литосфера туралы сарамандық жұмыс. Қайталау сабағы

1) Физикалық карта бойынша жер шарының бір жазықтығы мен тауының географиялық орнын, орташа және максималды биіктігі аралығын сипаттау.

2) Кескін картада жердің таулы, жазықты, вулканды және сейсмикалық белсенді зоналарын белгілеу.

3) Қорытындылау

2. «Литосфера» тақырыбын қайталау.

1)  «Сұрақ бәйгесі» ойыны.

2.  «Сұрақ бәйгесі» ойнының сұрақтары.

І қатар: 1) Атмосфера, гидросфера, биосфера  Жердің …….. қабаты  (сыртқы); 2) Оңтүстік Америка  тақтасы мен Тынық мұхит тақтасының аралығында …… тақтасы орналасқан (Наска тақтасы); 3) Жер қыртысы бетінде су, жел,

мұздық, т.б. сыртқы күштер әсерінен пайда болатын жзыныстар …………… тау жыныстары деп аталады (шөгінді); 4) Жердің терең қойнауындағы тау жыныстары қабаттарының кенет жарылып, ығысатын жері ………….. д.а. (жер сілкіну ошағы); 5) Температурасы жоғары болатын, құрамында әр түрлі тұздар мен газдар кездесетін суларды ……….. деп атайды (минералды сулар); 6) Бірнеше тау жоталары түйісетін жерді …….. д.а. (тау торабы); 7) Екінші  тау жасалу қысымына ұшыраған тау жыныстары алғашқы иілгіштіктерін жоғалтып …………….. таулар пайда қалыптасады (қатпарлы-жақпарлы таулар); 8) Жас таулардың биіктігі …….. м-ге жетеді; 9) Абсолют биіктігі 200-500 м-ден астам жазықтар қырат жазықтар д.а. 10) Өзен, көл, теңіз жағалауындағы жел айдап үйген құм төбелер – шағылдар.

ІІ қатар: 1) Маттериктік жер қыртысының қалыңдығы 30-40 км, мұхиттық жер қыртысының қалыңдығы 70-80 км. 2) Мұхиттың түбінде ұзыннан-ұзақ созылып жататын су асты жоталары. Жеке шыңдары арал түрінде су бетіне шығып тұрады – мұхит ортасы жоталары. 3) Минералды жыныстардың түрлері 3000 шамасында, тау жыныстарының түрлері 1000-ға тартады. 4) Алматыда 1887 жылы басталған жер сілкінісі 3 жылға созылған. 5) Эльбрус пен Казбек қандай жанартауға жатады: сөнген. 6) Жер бетінің маңайындағы жазықтардан оқшау көтеріліп жатқан, қатты тілімденген биік бөліктерін таулар д.а. 7) Су мен ауаның әсерінен жүретін үгілу түрі химиялық үгілу деп аталады. 8) Орта Сібір, Батыс Аустралия пайда болуына қарай қандай жазыққа жатады: вулкандық  жазық.  9) Бархандардың биіктігі 15-20 м-дей болады, шағын барқандар жылына 100-200 м-ге жылжиды. 10) Материктік қайраңнан мұхит түбіне ауысатын бөлігін материктік беткей д.а.

ІІІ қатар: 1) Жер қыртысының және мантияның жоғарғы кристалдық тау жыныстарынан тұратын қабаты  литосфера д.а.  2) Мұхит ортасы жоталарының тап ортасында ұзыннан-ұзақ созылған шатқалдар. 3) Жер қыртысының 15-20 км тереңдігінде  тау жыныстарының  95%-ын магмалық тау жыныстары құрайды. 4) Жер сілкіну жиі болып тұратын аймақтарды сейсмикалық аймақтар д.а. 5) Жанартаулардың көпшілігі Тынық мұхитының жағалауында орналасқан. 6) Карпат таулары биіктігі бойынша орташа биік тауға жатады 7) Бұрынғы теңіздер мен мұхиттардың орнында пайда болған тауларды қатпарлы таулар д.а. 8) Ла-Плата ойпаты пайда болуына қарай аллювиальді жазыққа жатады. 9) Сай – ұлғаюы тоқтағаннан кейін жыраның табаны тегістеліп және беткейлері түйетайланып, өсімдік басқан ұзынша ойыс. 10) Мұхит түбінің ең көп бөлігін қазаншұңқырлар алып жатыр.