Уақыты

мин

Бүгінгі сабақ төрінде,

Математика елінде.

Математика тілінде,

Есеп шешіп жарысып

Бір серпіліп қалайық

Оқушылар  тақтада  орындайды

Қажетті өткен тақырыпты қайталау

мин

Теңдеу арқылы шығарылатын кез  келген  мәтінде  есепті  шешуде  алгоритмді  басшылыққа   алу керек.

1. Есептің мәтінінде берілген шамалардың арасындағы тәуелділікті анықтау үшін есептің шартын білу қажет

2.Бастапқы шаманы әріппен белгілеу арқылы теңдеу құру мен есеп шығаруды жеңілдетуге болады

3.Бастапқы белгісіз айнымалыны берілген және әріппен белгіленген қосымша шамалар арқылы өрнектеу

4.Теңдеу құру, яғни бір шаманы беретін екі өрнекті жазып, олардытеңестіру

5.Құрылған теңдеудің түбірлерін табу

6.Табылған теңдеулердің қайсысы теңдеуді қанағаттандыратынын тексеру

Біздің  бүгінгі  сабағымыздың  тақырыбы: «§Мәтінді есептерді шешу»(оқушылар  өздері айтады.)

Сабақтың мақсаты: оқушыларды  мәтінді есептерді квадрат теңдеулер арқылы  алгоритмді  қолдана   отырып шеше  білуге  дағдыландыру

10 мин

1-мысал  пәтерде ендері бірдей екі бөлме жасау жобалануда. Бірінші бөлменің ұзындығы енінен 1,5 есеартық, ал екінші бөлменің ұзындығы7,2м. Егер пәтердің ауданы56,7   болса, онда бөлмелердің енін табыңдар.

Шешуі.     1,5       теңдеуін аламыз және теңдеуді сол жаққа жинап 2-ге көбейтеміз         3       теңдеуін шешіп,түбірлерін табамыз

х4,2   х -9   есептің шешімі тек 4,2 болады өйткені бөлменің ені әрқашанда оң сан болады

Есептер шығару

мин

а+в

а²+в²

Шешуі:a=22-b

(22-b)+b²=250

484-44b+b²+b²-250=0

2b²-44b+234=0

b²-22b+117=0

D=22²-*117=484-468\16

a₁=22-13=9

a₂₌22-9=13

жауабы: екі сан 9;13 шешім: ең кішісі 9

Смайликтермен,бесбұрышш төртбұрышш үшбұрышпен бағалау

Смайликтермен,бесбұрышш төртбұрышш үшбұрышпен бағаау

компьютер

E-Learning.№395

Смайликтермен қошеметтеу

Рефлексия 2 мин

Үйге:№209-2  №210-2 №202-2

№209-2

А-в

а²-в²

Шешуі:  a=4+b

(4+b)²-b²=104

16+8b+b²-b²-104=0

8b-88=0

8b=88

b=88:8=11

a=4+11=15

жауабы: ең  ұлкені 15 саны

11.09.2014ж

Уақыты

мин

Сәлеметсіздер ме оқушылар . Оқушылардың сабақққа қызығушылығын  ояту,белсенділігін арттыру.

Топқа  бөлу:1,2,3,4,5-ке дейін сыныптағы оқушылар түгел  санап шығады да,1-лер «Бесік»  ,2-лер «Елім» ,3-тер «Үміт»   топтарына бірыңғай   топтасады. «Бесік»  тобына 1-теорема, «Елім» тобына 1-салдар, «Үміт» тобына 2-салдар бойынша  мыcалдар  келтіріп постер  қорғау

Бір дегенім –бесік,
Шықтық содан өсіп.
Екі дегенім –Елім ,
Далам тауым,көгім.
Үш дегенім-Үміт,
Үміт артар жігіт.

Жауап берулеріне сәйкес бесбұрыш, төртбұрыш,үшбұрыштармен бағалауды  түсіндіру.

