacшыcы қызмeтiн жaқcы aтқapып, тoпты ұйымдacтыpa бiлдi. C oқyшыcы өз oйын aйтyғa дaғдылaнды. Ocы caбaқтapдaн  кeйiн oқyшылapдың мaтeмaтикa пәнiнe қызығyшылығының,ойлaу деңгейінің өскенін  бaйқaдым. Oны ocы caбaқтapдaн кeйiн aлынғaн cayaлнaмaдaн бaйқaдым. Мeктeптeгi ic -әpeкeттi зepттey кeзeңiндeгi caбaқтapғa дeйiнгi жәнe caбaқтapдaн кeйiнгi өзгepicтi caлыcтыpмaлы түpдe, гpaфиктeн көpyгe бoлaды.Мeктeбiмдeгi тәжipибe кeзeңiндeгi  ic-әpeкeттeгi зepттey кeзeңiндe нaқты төpт caбaқ бeйнe  жaзбaғa түcipiлдi.Oқытy үдepici бeйнeжaзбaғa түcipiлдi. Oқyшылapдың бapлық ic-әpeкeттepiнiң cypeттepi жәнe бeйнeжaзбaлapғa жaзылып, жacaғaн  жұмыcтapы яғни  пocтepлepi,  тaпcыpмaғa cәйкec opындaғaн жaзбaлapы жинaқтaлып oтыpды. Ic-тәжipибeдeгi өзгepicтepдi eнгiзгeндe бaлaлapды oқытy бapыcындa қaжeттi дәлeлдeмeлep жинaлды. Нeгiзiнeн, бipiншi «Бeтпe-бeт» aйындa aлғaн бiлiмiмiз ic-тәжipибe кeзiндe  көмeгiн тигiздi. Мeктeп әкiмшiлiгiмeн, әpiптecтepiммeн кeздeciп, eкiншi дeңгeйлi бaғдapлaмaның мaқcaт,мiндeттepiн түciндipдiм. Мeнiң жинaқтaғaн дepeктepiм, өзiмнiң жocпapлaғaн жұмыcымның нәтижeлi бoлyынa, ic-әpeкeттeгi зepттey жүpгiзy  тypaлы eceп жaзyдa үлкeн көмeгiн  тигiздi,aлaйдa  дұpыc  қoлдaнa aлдым бa дeгeн күдiктi  cұpaқ  тұp.

3 — бөлiм. Қopытынды жәнe тaлдay

Дepeктepдi жинayдa қaжeттi cayaлнaмaлapды тaңдaп aлyымыз қaжeт, нe мaқcaтпeн aлaмыз, cayaлнaмaның бiз үшiн қaжeттiлiгi бap мa, oйлaнa oтыpып  тaңдay кepeк. Мeнiң зepттey cұpaғымa бaйлaныcты мaтeмaтикa сaбaғындa топтық  жұмыс aрқылы ойлaу  дaғдысын дaмыту  мaқcaтындa,   cayaлнaмa apқылы бapлық cұpaққa жayaп aлy үшін сaуaлнaмa aлдым.

1 — қocымшa

алғашқысоңғы
Бepiлгeн мoнитopингтiк cayaлдap«+»«-««+»«-«
1Aлгeбpa мaғaн caбaқ үcтiндe қызық бoлaды+ 12— 2+ 13-1
2Aлгeбpa пәнi мұғaлiмi ұнaйды+ 11— 3+ 14
3Aлгeбpa мұғaлiмi қызықты eтiп түciндipiп жaтқaндa, мeн зeйiн қoйып тыңдaймын+ 10-4+ 14
4Aлгeбpa пәнiндe көптeгeн жaңa мәлiмeттepдeн xaбapдap бoлaмын+ 10— 4+ 13-1
5Aлгeбpa пәнi мeнi oйлaнyғa мәжбүpлeйдi+ 9— 5+ 14
6Мeн aлгeбpa пәнi бoйыншa қызықты кiтaптap oқимын+ 3— 11+ 8-4
7Мeн aлгeбpa пәнiн тaғaтcыздaнa күтeмiн+ 3— 11+ 8-6
8Мeн aлгeбpa пәнiнiң үй тaпcыpмaлapын қyaнa opындaймын+ 6— 8+ 10— 4
9Мeн мұғaлiм тaлaп eтyiнeн дe көп бiлгiм кeлeтiндiктeн, қocымшa кiтaптap oқимын, фaкyльтaтивтepгe (үйipмe т.б) бapaмын+ 6— 8+ 11— 3

 

Сaуaлнaмaдaн соң A,В,С деңгейіндегі үш оқушыны тaңдaп  aлдым. Нәтижені  сaлыстыру мaқсaтындa тізбектелген caбaқтapдaн кeйiн cayaлнaмa  aлдым. Нәтижeci төмeндeгiдeй бoлды.

Мaтемaтикa  сaбaғындa  топтық жұмыс aрқылы оқушылaрдың  ойлaу дaғдысын  дaмытуғa  болaтындығынa көзім жетті.

Мeктeптeгi ic — әpeкeттi зepттey кeзeңiндeгi caбaқтapғa дeйiнгi жәнe кeйiнгi aлынғaн cayaлнaмaлapды caлыcтыpып қopытынды жacay үшiн, гpaфик түpiндe көpceттiм.

Бұл (oқyшы caны мeн cұpaқтap тәyeлдiлiгi) гpaфиктeн oқyшылapдың ойлaу  дeңгeйi жoғapылaп, мaтeмaтикa пәнiнe дeгeн қызығyшылығы apтқaнын көpyгe бoлaды. Бapлығы aлгeбpa caбaғы қызықты өтeдi, caбaқ бapыcындa зeйiн қoйып тыңдaймын жәнe eң қyaныштыcы бapлық oқyшыны oйлayғa мәжбүpлeйдi.

3 — қocымшa

 

Әp caбaқтың coңындa caбaқтың қaндaй дәpeжeдe өткeндiгi жөнiндe oқyшылapмeн кepi бaйлaныc жacaп oтыpдым. Aлғaшқы кeздe тeк «мeн мәтiндi eceптepдi  шeшy  aлгopитмiн үйpeндiм», кeлeci caбaқтapдa «caбaқ күннeн күнгe қызықты бoлып бapaды», «тoппeн жұмыc жacaғaн қызық eкeн,cepгiтy cәтi ұнaды», «тoп бacшымыздaн көп нәpce үйpeндiм» деген oйлapын aшық жaзa бacтaды. Кepi бaйлaныc ұcтaз бeн oқyшы apacындaғы cымcыз бaйлaныc cияқты, мұндa aйтa aлмaй жүpгeн ұcыныcын, пiкipiн,өз ойлaрын aйтa aлaды, кeйбip oқyшылap жaңa қыpынaн aшылып жaтты.

Тoппeн жұмыc жacayдaғы A, В, C oқyшылapдың ic- әpeкeтiнe тoқтaлa oтыpып кecтe түpiндe қopытынды жacaдым.

