Сан есімнен өткенді қайталау

Қазақ тілінен ашық сабақтар

Сабақтың тақырыбы : Сан есімнен өткенді қайталау

Сабақтың мақсаты:

Білімділік мақсаты: Оқушылардың сан есім туралы білімдерін еске түсіре отырып ,түсініктерін кеңейту, білімдерін тереңдету, теориялық білімдерін тәжірибемен ұштастыру.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау, сөйлеу, тапқырлық   қабілеттерін дамыту. Оқушыларды шығармашылыққа баулу, өз ойын тиянақты жеткізуін дамыту.

Тәрбиелілік: Оқушыларға сандарға қатысты ұғымдарға мән бере отырып, шапшаңдыққа ізденімпаздыққа тәрбиелеу, киелі сандардың қасиетін білуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: қайталау- қорытындылау сабағы

Сабақтың әдісі: сұрақ – жауап, оқулықпен жұмыс. кластер,ребус, жұмбақ, метаграмма шешу

Сабақтың көрнекілігі: компьютер,слайдтар

Пәнаралық байланыс:орыс тілі, жағрафия, информатика, халық ауыз әдебиеті

Сабақтың барысы:

 

  1. Ұйымдастыру бөлімі.

Психологиялық дайындық.. 

Сөзжұмбақты шешсеңдер бүгінгі сабағымыздың тақырыбы шығады

 

  1. Балалардың ойыны (асык)
  2.  Қазақстанның астанасы ( Астана)
  3. Ең қымбат адам( ана)
  4. Алтай Республикасының бір ауданы ( Чемал)
  5. Баланы тербететін ( бесік)
  6. Жануар (піл)
  7. Қазақ халқының батыры  ( Алпамыс)
  • Қосағаш ауданының әншісі (Жанайдар)
  1. Қоянның баласы ( көжек)
  2. Қазақ халқының аспабы (домбыра)

 

 

 

Жауабы–  Сан есім.

Демек , бүгін біз  « Сан есім» мемлекетіне саяхат жасаймыз

                                           

                         Біріншіден, сан есім  туралы біз не білеміз?

 

 

 

 

 

 

Қандай сұрақтарға жауап береді?

Мағыналық түрлерін атаңдар

Құрамдық түрлері?

Сөйлемде қандай мүшенің қызметін атқарады?

 

 

Түрлері  Жұрнақтары Мысалы
Реттік сан есім(поряд чис)-ншы,-нші, -ыншы,-іншіБір-інші (первый), екі-нші (второй)
Жинақтық сан есім (собирательные чис)-ау, -еу сұрақтары: нешеу?

Всего семь

Біреу,екеу,үшеу,төртеу,бесеу алтау,жетеу
Бөлшектік сан есім (дробные числительные)  
Болжалдық сан есім (предположитель числител)-дай, -дей, -тай, -тейҚырық-тай (около сорока)
Топтау сан есім (разделительные числител)Образуются путем повторения числительных с окончаниями Шығыс сеп в концеБес-бестен (по пять), он-оннан (по десять)

 

 

Қазақ халқында қандай сандар касиетті болып саналады? 3,5,7

 

Есте сақтаңдар!


Жеті қазына:

  1. Ер жігіт
  2. Сұлу әйел
  3. Ақыл, білім
  4. Жүйрік ат
  5. Қыран бүркіт
  6. Берен мылтық
  7. Жүйрік тазы.

Жеті күн:

  1. Бүгін
  2. Ертең
  3. Бүрсігүні
  4. Арғы күн
  5. Ауыр күн
  6. Соңғы күн
  7. Азына

Жеті жетім:

 Тыңдамаған сөз жетім,

 Киюсіз тозған бөз жетім,

 Иесіз қалған жер жетім,

 Басшысы жоқ ел жетім,

 Аққу-қазсыз көл жетім,

 Замандасы қалмаса-

 Бәрінен де сол жетім.


 

Бірінші қала « Есептік сан есім» — « Количественные числительные»

Мәтіннен есептік сан есімдерді табу

 

Алтай Республикасының астанасы  –  Горно-Алтайск қаласы. Оның көлемі — 92, 6 мың кв.км. халық саны  – 205, 6 мың адам.  Республикада 10 аудан, 1 қала. Ең биік тау – Белуха, оның  биіктігі -5448 метр.

 

 

Екінші қала  «Реттік сан есім»  — « Порядковые числительные»

Жеті аталарыңды ойға түсіріп, реттік сан есімдерді жазыңдар

 

Атасы ( дед) – бірінші

Әкесі ( отец)-…

Баласы( сын) -…

Немересі ( внук)-…

Шөбересі( правнук) -…

Шөпшек ( праправнук) -…

Немене(прапраправнук) -…

 

Үшінші қала «Жинақтық сан есім»- «Собирательные числительные»

 

Жұмбақтарды шешіп, жинақтық сан есімдерді табыңдар

Кездеспейді екеуі

Көк аспан мекені ( ай мен күн)

Басы да екеу

Аяғы да екеу  ( қайшы)

Қатар тұрып екеуі

Бірін бірі көрмейді

Көр десең де көрмейді ( екі көз)

Біреуін бердім,

 Онын тердім.

 (тұқым)

                                               Сағат қанша болды айтшы?

 

Келесі қала «Бөлшектік сан есім»  —  «дробные числительные»

 

А) Цифрларды сөзбен жазыңдар  (230 упражнение)

 

Б) Метаграммаларды шешіңдер

 

Жазда өсіп, піседі,

 Дәмі тәбет ашады.

 «Қ» орнына «Ж» қойсаң,

 Көктен тамып түседі,

 Жердің шаңын басады.     /Қауын — Жауын/

 

 Аспан көгі жамылды,

 Қара мақпал бүркеніп.

 «Т» орнына «К» қойсаң,

 Жылытып жон, шағылды,

 Тұрам елге нұр төгіп.       /Түн-Күн/

 

Қыста суды қаптаймын,

 Бірақ жазда жатпаймын.

 Алғашқы әріп ауысса,

 Онсыз тамақ татпаймын.   /Мұз-Тұз/

  Сұйықпын да тазамын,

 Басамын жер тозаңын.

 «С» орнына «Б» қойсаң,

 Бозғылт боп тозамын.      /Су — Бу/

 

Сергіту сәті.

 

Бесінші қала —Болжалдық сан есім (предположительные  числительные)

 

А) Сөйлемдер құрастырыңдар

Жетідей. Жүз шамалы . Он шақты

Б)  Көп  нүктенің орнына керекті сан есімді қойып жазу

  1. Білекті …. жығады, білімді…. жығады.(бірді)

2.Қызға …… үйден тыю.(қырық)

3.Ер жігіттің ….. сөйлегені өлгені.(екі)

4…..ала болса, ауыздағы кетеді(алтау)

  1. …..кісі бір жақ, қыңыр кісі бір жақ.(қырық)
  2. ….атасын білген ер, …. жұрттың қамын жер.(жеті)
  3. Білгенің ….., білмегенің – …… (бір тоғыз), (тоқсан тоғыз)

 

Алтыншы қала -Топтау сан есім (разделительные числительные)

Суретке қарап топтау сан есімдермен сөз тіркестер құрастыру

 

Логикалық сұрақтарға  жауап  беру

  1. 1. Қандай айда 28 күн ?

Ответ : барлық айда

 

  1. Ақтөбеде біреу, Өскеменде жоқ , Алматыда екеу,  Астанада үшеу ? Ол не?

Жауабы :  “а”әрпі

 

                                              Сандар сөйлейді?

            

 

Бағалау

 

Үйге тапсырма :232 жаттығу