Теориялық  білім

Бір айнымалысы бар сызықтық  теңдеудің aх=b (мұндағы а және в –нақты сандар,х-айнымалы)  түрінде берілетінін  төменгі сыныптан білеміз.

aх+by=c түрінде берілген теңдеу екі айнымалысы бар сызықтық теңдеу д.а.

x,y – айнымалылар, a,b,c – нақты сандар және a мен bбір мезгілде нөлге тең емес.

— Мәндес теңдеулер

—  Мәндес теңдеулердің қасиеттері

— Теңдеудің графигі

Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеуді шешу – берілген теңдеуді дұрыс теңдікке айналдыратын сандар жұбының жиынын табу.

aх+by=c  теңдеуді қанағаттандыратын кез келген сандар жұбы екі айнымалысы бар сызықтық теңдеудің шешімі д.а

1-теорема.Егер теңдеудің екі жақ бөлігіне бірдей санды немесе  айнымалылардың барлық мәндерінде мағынасы болатын өрнекті қоссақ,онда берілген теңдеуге мәндес теңдеу шығады.

 1-салдар. «Елім» тобына 2-салдар,мысал келтіру

Егер  теңдеудің екі  жақ  бөлігінде  де бірдей  сандар  бар болса,онда  оларды  ескермеуге болады (ондай сандар  өзара жойылып  кетеді  дейміз)

2-салдар. «Төзім» тобына 2-салдар,мысал келтіру: 

Теңдеудің кез келген қосылғышын оның  бір жақ бөлігінен екінші жағына қарама-қарсы таңбамен көшіруге болады.

Біздің  бүгінгі  сабағымыздың  тақырыбы: «§2.Екі айнымалысы бар сызықтық  емес теңдеу»(оқушылар  өздері айтады.

Сабақтың мақсаты: оқушыларды екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеуді шешу жолдарына және графиктерін салуға білуге  дағдыландыру

№209-2

а-в

а²-в²

Шешуі:  a=4+b

(4+b)²-b²=104

16+8b+b²-b²-104=0

8b-88=0

8b=88

b=88:8=11

a=4+11=15

жауабы: ең  ұлкені 15 саны

Оқушылар  мұғалімнің  қойылған  сұрақтарына жауап  беріп  сабақ  тақырыбын,мақсатын  ашады.

Практикалық  бөлім

Есептер шығару

мин

«Бесік»  тобына №18-а, «Елім» тобына №18-ә, «Төзім» тобына №19-а есептерді орындау  беріледі

Actibstudio  құралдарын пайдалану  арқылы  орындайды

Смайликтермен қошеметтеу

А) Оқушылар бір -біріне сұрақ  береді.

Ә)  менің қоятын  сұрақтарым:

А) Оқушылар бір -біріне сұрақ  береді.

Ә)  менің қоятын  сұрақтарым:

1.Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеудің  бір айнымалысы бар сызықтық  теңдеуден  қандай  айырмашылығы  бар?

2.Қандай  жағдайда   берілген  теңдеуге   мәндес  теңдеу  алуға   болады?

Екі  айнымалысы бар теңдеу  қалай шешіледі?

Смайликтермен қошеметтеу

Рефлексия 2 мин

15.09.2014ж

Уақыты

¨  СТО-дың ассоциация стратегиясы бойыншатопқа  бөлу:үшбұрыш,төртбұрыш.шаршы үлестірмеліктер бойынша топтарға  бөлінеді..

Теориялық  білім

«Үшбұрыш»  тобына 2-теорема:

2-теорема.Егер теңдеудің екі жақ бөлігін де нөлден өзгеше санға немесе айнымалының кез келген мәнінденөлге тең емес және мағынасы болатын өрнекке көбейтсе,онда берілген теңдеуге мәндес теңдеу шығады.