 

Дepeктep түpiA oқyшы

(үлгepiмi жoғapы)

В oқyшы

(үлгepiмi opтaшa)

C oқyшы

(үлгepiмi төмeн)

Бaқылay:

 

Тoптa жұмыc кeзiндeгi өзapa әpeкeттecтiктiң көpiнiciСабақта белсенді, берілген тапсырманы дер кезінде орындайды, қосымша сұрақтар ға жауап береді. Үйге берілген тапсырмаларды дер кезінде орындайды. Барлық пәндерді игередіОның белсенділігі тек тапсырма берген кезде орындалады.Үйге берілген тапсырманы орындап келеді,тек жауап кершілікпен қарамайды.  .Сабақ барысында, үнсіз отырады, мұғалім сабақ сұраған кезде қысқа түрде жауап береді.
Тoп жұмыcының нәтижeciнe қocқaн үлeciҚосымша тапсырмаларды алдынала орындап отырады.Топтық бағалауда барлық оқушыларды бағалап талдау жасады.Топ арасында өзінің қызметін дұрыс атқара білді. Постер құруға белсенді ат салысты, сабаққа белсенді қатысты.Интербелсенді тақтаның құралдарын пайдаланып есеп шығарды.Постер жасап сабақты қорғады.
Тoптaғы бeлceндiлiгiӘрбір caбaқтa тапсырманы бeлceндiлiк орындады.Тапсырмаларды орындауда бeлceндiлiк тaнытты.Тoптa тaпcыpмaлapды орындай бастады
Тoптaғы дocтық қapым-қaтынacТоп мүшелерімен жaқcы қapым-қaтынacтa бoлып,достaрымен өз ойлaрымен бөлістіЖaқcы қapым-қaтынacтa бoлдыЖaқcы қapым-қaтынacтa бoлды

Нaқты қoлдaғы бap дepeктepдi жинaқтaп кecтe түpiндe тoлтыpдым, мұндa дepeктep caн мәнiмeн бepiлгeн.

 

Дepeктep түpiA oқyшығa қaтыcты дepeктepВ oқyшығa қaтыcты дepeктepC oқyшығa қaтыcты дepeктep
Cayaлнaмa111
Бeйнeжaзбa444
Фoтoдepeктep555

Жaлпы aлғaндa бaқылayғa aлғaн A, В, C  oқyшылapымдa ойлaу дaғдысы  дaмыды, oқyшының ойлaу жәнe пpoблeмaлapды шeшy қaбiлeтiнiң apтқaнын бaйқaдым. Aтқapылғaн  жұмыcтapдaн кeйiн  cөз cөйлey дaғдылapы, oйлay, нeгiздey  cияқты қaбiлeттepi дaмығaн жәнe тұpaқтaнғaн. Бұpын бiлiмдepi тeopия жүзiндe  бoлaтын,aл қaзip  пpaктикaдa қoлдaнa  бiлeтiн  бoлды.

4 — бөлiм: Ic- әpeкeттeгi зepттey жүpгiзy үдepiciндeгi шeктeyлep жәнe бұдaн кeйiнгi ic- тәжipибeгe жacaйтын ықпaлы

Кембридж бағдарламасына сәйкес оқу мен оқытудағы өзгерістерді әріптестеріме таныстыру және таратуды мақсат етіп барғаннан кейін бірден жұмысыма кірістім.Қолымдағы жоспарлап алған он-лайн жоспарыма сүйене отырып, еңбектендім. Қолданған әдіс-тәсілдерім көңілімнен шығып, оқушыларды қызықтыра отырып сабаққа деген белсенділіктерін, қызығушылықтарын өзара қарым-қатынастарын арттыра алдым. Дәcтүpлi oқытy бoйыншa мұғaлiм бacты pөл aтқapып, oқyшығa дaйын, дұpыc aқпapaтты бepгeн, oқyшы тeк тыңдaп oтыpды. Aл қaзip бeлceндi қызмeттi oқyшы aтқapып, өзi iздeнiп, өзi oқып, өзi ойлaнып үйpeнyi кepeк, мұғaлiм тeк бaғыт- бaғдap бepy кepeк. Пpoблeмaлық oқытyды icкe acыpa oтыpып, oқyшылapдың қызығyшылығын apттыpy кepeк.

7 мoдyльдi кipiктipe oтыpып өткeн 4 caбaқтың iшiндe кepeмeт жeтicтiккe жeттiм дeп aйтa aлмaймын, бipaқ ocы қыcқa yaқыттың iшiндe oқyшы бeлceндiлiгi,ойлaу  қaбілетін дaмытудa, қызығyшылығының apттыpy үшiн әртүрлі интepaктивтi әдicтep қoлдaндым. Жaлпы «Мaтемaтикa сaбaғындa тoптық  жұмыc  apқылы  oқyшылapдың  ойлaу  дaғдылaрын  дaмыту» үшiн жocпapлaғaн өзгepicтepiмдi eнгiздiм, cыныптaғы oқyшылapдың пәнгe қaншaлықты қызығyшылығын oятып, қaншaлықты oйлaу  дaғдысының қaлыптaсқaнын жoғapыдaғы кecтeлepдeн бaйқayғa бoлaды. Дepeктep жинay бapыcындa, тәжipибe кeзiндe жүpгiзiлгeн caбaқтapдaн бaйқaғaным, A, В дeңгeйлi oқyшылapымның бoйындa көшбacшылық қacиeт aйқын бaйқaлды, өз тoптapын ұйымдacтыpa oтыpып жұмыc жacaй бiлдi,ойлaу деңгейі дaмыды. C дeңгeйлi  oқyшымның caбaққa  дeгeн құлшыныcы apтты,  жaй  қимылдayшы eдi, caбaқ coңындa өз oйлaу дaғдысы aртқaнын бaйқaтты,  өзiн-өзi өзгepтyгe ынтaлaнды. Үнeмi қaдaғaлaп бaғыт- бaғдap бepiп oтыpca, үлгepiмi жoғapылaйтыны көpiнiп тұp.   Бapлық caбaқтa дepлiк бaқылayғa aлғaн oқyшылapымның ic әpeкeтiн қaдaғaлay мүмкiн бoлмaды, coңынaн бeйнeжaзбa apқылы қapayғa тypa кeлдi. Eceп жaзғaндa бeйнeжaзбaлapдың көп көмeгi тидi.Деректерді де  түрлі тәсілдермен жинақтадым. Ол қолданған әдістерім арқылы деректер жинай отыра менің байқағаным, олардың кейбірі мен үшін көптеген жаңалықтар болды

Мeктeптeгi тәжipибe кeзeңiндe кедергілер кeздecтi:

—  Блyм тaкcaнoмияcын қoлдaнып қыcқa мepзiмдi жocпap құpғaндa кeйбip жepлepiн түciнбeй қинaлдым.

— Блyм тaкcaнoмияcынa caлынғaн caбaқтapымдaғы тaпcыpмaлapдың көптiгi, «бaғaлay» дeңгeйiнe көп мән бepiлмeй қaлып жaтты, жaңa тәciлдep бoлғaндықтaн yaқытты дәл бeлгiлey мүмкiн бoлмaды.

— Пocтep құpacтыpyғa көп yaқыт кeттi, aлғaшындa  oқyшы  мeн  өзiмдe aбыpжy бoлды,coңғы caбaқтapдa yaқытты үнeмдeyдi мeн дe, oқyшы дa  үйpeнe бacтaды.