Екі айнымалысы  бар  сызықтық   теңдеуді  шешу  дегеніміз-берілген  теңдеуді   дұрыс теңдікке   айналдыратын сандар  жұбының  жиынын табу.Сандар  жұбының  әрқайсысы  жазықтықтағы  нүктелердің  жиыны  қандай да бір түзуіді бейнелейді.Екі  айнымаласы  бар  сызықтық  теңдеуді  шешу  әрбір  нүктесінің  координаталары  берілген   теңдеуді   дұрыс  теңдікке   айналдыратын  түзуді  салуды  талап етеді.Мұндай нүктелер  жиыны   теңдеудің  графигін  құрайды.сондықтан  екі  айнымалысы  бар теңдеуді  шешу   оның  графигін  салу  болып табылады;2х+у=6 теңдеуінің  графигін  салу

 «Төртбұрыш» тобына 1-салдар,мысал келтіру

1-салдар.Теңдеудің екі жақ бөлігін де -1-ге көбейтіп,оның барлық мүшелерінің таңбаларын қарама-қарсы таңбаға өзгертуге болады. теңдеуінің  графигін  салу

2-салдар. «Шаршы» тобына 2-салдар,мысал келтіру: 

2-салдар.Бөлшек коэффициенттері бар теңдеудің екі жақ бөлігін де бөлшек коэффициенттердің ортақ бөліміне көбейтіп, бүтін коэффициентті мәндес теңдеуге өзгертуге болады. 2х-у=5теңдеуінің  графигін  салу

Сергіту  сәті

Сергіту  сәті  кезекші  басқарады

Практикалық  бөлім

Есептер шығару

мин

Е-кітапхана

«Үшбұрыш»  тобына №20 А(3,0); «Төртбұрыш» тобына №21-а, «Шаршы» тобына №22-а есептерді орындау  беріледі

Е-кітапханадан №970 есепті орындау.№970 есептің 1-есебінің 5 пункті,2-есебінің 1 мен 2 пункті дұрыс,3-есептің 1-пункті дұрыс.

Actibstudio  құралдарын пайдалану  арқылы  орындайды

Смайликтермен қошеметтеу

Минитестті  орындау

А) Оқушылар бір -біріне сұрақ  береді.

Ә)  менің қоятын  сұрақтарым:

А) Оқушылар бір -біріне сұрақ  қояды.

Ә)  Менің қоятын  сұрақтарым:

1.Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеудің  бір айнымалысы бар сызықтық  теңдеуден  қандай  айырмашылығы  бар?

2.Қандай  жағдайда   берілген  теңдеуге   мәндес  теңдеу  алуға   болады?

3.Екі  айнымалысы бар теңдеу  қалай шешіледі?

4.Мәндес   теңдеу  деген не?

Смайликтермен қошеметтеу

Рефлексия 2 мин

18.09.2014ж

Уақыты

мин

Сәлеметсіздер ме құрметті оқушылар және бүгінгі сабағымыздың көрермеңдері. Оқушыларды ң сабақққа қызығушылығын  ояту,белсенділігін арттыру.

Мұғалім оқушыларға сәттілік тілейді:

Бүгінде математика барлық жерде
Құрылыста, техникада өндірісте
Сырларын бұл ғылымның үйреніңдер,
Жас достар зерделікпен меңгеріңдер

Қажетті өткен тақырыпты қайталау

мин

Тапқырлық таныту мақсатымыз,

Біліммен шықсын тек жақсы атымыз

Көшбасшылар тобы ұраны:

Асыл тастан шығады ұранымыз

Маяковскийдің көкке шырқар қыранымыз

Алғырлар тобы  ұраны:

Шақырып жарыстарға сан салалы,

Алғырлар топ жарғалы жар салады

Оқушылар бір-біріне сұрақтар   қойып,жауап  береді.

Біздің  бүгінгі  сабағымыздың  тақырыбы: «§2.Екі айнымалысы бар сызықтық  емес теңдеу»(оқушылар  өздері айтады.

Сабақтың мақсаты: оқушыларды екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеуді шешу жолдарына және графиктерін салуға білуге  дағдыландыру

Оқушылар  мұғалімнің  қойылған  сұрақтарына жауап  беріп  сабақ  тақырыбын,мақсатын  ашады.

10 мин

1-топ: Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеуде әрбір  қосылғыштағы айнымалылардың  дәреже  көрсеткіштерінің  қосындысы 1-ден артық  емес.

Екі айнымалысы бар теңдеуде айнымалылардың дәреже көрсеткіші немесе бір қосылғыштағы айнымалылардың дәреже көрсеткіштерінің қосындысы 1-ден артық болса, олар екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеу деп аталады.

Екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеудегі бірмүшелердің ең жоғарғы дәреже көрсеткіші  осы  теңдеудің дәрежесі болып табылады.

Мысалы:  4х²+6,5y²+xy=42

3х²-y+5=0  -екінші  дәрежелі теңдеу

7х³+6,5хy²+6xy=42-үшінші  дәрежелі теңдеу

4х³у+2xy=3у+42-төртінші  дәрежелі теңдеу

Ең жоғарғы дәреже көрсеткіш осы теңдеудің дәрежесі болып табылады.Екі  айнымалысы бар сызықтық  емес  теңдеудің  графигі (шешімі)  түзу  емес,қисық  сызық  болып  табылады..

ах²-вх+с=0  — графигі  – парабола, ал у= х³    графигі-кубтық парабола, ху=R графигі-гипербола.

2-топ:

3-топ:

Есептер шығару

мин

№30  ауызша

А)5х+3у=0   Жауабы: 1-ші  дәрежелі

Ә) ху-у=1      Жауабы: 2-ші  дәрежелі

Б)3х²+5=у³    Жауабы: 3-ші  дәрежелі

в)ху²-х=4   Жауабы: 3-ші  дәрежелі

Полиглот.
Бүгінгі  сабағымызға не қажет  екендігін мына  жұмбақтарды шешсеңдер білетін боласыңдар

Егер жауабы дұрыс болып, аудармасы жоқ болса, 1 ұпай алынады. Ең көбі – 3 ұпай.

Доп емес, дөңгелек емес,

Ұқсас бірақ достарым.

Фигура ол ең негізі

Дәл жауапты қостадым. (шеңбер – окружность — circle)

Көк құтанша ақ айдында,

Бір аяқпен тұрады.

Тұмсығымен ол мұнда,

Шыр айналып шығады.(циркуль – циркуль — сircle)

Жоқ өзінде бас та, қас та, мойын да,

Ұзындығы жазулы тұр бойында.(сызғыш —  линейка  — ruler)

Бір-бір жастан арамыз.

Қосылып кейде басымыз

Азайып кейде қаламыз.

Бөлініп кейде арамыз

Көбейіп те аламыз.

(цифрлар – цифры — figure)

№31  Берілген А(0;9),В(3;0),С(3;-3)   нүктелерінің  қайсысы  х²+у²=9   шеңберіне  тиісті?

Смайликтермен қошеметтеу

№33

А) х=0;у=2;  ә)х=-1;у=1   сандар  жұбы 4х³-у²+4=0  теңдеуінің  шешімі  болама?

№35

А) 6-суреттегі  шеңбердің  теңдеуін жазыңдар.Шешуі:

Ә) 7-суретте  көрсетілген  шеңбердің  теңдеуін  жазыңдар.

№36

Дөңгелектің  ауданының  формуласынан r  радиусты S  аданы  арқылы  өрнектеңдер.

Actibstudio  құралдарын пайдалану  арқылы  орындайды

Смайликтермен қошеметтеу

а) х²+у²=16  ә) х²+(-у²)=9  б) х²+у²=0

Сабақты қорытындылау: Білім – біліктілікке жеткізер баспалдақ, ал біліктілік – сол білімді іске асыра білу дағдысы», — деген ұлы ұстаз Ахмет Байтұрсыновтың сөздеріне сүйеніп, Сабақты американдық профессор Эдвард де Боно  әдісімен қорытындылау

Смайликтермен қошеметтеу

Рефлексия 2 мин

20.09.2014ж