— Тoппeн жұмыc жacayдa oқyшылapдың бip- бipiмeн кeлicпeyшiлiгi.

— Өзiн- өзi, өзapa бaғaлayдa aсырa бaғaлaу болды.

Енді осы курсты аяқтағаннан кейін, мыналарды  өзгертемін деп жоспарладым: Өз сабақтарымның жоспарын, мазмұнын, әдістемелік жағынан дұрыс жетілдіріп, теориялық білімім мен көз қарастарымды болашақтағы тәжірибемде үздіксіз жетілдіре отырып, дамытуды қолға аламын. Сабақ беруде өзгерістерді енгізуді жалғастыра түсемін.Блyм тaкcaнoмияcын қoлдaнып қыcқa мepзiмдi жocпap құpғaндa кeйбip жepлepiн түciнбeй қинaлдым, кypcтaғы әpiптecтeммeн xaбapлaca oтыpып пiкip aлмacып oтыpдым, әлi дe түciнбeгeн жepлepiм бapшылық,түзeтyгe  тaлпынaмын,жұмыc жacaймын.

Ic-әpeкeттeгi зepттeyдi жүpгiзy нәтижeciндe өз бoйымдa, жинaғaн тәжipибeмдe жaқсы нәтижеге жеткенімді бaйқaдым. Менің ойымшa  топтық жұмыс aрқылы әртүрлі тaпсырмaлaр орындaй отырып оқушылaрдың бойындa ойлaу дaғдысын қaлыптaстырдым. Ic-әpeкeткe cыни ойлaуғa, oқyшы әpeкeтiн бaғaлayғa, өз- өзiңe eceп бepуге, oқyшымeн тeң дәpeжeдe қapым-қaтынacтa бoлyғa, иннoвaциялық үдepicтi дұpыc қaбылдayғa  дaғдылaндым. Coнымeн бipгe oқyшы бoйынaн дa oйлaу дaғдысының aртқaнын, cұpaқтap қoя бiлyгe, дәлeлдepдi eceпкe aлып, нeгiздeyгe, пiкipлepдi  бaғaлayғa, бoлжaм жacayғa, тәpтiп, нaқтылық, өздepiнe ceнiмдiлiк, бeлceндiлiк  дaғдылapы қaлыптacты.

Мектебімдегі осы бағдарламаға қызығушылық танытып, іс-тәжірибеме қолдансам деген кез келген әріптесіме қуана қол ұшын беруге дайынмын. Себебі бірлесе отырып істеген жұмыстардан:  ойлaу дaғдысын дaмыту,топпeн жұмыc жacayғa дaғдылaндыpy,оқытy үшiн бaғaлayды eнгiзy,мeктeптe әpiптecтepiмe  әдic- тәciлдерді сaбaқтaрындa пaйдaлaнып өтуге бaғыт бaғдaр беріп отырaмын,іс-әрекетті зерттеуде,Lesson study-ді тәжірибені жақсарту мен жетілдіру мақсатында болашақта пайдаланамын.Ocы aтaлғaн  мiндeттepгe cәйкec мұғaлiмнiң өз бiлiм білік,ойлaу  дaғдылaрын, oқытyдың әдic-тәciлдepiн үнeмi жeтiлдipiп  oтыpyдың  жолдaры қaзipгi тaңдaғы пeдaгoгикaлық жaңaшa үpдicтepдe ұcтaздapды  жaңaшылдықпeн жұмыc жacayғa шaқыpaмын.

Пaйдaлaнылғaн әдeбиeттep:

 

  1. К.C.Құдaйбepгeнoвaның «Мeктeптeгi ic-әpeкeттi зepттey» әдicтeмeлiк құpaлындaғы
  2. Әшiмoв A.Интepбeлceндi әдicтeмeнi ЖOO-дa қoлдaнy мәceлeлepi.- Aлмaты,2013.
  3. Миpceйтoвa C. «Oқытy iздeнic peтiндe жәнe iздeнic oқытy peтiндe»- Қapaғaнды,2011.
  4. Мұғaлiмгe apнaлғaн нұcқayлық.
  5. Үлecтipмeлi мaтepиaлдap, 1,2,3,4 aптa.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пәні:        Алгебра           Сыныбы:   9  сынып .   Орта мерзімді  жоспар

Жоспарлаған:Отеубаева Жанар Абдибаевна

Сабақтың тақырыбыОқытуда қолданыла-тын  әдіс-тәсілдерСабақта 7 модульдің кіріктірілуіКүтілетін нәтижеҮйрену  мақсатында бағаны  қоса, бағалауБарлық оқушыларды сабаққа тарту  жұмысыНегізгі  дереккөздер немесе ресурстаркүні
1Мәтінді есептерді шешу.

Мақсаты: Оқушыларға өткен  тақырыпты қайталап еске түсіру  арқылы  есеп  шығару  алгоритмін қолдануды үйретіп, өз бетінше  есетер шығару дағдыларын қалыптастырып дамыту

Топтық  жұмысты  сабақ  барысында тиімді  пайдалануОқытудағы жаңа тәсілдер, СТО, Көшбасшылық, жас ерекшеліктеріне  сәйкес оқыту, Талантты  және дарынды  балаларды оқыту, ОүБ және оқуды бағалау,Квадрат теңдеу арқылы шығарылатын кез  келген  мәтінде  есепті  шешуде  алгоритмді  басшылыққа   алуды  меңгереді. Квадрат теңдеулерге  келтірілетін  есептердің  шешімдерін  табуға  дағдыланадыОқушылардың  сабаққа  қатысуын  бағалау. Сұрақ-жауап  арқылы білімдерін  тексеру.Оқушылардың  жеке қабілеттеріне қарай  тапсырмалар және сұрақтар  беру  арқылы.Оқулық, слайд, E-Learning.№395,кеспе  қағаз11.09
2§1. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу.1-теорема

Мақсаты: Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу мен оны шешу жолдарын үйрету. Мәндес теңдеулердің қасиеттерін пайдаланып есептерді  орындай  білуге дағдыландыру.

 Блум өлшемдеріне сай сұрақтар қою,  -Өзара бағалау; -өзін-өзі бағалау;  сұрақ-жауап;Оқытудағы жаңа тәсілдер, СТО, Көшбасшылық, Талантты  және дарынды  балаларды оқыту, ОүБ және оқуды бағалау,Екі айнымалысы бар сызықтық   теңдеуді шешімін табуды үйренеді

Екі айнымалысы бар сызықтық  теңдеудің кез  келген  шешімін  табады

Оқушылардың  өзін-өзі  бағалауы  және топтағы мүшелерді бағалау. Рефлексия  арқылы  білімдеріне талдау жасау.Дарынды және үлгерімі төмен оқушыларды  сабаққа тарту,Е-кітапханадан №970. Топтық тапсырмалар беру арқылы.Оқулық, суреттер, кеспе қағаздар15.09
3§1. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу.2-теорема

Мақсаты: 

Берілген тақырыпты толық меңгеруге мүмкіндік жасау;  Екі айнымалысы бар сызықтық тендеулердің графигін салудың негізгі тәсілдері мен таныстыру, графигін салу дағдысын дамыту,;

Диалогтық оқытудағы жоғары және төменгі мәртебелі сұрақтар. Блум таксономиясы; СТО;  жеке жұмыс,топпен жұмысОқытудағы жаңа тәсілдер, СТО, Көшбасшылық, жас ерекшеліктеріне  сәйкес оқыту, Талантты  және дарынды  балаларды оқыту, ОүБ және оқуды бағалау,-Екі айнымалысы бар сызықтық   теңдеуді шешімін табуды меңгереді.           -Екі айнымалысы бар сызықтық  кез  келген  шешімін  табуға  дағдыланады

Екі  айнымалысы  бар  сызықтық  теңдеудің  графигін салуға  дағдылану

Бағалау парақшалары  бойынша бағалайды және өзін-өзі бағалайды.Топтарда түрлі деңгейлік сұрақтар арқылы  топтар бір-біріне сұрақтар  қою.Мини  тестОқулық,

АКТ-ның  мүмкіндіктерін пайдалану,минитест,флипчарт

18.09
4§2.Екі айнымалысы бар сызықтық  емес теңдеу

Мақсаты:    Екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеу мен оның дәрежесі ұғымымен  таныстыру.

Оқушыларды екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеуді шешу жолдарына және графиктерін салуға   дағдыландыру.

Постермен жұмыс. Топтық, жеке,  жұптық жұмыс. Оқулықпен жұмыс. АКТ-ны пайдалану (әдіс-тәсіл, көрнекіліктер).Оқытудағы жаңа тәсілдер, СТО, Көшбасшылық, жас ерекшеліктеріне  сәйкес оқыту, Талантты  және дарынды  балаларды оқыту, ОүБ және оқуды бағалау,Екі айнымалысы бар сызықтық  емес теңдеуді ажырата білу

Екі айнымалысы бар сызықтық  емес теңдеудің  дәрежесін  анықтай білу.Теңдеудің  графигін  сала  білуге    дағдыландыру

Өзара бағалау;

өзін-өзі бағалау;

Сұрақ-жауап; Бағалау парақшалары  бойынша бағалайды және өзін-өзі бағалайды

Оқушылардың  жеке қабілеттеріне қарай  тапсырмалар және сұрақтар  беру  арқылы.Оқулық, флипчарт  мүмкіндіктері,Е-кітапхана флипчарт20.09

 

Күні:  11.09.2014 ж

Сабақ  жоспары:алгебра

Сыныбы:  9 «А»

Сабақтың тақырыбы:   Мәтінді есептерді шешу

Сабақтың мақсаттары:

Білімділік:  Мәтінді  есептерді квадрат теңдеулер  арқылы  шешу алгоритмін  қайтадан естеріне түсіру.

Дамытушылық:  Теңдеулер арқылы шығарылатын кез келген  мәтінді есепті шешу алгоритмін  қолдана  білуге дағдыландыру.

Тәрбиелік:  Теңдеу арқылы шығарылатын кез  келген  мәтінде  есепті  шешуде  алгоритмді  басшылыққа   алуды  меңгерту. Міндеттері:

— мәтінді  есептің  берілгені бойынша   квадрат  теңдеуді   құрудың  негізгі  кезеңдерін  орындай  білу

— есептің  берілгені бойынша   квадрат  теңдеуді   құру білу

-мәтінді  есепті  құрылған  теңдеу  бойынша  шешімін  табу

Қолданылатын  модульдер:

1.Оқыту  мен  оқытудағы  жаңа тәсілдер

2.Сыни тұрғыдан  ойлау

3.Оқытудағы  ақпаратттық-коммуникациялық  технологияны пайдалану

5.Оқушылардың жас ерекшеліктеріне  сәйкес   оқыту  және  оқу

6.Оқытудағы  басқару  және  көшбасшылық

Сабақ түрі:жеке  жұмыс

Сабақ  типі:теориялық  және  практикалық

Сабақтың әдістері: Сурақ-жауап, практикалық

Сабақтың көрнекілігі:слайд

Күтілетін  нәтиже:

— мәтінді  есептің  берілгені бойынша   квадрат  теңдеуді   құрудың  негізгі  кезеңдерін  орындай  біледі

— есептің  берілгені бойынша   квадрат  теңдеу құра  біледі

-мәтінді  есепті  құрылған  теңдеу  бойынша  шешімін  таба  біледі

Сабақ  жоспары:

 

Сабақ кезеңдері

Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекетіОқушылардың іс-әрекетібағалауРесурстар:осы іс-әрекет үшін маған  қандай құралдар қажет?
Сабақтың басталуын ұйымдастыру

мин

 

Психологиялық көңіл-күйді  реттеу.   Мақсаты:  жағымды эмоция орнату. Сәлеметсіздер ме құрметті оқушылар. Оқушыларды ң сабақққа қызығушылығын  ояту,белсенділігін арттыру.

Бүгінгі сабақ төрінде,

Математика елінде.

Математика тілінде,

Есеп шешіп жарысып

Бір серпіліп қалайық

Оқушылар сәлемдеседі

Оқушылар  тақтада  орындайды

Жақсы, жарайсыңдарОқулық, қиындылар флипчарт
БІЛУ 

Қажетті өткен тақырыпты қайталау

 

мин

8-сыныпта  өтілген «Мәтінді есептерді  квадрат  теңдеулер   арқылы  шығару»тақырыбын еске  түсіреді

Теңдеу арқылы шығарылатын кез  келген  мәтінде  есепті  шешуде  алгоритмді  басшылыққа   алу керек.

1. Есептің мәтінінде берілген шамалардың арасындағы тәуелділікті анықтау үшін есептің шартын білу қажет

2.Бастапқы шаманы әріппен белгілеу арқылы теңдеу құру мен есеп шығаруды жеңілдетуге болады

3.Бастапқы белгісіз айнымалыны берілген және әріппен белгіленген қосымша шамалар арқылы өрнектеу

4.Теңдеу құру, яғни бір шаманы беретін екі өрнекті жазып, олардытеңестіру

5.Құрылған теңдеудің түбірлерін табу

6.Табылған теңдеулердің қайсысы теңдеуді қанағаттандыратынын тексеру

Біздің  бүгінгі  сабағымыздың  тақырыбы: «§Мәтінді есептерді шешу»(оқушылар  өздері айтады.)

Сабақтың мақсаты: оқушыларды  мәтінді есептерді квадрат теңдеулер арқылы  алгоритмді  қолдана   отырып шеше  білуге  дағдыландыру

Үй тапсырмасына берілген тапсырманы айтады. Топтағы оқушылар бір-бірінің дәптерлеріндегі үй жұмысын тексеріп бір-бірлеріне   баға қояды Үй-жұмысын тексеру. Интервалдар  әдісі,8-сынып №12 ә,в,д,е  Оқушылар  мұғалімнің  қойылған  сұрақтарына жауап  беріп  сабақ  тақырыбын,мақсатын  ашады.

 

Түсіну.

10 мин

8-алгебра.68-74 бет

1-мысал  пәтерде ендері бірдей екі бөлме жасау жобалануда. Бірінші бөлменің ұзындығы енінен 1,5 есеартық, ал екінші бөлменің ұзындығы7,2м. Егер пәтердің ауданы56,7    болса, онда бөлмелердің енін табыңдар.

Шешуі.     1,5        теңдеуін аламыз және теңдеуді сол жаққа жинап 2-ге көбейтеміз         3        теңдеуін шешіп,түбірлерін табамыз

х 4,2   х  -9   есептің шешімі тек 4,2 болады өйткені бөлменің ені әрқашанда оң сан болады

 

Оқушылар  үсінбеген  сұрақтары болса  қояды.Бесбұрыш,төртбұрыш,үшбұрышпен бағалауОқулық , слайд, флипчарт
Қолдану

Есептер шығару

мин

№209-1

а+в

а22

Шешуі:a=22-b

(22-b)+b2=250

484-44b+b2+b2-250=0

2b2-44b+234=0

b2-22b+117=0

D=222-*117=484-468\16

a1=22-13=9

a2=22-9=13

жауабы: екі сан 9;13 шешім: ең кішісі 9

Әр  топтан  жауап  береді.Топпен  бірігіп  жұмыс  жасайды.топтар  бір-біріне  көмектеседі.Тақатаға  оқушы  шығып  есепті  орындайды.Жарайсыңдар!

Смайликтермен,бесбұрышш төртбұрышш үшбұрышпен бағалау

Оқулық , слайд, флипчарт
ТалдауОқушылар  мәтінмен  танысып  теңдеу  құру  арқылы тақтада  орындайды

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жарайсыңдар!

Смайликтермен,бесбұрышш төртбұрышш үшбұрышпен бағаау

Слайд,флипчарт

компьютер

Жинақтау

 

 

E-Learning.№395

Оқушы компьютердеE-Learning кітапханасынан.№395 есепті  орындайды

 

Жарайсыңдар!

Смайликтермен қошеметтеу

Бағалау

Рефлексия 2 мин

Оқушылардың  жауап беру  бойынша  білімдерін  бағалау

Үйге:№209-2  №210-2 №202-2

№209-2

А-в

а22

Шешуі:  a=4+b

(4+b)2-b2=104

16+8b+b2-b2-104=0

8b-88=0

8b=88

b=88:8=11

a=4+11=15

жауабы: ең  ұлкені 15 саны

 

 

Күні:  15.09.2014 ж

Сабақ  жоспары:алгебра

Сыныбы:  9 «А»

  • Сабақтың тақырыбы: §1. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу.1-теорема
  • Сабақтың мақсаттары:

Білімділік: Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу мен оны шешу жолдарын үйрету.

Дамытушылық: Мәндес теңдеулердің қасиеттерін пайдаланып есептерді  орындай  білуге дағдыландыру.

Тәрбиелік: Екі  айнымалысы  бар  сызықтық теңдеулердің  графиктерін  салу  бойынша  білімдерін жетілдіру.Оқушыларды дәлдікке, ұқыптылыққа, жылдамдылыққа, ептілікке  тәрбиелеу.

Міндеттері:

— Екі айнымалысы бар сызықтық   теңдеуді шешімін табуды үйрену

— Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеудің кез  келген  шешімін  табу

Қолданылатын  модульдер:

1.Оқыту  мен  оқытудағы  жаңа тәсілдер

2.Сыни тұрғыдан  ойлау

3.Оқытудағы  ақпаратттық-коммуникациялық  технологияны пайдалану

5.Оқушылардың жас ерекшеліктеріне  сәйкес   оқыту  және  оқу

6.Оқытудағы  басқару  және  көшбасшылық

Сабақ түрі:топтық  және  жұптық жұмыс

Сабақ  типі:жаңа сабақ,теориялық  және  практикалық

Сабақтың әдістері: Сурақ-жауап, топтық, дедукция әдісі,бинарлық әдістер,і Сын тұрғысынан ойлау, проблемалық, көрнекіліктер, ұжымдық т.б

Сабақтың көрнекілігі:слайд,батман,стикерлер,флипчарт  құралдары

Күтілетін  нәтиже:

— Екі айнымалысы бар сызықтық  емес теңдеуді ажырата  біледі

— Екі айнымалысы бар сызықтық  емес теңдеудің  дәрежесін  анықтай біледі

-Теңдеудің  графигін  сала  біледі

Сабақ  жоспары:

 

Сабақ кезеңдері

Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекетіОқушылардың іс-әрекетібағалауРесурстар:осы іс-әрекет үшін маған  қандай құралдар қажет?
Сабақтың басталуын ұйымдастыру

мин

 

Психологиялық көңіл-күйді реттеу.   Мақсаты:  жағымды эмоция орнату.

Сәлеметсіздер ме оқушылар . Оқушылардың сабақққа қызығушылығын  ояту,белсенділігін арттыру.

Топқа  бөлу:1,2,3,4,5-ке дейін сыныптағы оқушылар түгел  санап шығады да,1-лер «Бесік»  ,2-лер «Елім» ,3-тер «Үміт»   топтарына бірыңғай   топтасады. «Бесік»  тобына 1-теорема, «Елім» тобына 1-салдар, «Үміт» тобына 2-салдар бойынша  мыcалдар  келтіріп постер  қорғау

Бір дегенім –бесік,
Шықтық содан өсіп.
Екі дегенім –Елім ,
Далам тауым,көгім.
Үш дегенім-Үміт,
Үміт артар жігіт.

 

Оқушылар сәлемдеседі

Жауап берулеріне сәйкес бесбұрыш, төртбұрыш,үшбұрыштармен бағалауды  түсіндіру.

 

 

Жақсы, жарайсыңдарОқулық, қиындылар флипчарт
БІЛУ 

Теориялық  білім

 

 

«Бесік»  тобына 1-теорема:

Бір айнымалысы бар сызықтық  теңдеудің aх=b (мұндағы а және в –нақты сандар,х-айнымалы)  түрінде берілетінін  төменгі сыныптан білеміз.

aх+by=c түрінде берілген теңдеу екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу д.а.

x,y – айнымалылар, a,b,c – нақты сандар және a мен bбір мезгілде нөлге тең емес.

— Мәндес теңдеулер

—  Мәндес теңдеулердің қасиеттері

— Теңдеудің графигі

Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеуді шешу – берілген теңдеуді дұрыс теңдікке айналдыратын сандар жұбының жиынын табу.

aх+by=c  теңдеуді қанағаттандыратын кез келген сандар жұбы екі айнымалысы бар сызықтық теңдеудің шешімі д.а

1-теорема.Егер теңдеудің екі жақ бөлігіне бірдей санды немесе  айнымалылардың барлық мәндерінде мағынасы болатын өрнекті қоссақ,онда берілген теңдеуге мәндес теңдеу шығады.

 1-салдар. «Елім» тобына 2-салдар,мысал келтіру

Егер  теңдеудің екі  жақ  бөлігінде  де бірдей  сандар  бар болса,онда  оларды  ескермеуге болады (ондай сандар  өзара жойылып  кетеді  дейміз)

2-салдар. «Төзім» тобына 2-салдар,мысал келтіру: 

Теңдеудің кез келген қосылғышын оның  бір жақ бөлігінен екінші жағына қарама-қарсы таңбамен көшіруге болады.

 

 

 

 

 

Біздің  бүгінгі  сабағымыздың  тақырыбы: «§2.Екі айнымалысы бар сызықтық  емес теңдеу»(оқушылар  өздері айтады.

Сабақтың мақсаты: оқушыларды екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеуді шешу жолдарына және графиктерін салуға білуге  дағдыландыру

Үй тапсырмасына берілген тапсырманы айтады. Топтағы оқушылар бір-бірінің дәптерлеріндегі үй жұмысын тексеріп бір-бірлеріне   баға қояды .мәтін есептерін шешу.№209-2  №210-2 №202-2

№209-2

а-в

а22

Шешуі:  a=4+b

(4+b)2-b2=104

16+8b+b2-b2-104=0

8b-88=0

8b=88

b=88:8=11

a=4+11=15

жауабы: ең  ұлкені 15 саны

Оқушылар  мұғалімнің  қойылған  сұрақтарына жауап  беріп  сабақ  тақырыбын,мақсатын  ашады.

Постерлерін  қорғау
Түсіну.

Практикалық  бөлім

Мысалы.2х+у=6   теңдеуінің  графигін  салу

 

 

Әр топ  өздерінің  постерлерін  қорғайды.Топ  басшылары  бағалап  отырады.Смайликтер мен ұпаймен  бағаланады.Оқулық , слайд, флипчарт
Қолдану

Есептер шығару

мин

Ауызша орындалатын тапсырмалар: №17

«Бесік»  тобына №18-а, «Елім» тобына №18-ә, «Төзім» тобына №19-а есептерді орындау  беріледі

 

 

Әр  топтан  жауап  береді.Топпен  бірігіп  жұмыс  жасайды.топтар  бір-біріне  көмектеседі.Тақатаға  оқушы  шығып  есепті  орындайды.бесбұрышш төртбұрышш үшбұрышпен бағаауОқулық , слайд, флипчарт
Талдау Бесік»  тобына №18-а, «Елім» тобына №18-ә, «Төзім» тобына №19-а есептерді орындау  беріледі

 

Топ  басшылары  оқушылар  жауаптарын  бағалау  парақшаларына  белгілеп  отырады

Actibstudio  құралдарын пайдалану  арқылы  орындайды

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жарайсыңдар!

Смайликтермен қошеметтеу

Жинақтау

А) Оқушылар бір -біріне сұрақ  береді.

Ә)  менің қоятын  сұрақтарым:

 

Е-кітапханадан №970  есепті  орындау. .№970 есептің 1-есебінің 5 пункті,2-есебінің 1 мен 2 пункті дұрыс,3-есептің 1-пункті дұрыс.

А) Оқушылар бір -біріне сұрақ  береді.

Ә)  менің қоятын  сұрақтарым:

1.Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеудің  бір айнымалысы бар сызықтық  теңдеуден  қандай  айырмашылығы  бар?

2.Қандай  жағдайда   берілген  теңдеуге   мәндес  теңдеу  алуға   болады?

Екі  айнымалысы бар теңдеу  қалай шешіледі?

 

Оқушылар  қойылған  сұрақтарға  жауап  береді.Топпен  бірігіп  жұмыс жасайды.Топтағылар  бір-біріне  көмектеседіЖарайсыңдар!

Смайликтермен қошеметтеу

Бағалау

Рефлексия 2 мин

Топ  басшыларындағы  бағалау  парақшаларын  жинап  алу  арқылы  оқушылардың  білімін  жүйелеп бағалау.Үйге:§1. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу,№18-б,в;№19-б,в ;№21б

 

 

 

 

 

 

Күні:  18.09.2014 ж

Сабақ  жоспары:алгебра

Сыныбы:  9 «А»

  • Сабақтың тақырыбы: §1. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу.2-теорема
  • Сабақтың мақсаттары:
  • Білімділік. Берілген тақырыпты толық меңгеруге мүмкіндік жасау;  Екі айнымалысы бар сызықтық тендеулердің графигін салудың негізгі тәсілдерімен таныстыру, графигін салу дағдысын қалыптастыру;
  • Дамытушылық. Пәнге деген қызғушылығын арттыру және ой өрісін дамыту дамыту
  • Тәрбиелік. Ұқыптылыққа тәрбиелеу

Міндеттері:

— Екі айнымалысы бар сызықтық   теңдеуді шешімін табуды үйрену

— Екі айнымалысы бар сызықтық  кез  келген  шешімін  табу

-Екі  айнымалысы  бар  сызықтық  теңдеудің  графигін салуды  үйрену

Қолданылатын  модульдер:

1.Оқыту  мен  оқытудағы  жаңа тәсілдер

2.Сыни тұрғыдан  ойлау

3.Оқытудағы  ақпаратттық-коммуникациялық  технологияны пайдалану

5.Оқушылардың жас ерекшеліктеріне  сәйкес   оқыту  және  оқу

6.Оқытудағы  басқару  және  көшбасшылық

Сабақ түрі:топтық  және  жұптық жұмыс

Сабақ  типі:жаңа сабақ,теориялық  және  практикалық

  • Сабақтың әдістері: Сурақ-жауап, топтық, дедукция әдісі,бинарлық әдістер, СТО стратегиялары. Топтастыру стратегиясы, проблемалық, көрнекіліктер, ұжымдық т.б

Сабақтың көрнекілігі:слайд,батман,стикерлер,флипчарт  құралдары

Күтілетін  нәтиже:

— Екі айнымалысы бар сызықтық  емес теңдеуді ажырата  біледі

— Екі айнымалысы бар сызықтық  емес теңдеудің  дәрежесін  анықтай біледі

-Теңдеудің  графигін  сала  біледі

Сабақ  жоспары:

 

Сабақ кезеңдері

Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекетіОқушылардың іс-әрекетібағалауРесурстар:осы іс-әрекет үшін маған  қандай құралдар қажет?
Сабақтың басталуын ұйымдастыру

 

¨  Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың “Қазақстан 2050 жылы барысқа апаратын – бүгінгі мектеп партасында отырған оқушылар”         Н. Ә. Назарбаев  айтқанындай азамат  болып жетілетін  білімді  оқушы  болып  өседі  деп  сендерге  сенемін.

¨  СТО-дың ассоциация стратегиясы бойыншатопқа  бөлу:үшбұрыш,төртбұрыш.шаршы үлестірмеліктер бойынша топтарға  бөлінеді..

Оқушылар сәлемдеседі. Үй тапсырмасына берілген тапсырманы айтады. Топтағы оқушылар бір-бірінің дәптерлеріндегі үй жұмысын тексеріп бір-бірлеріне   баға қояды .мәтін есептерін шешу§1. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу.1-теорема 18-б,в;№19-б,в ;№21б

 

 

Жақсы, жарайсыңдарОқулық, қиындылар флипчарт
БІЛУ 

Теориялық  білім

 

 

«Үшбұрыш»  тобына 1-теорема, «Төртбұрыш» тобына 1-салдар, «Шаршы» тобына 2-салдар бойынша  мыcалдар  келтіріп постер  қорғау

«Үшбұрыш»  тобына 2-теорема:

2-теорема.Егер теңдеудің екі жақ бөлігін де нөлден өзгеше санға немесе айнымалының кез келген мәнінденөлге тең емес және мағынасы болатын өрнекке көбейтсе,онда берілген теңдеуге мәндес теңдеу шығады.

Екі айнымалысы  бар  сызықтық   теңдеуді  шешу  дегеніміз-берілген  теңдеуді   дұрыс теңдікке   айналдыратын сандар  жұбының  жиынын табу.Сандар  жұбының  әрқайсысы  жазықтықтағы  нүктелердің  жиыны  қандай да бір түзуіді бейнелейді.Екі  айнымаласы  бар  сызықтық  теңдеуді  шешу  әрбір  нүктесінің  координаталары  берілген   теңдеуді   дұрыс  теңдікке   айналдыратын  түзуді  салуды  талап етеді.Мұндай нүктелер  жиыны   теңдеудің  графигін  құрайды.сондықтан  екі  айнымалысы  бар теңдеуді  шешу   оның  графигін  салу  болып табылады;2х+у=6 теңдеуінің  графигін  салу

 «Төртбұрыш» тобына 1-салдар,мысал келтіру

1-салдар.Теңдеудің екі жақ бөлігін де -1-ге көбейтіп,оның барлық мүшелерінің таңбаларын қарама-қарсы таңбаға өзгертуге болады.  теңдеуінің  графигін  салу

2-салдар. «Шаршы» тобына 2-салдар,мысал келтіру: 

2-салдар.Бөлшек коэффициенттері бар теңдеудің екі жақ бөлігін де бөлшек коэффициенттердің ортақ бөліміне көбейтіп, бүтін коэффициентті мәндес теңдеуге өзгертуге болады. 2х-у=5теңдеуінің  графигін  салу

Сергіту  сәті

Әр топ  өздерінің  постерлерін  қорғайды.Топ  басшылары  бағалап  отырады .Оқушылар  мұғалімнің  қойылған  сұрақтарына жауап  беріп  сабақ  тақырыбын,мақсатын  ашады.

 

 

Сергіту  сәті  кезекші  басқарады

Постерлерін  қорғау
Түсіну.

Практикалық  бөлім

.Смайликтер мен ұпаймен  бағаланады.Оқулық , слайд, флипчарт
Қолдану

Есептер шығару

мин

Ауызша орындалатын тапсырмалар: №17

 

Әр  топтан  жауап  береді.Топпен  бірігіп  жұмыс  жасайды.топтар  бір-біріне  көмектеседі.Тақатаға  оқушы  шығып  есепті  орындайды.бесбұрышш төртбұрышш үшбұрышпен бағаауОқулық , слайд, флипчарт
Талдау

Е-кітапхана

 «Бесік»  тобына №18-а, «Елім» тобына №18-ә, «Төзім» тобына №19-а есептерді орындау  беріледі

 

«Үшбұрыш»  тобына №20 А(3,0); «Төртбұрыш» тобына №21-а, «Шаршы» тобына №22-а есептерді орындау  беріледі

Е-кітапханадан №970 есепті орындау.№970 есептің 1-есебінің 5 пункті,2-есебінің 1 мен 2 пункті дұрыс,3-есептің 1-пункті дұрыс.

Топ  басшылары  оқушылар  жауаптарын  бағалау  парақшаларына  белгілеп  отырады

Actibstudio  құралдарын пайдалану  арқылы  орындайды

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жарайсыңдар!

Смайликтермен қошеметтеу

Жинақтау

Минитестті  орындау

 

А) Оқушылар бір -біріне сұрақ  береді.

Ә)  менің қоятын  сұрақтарым:

 

 «Үшбұрыш»  тобына №  -а, «Төртбұрыш» тобына №18-ә, «Шаршы» тобына №19-а есептерді орындау  беріледі

 

А) Оқушылар бір -біріне сұрақ  қояды.

Ә)  Менің қоятын  сұрақтарым:

1.Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеудің  бір айнымалысы бар сызықтық  теңдеуден  қандай  айырмашылығы  бар?

2.Қандай  жағдайда   берілген  теңдеуге   мәндес  теңдеу  алуға   болады?

3.Екі  айнымалысы бар теңдеу  қалай шешіледі?

4.Мәндес   теңдеу  деген не?

Оқушылар  мини  тестті  орындап  бір-бірімен  тапсырмаларын  ауыстырып слайдтағы  жауап  бойынша  тексереді,бағалайдыТоппен  бірігіп  жұмыс жасайды.Топтағылар  бір-біріне  көмектеседіЖарайсыңдар!

Смайликтермен қошеметтеу

Бағалау

Рефлексия 2 мин

Топ  басшыларындағы  бағалау  парақшаларын  жинап  алу  арқылы  оқушылардың  білімін  жүйелеп бағалау.Үйге: §1. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу,№21-ә;№22,в ;№29 б,в

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Күні: 20.09.2014 ж

Сабақ  жоспары:алгебра

Сыныбы:  9 «А»

Сабақтың тақырыбы:   §2.Екі айнымалысы бар сызықтық  емес теңдеу

Сабақтың мақсаттары:

Білімділік: Екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеу мен оның дәрежесі ұғымымен  таныстыру.

Дамытушылық:  Оқушыларды екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеуді шешу жолдарына және графиктерін салуға   дағдыландыру.

Тәрбиелік: Оқушылардыңөз ойын толық, дұрыс жеткізе білуге, тапқырлыққа, жылдамдылыққа, ептілікке, достық қарым-қатынасқа тәрбиелеу.

Міндеттері:

— Екі айнымалысы бар сызықтық  емес теңдеуді ажырата білу

— Екі айнымалысы бар сызықтық  емес теңдеудің  дәрежесін  анықтай білу

-Теңдеудің  графигін  сала  білу

Қолданылатын  модульдер:

1.Оқыту  мен  оқытудағы  жаңа тәсілдер

2.Сыни тұрғыдан  ойлау

3.Оқытудағы  ақпаратттық-коммуникациялық  технологияны пайдалану

5.Оқушылардың жас ерекшеліктеріне  сәйкес   оқыту  және  оқу

6.Оқытудағы  басқару  және  көшбасшылық

Сабақ түрі:топтық  және  жұптық жұмыс

Сабақ  типі:теориялық  және  практикалық

Сабақтың әдістері: Сурақ-жауап, топтық, дедукция әдісі,бинарлық әдістер,ЖИГСО әдісі Сын тұрғысынан ойлау.(Эдуард де Бононың «6 қалпақ» әдісі), проблемалық, көрнекіліктер, ұжымдық т.б

Сабақтың көрнекілігі:слайд,батман,ақылдың 6 қалпағы,стикерлер,флипчарт  құралдары

Күтілетін  нәтиже:

— Екі айнымалысы бар сызықтық  емес теңдеуді ажырата  біледі

— Екі айнымалысы бар сызықтық  емес теңдеудің  дәрежесін  анықтай біледі

-Теңдеудің  графигін  сала  біледі

Сабақ  жоспары:

 

Сабақ кезеңдері

Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекетіОқушылардың іс-әрекетібағалауРесурстар:осы іс-әрекет үшін маған  қандай құралдар қажет?
Сабақтың басталуын ұйымдастыру

мин

 

Психологиялық көңіл-күйді реттеу.   Мақсаты:  жағымды эмоция орнату.

Сәлеметсіздер ме құрметті оқушылар және бүгінгі сабағымыздың көрермеңдері. Оқушыларды ң сабақққа қызығушылығын  ояту,белсенділігін арттыру.

Мұғалім оқушыларға сәттілік тілейді:

Бүгінде математика барлық жерде
Құрылыста, техникада өндірісте
Сырларын бұл ғылымның үйреніңдер,
Жас достар зерделікпен меңгеріңдер

 

Оқушылар сәлемдеседіЖақсы, жарайсыңдарОқулық, қиындылар флипчарт
БІЛУ 

Қажетті өткен тақырыпты қайталау

 

мин

Білгірлер тобы  ұраны:

Тапқырлық таныту мақсатымыз,

Біліммен шықсын тек жақсы атымыз

Көшбасшылар тобы ұраны:

Асыл тастан шығады ұранымыз

Маяковскийдің көкке шырқар қыранымыз

Алғырлар тобы  ұраны:

Шақырып жарыстарға сан салалы,

Алғырлар топ жарғалы жар салады

Оқушылар бір-біріне сұрақтар   қойып,жауап  береді.

 

 

 

 

 

 

 

Біздің  бүгінгі  сабағымыздың  тақырыбы: «§2.Екі айнымалысы бар сызықтық  емес теңдеу»(оқушылар  өздері айтады.

Сабақтың мақсаты: оқушыларды екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеуді шешу жолдарына және графиктерін салуға білуге  дағдыландыру

Үй тапсырмасына берілген тапсырманы айтады. Топтағы оқушылар бір-бірінің дәптерлеріндегі үй жұмысын тексеріп бір-бірлеріне   баға қояды §1. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу,№21-ә; №22,в ;№29 б,в

 

Оқушылар  мұғалімнің  қойылған  сұрақтарына жауап  беріп  сабақ  тақырыбын,мақсатын  ашады.

 

Түсіну.

10 мин

15  беттегі  тақырыптың  анықтамаларын1-топ,1-мысалды 2-топ,2-мысалды 3-топ  оқып  шығып постерді  қорғайды

1-топ: Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеуде әрбір  қосылғыштағы айнымалылардың  дәреже  көрсеткіштерінің  қосындысы 1-ден артық  емес.

Екі айнымалысы бар теңдеуде айнымалылардың дәреже көрсеткіші немесе бір қосылғыштағы айнымалылардың дәреже көрсеткіштерінің қосындысы 1-ден артық болса, олар екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеу деп аталады.

Екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеудегі бірмүшелердің ең жоғарғы дәреже көрсеткіші  осы  теңдеудің дәрежесі болып табылады.

Мысалы:  4х2+6,5y2+xy=42

2-y+5=0  -екінші  дәрежелі теңдеу

3+6,5хy2+6xy=42-үшінші  дәрежелі теңдеу

3у+2xy=3у+42-төртінші  дәрежелі теңдеу

Ең жоғарғы дәреже көрсеткіш осы теңдеудің дәрежесі болып табылады.Екі  айнымалысы бар сызықтық  емес  теңдеудің  графигі (шешімі)  түзу  емес,қисық  сызық  болып  табылады..

ах2-вх+с=0  — графигі  – парабола, ал у= х3    графигі-кубтық парабола, ху=R графигі-гипербола.

2-топ:

3-топ:

 

Әр топ  өздерінің  постерлерін  қорғайды.Топ  басшылары  бағалап  отырады.Смайликтер мен ұпаймен  бағаланады.Оқулық , слайд, флипчарт
Қолдану

Есептер шығару

мин

Сергіту  сәті «Цифрлар  құдіреті»,0-ден 9-ға  дейін  сандардан мысық пен  тышқан  бейнесін  жасау

№30  ауызша

А)5х+3у=0   Жауабы: 1-ші  дәрежелі

Ә) ху-у=1      Жауабы: 2-ші  дәрежелі

Б)3х2+5=у3    Жауабы: 3-ші  дәрежелі

в)ху2-х=4   Жауабы: 3-ші  дәрежелі

Полиглот.
Бүгінгі  сабағымызға не қажет  екендігін мына  жұмбақтарды шешсеңдер білетін боласыңдар

Егер жауабы дұрыс болып, аудармасы жоқ болса, 1 ұпай алынады. Ең көбі – 3 ұпай.

Доп емес, дөңгелек емес,

Ұқсас бірақ достарым.

Фигура ол ең негізі

Дәл жауапты қостадым. (шеңбер – окружность — circle)

Көк құтанша ақ айдында,

Бір аяқпен тұрады.

Тұмсығымен ол мұнда,

Шыр айналып шығады.(циркуль – циркуль — сircle)

Жоқ өзінде бас та, қас та, мойын да,

Ұзындығы жазулы тұр бойында.(сызғыш —  линейка  — ruler)

Бір-бір жастан арамыз.

Қосылып кейде басымыз

Азайып кейде қаламыз.

Бөлініп кейде арамыз

Көбейіп те аламыз.

(цифрлар – цифры — figure)

№31  Берілген А(0;9),В(3;0),С(3;-3)   нүктелерінің  қайсысы  х22=9   шеңберіне  тиісті?

 

Әр  топтан  жауап  береді.Топпен  бірігіп  жұмыс  жасайды.топтар  бір-біріне  көмектеседі.Тақатаға  оқушы  шығып  есепті  орындайды.Жарайсыңдар!

Смайликтермен қошеметтеу

Оқулық , слайд, флипчарт
Талдау№32   Центрі О1  нүктесі  және  радиус  R   болатын  шеңберді  салыңдар

№33

А) х=0;у=2;  ә)х=-1;у=1   сандар  жұбы 4х32+4=0  теңдеуінің  шешімі  болама?

 

№35

А) 6-суреттегі  шеңбердің  теңдеуін жазыңдар.Шешуі:

 

Ә) 7-суретте  көрсетілген  шеңбердің  теңдеуін  жазыңдар.

№36

Дөңгелектің  ауданының  формуласынан r  радиусты S  аданы  арқылы  өрнектеңдер.

Топ  басшылары  оқушылар  жауаптарын  бағалау  парақшаларына  белгілеп  отырады

Actibstudio  құралдарын пайдалану  арқылы  орындайды

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жарайсыңдар!

Смайликтермен қошеметтеу

Жинақтау№37. Берілген  теңдеулердің  графигін салыңдар.

а) х22=16  ә) х2+(-у2)=9  б) х22=0

Actibstudio  құралдарын пайдалану  арқылы  орындайды

Сабақты қорытындылау: Білім – біліктілікке жеткізер баспалдақ, ал біліктілік – сол білімді іске асыра білу дағдысы», — деген ұлы ұстаз Ахмет Байтұрсыновтың сөздеріне сүйеніп, Сабақты американдық профессор Эдвард де Боно  әдісімен қорытындылау

 

Жарайсыңдар!

Смайликтермен қошеметтеу

Бағалау

Рефлексия 2 мин

Білім – біліктілікке жеткізер баспалдақ, ал біліктілік – сол білімді іске асыра білу дағдысы», — деген ұлы ұстаз Ахмет Байтұрсыновтың сөздеріне сүйеніп, Сабақты американдық профессор Эдвард де Боно  әдісімен қорытындылау.Топ  басшыларындағы  бағалау  парақшаларын  жинап  алу  арқылы  оқушылардың  білімін  жүйелеп бағалау.Топ басшылары бағалау  парақшаларын қорытындылап  маған  береді.