Рахмет, саған әліппе !

Тақырыбы:  Рахмет, саған әліппе !

Мақсаты: Әліппе кезеңінде алған білімдерін көрсету, өткен 42 әріпті еске түсіру. Жатқа айту дағдыларын, еркін сөйлеу, тез ойлау қабілеттерін көрсету. Өз Отанын сүюге, үлкенді сыйлауға, кітапты қадірлеуге тәрбиелеу.

Көрнекіліктер: әріптер жазылған қалпақтар, шарлар, тапсырмалар, «Әліппе» видео оқулығы, ширма. «Білім кілті-Әліппе» ұлағатты сөзі, А.Байтұрсынов, Ы.Алтынсарин портреттері мен Әліппенің ,Ана тілінің суреттері.

Күй «Сарыарқа»

1 жүргізуші:Қыр гүліндей жайнаймыз,

Ән сап, билеп ойнаймыз.

Бүгін бізде мереке,

Әліппе тойын тойлаймыз.

2 жүргізуші:  Тал шыбықтай бойына,

Әдемі көйлек жарасар.

Ортада біздің сүйікті,

Балдырған балғын балалар.

1 жүргізуші: Нұрлы үмітін арқалаған арқаға,

Жан сАяжанәулесін тарататын баршаға.

Шын пейілімен құрметімізді көрсетіп,

Бүлдіпшіндерді шақырайық ортаға.

2 жүргізуші:- ортаға 1 «А» сынып оқушылары мен сынып жетекшісін шақырамыз.

Мұғалім: -Құрметті ата-аналар, ұстаздар,оқушылар! Бүгін сіздер 1 «А»  шәкірттерінің  « Әліппе саған мың алғыс! атты ертеңгілігіне қош келдіңіздер! Міне, бүгін біз барлық ғылымның атасы, біздің болашағымыздың негізі – әліппені бітіріп отырмыз. Бүгін біз шексіз құаныштымыз, өйткені алғаш хат танытып, сауатымызды ашқан , біздің жақын досымыз әліппемен қош айтысар кез келді. Білім әлемінің беташары – Әліппені табысты аяқтауымен құттықтаймын.

Ендеше, ортаға қонақтарымызды шақырайық. Мектеп директоры:

М.Ф. Федянина  . Оқу ісінің меңгерушісі:  Н.И.Бощанова. Кітапханашы  :

М. В.Найденкова,   ата-анамыз  бастауыш сынып мұғалімдерін  төрге шығуларын сұраймыз.

Аудио тыңдау  «Әліппенің шығу тарихы »

1. Айжан: Қыркүйекте келдім де,

Сыныпқа кірдім қуанып.

Қарсы алды ұстаз мейіріммен,

Қадамымды құп алып.

2. Аружан: Бар кітапқа бас болған,

Әліппе ғылым анасы.

Әліппеден басталған,

Даналықтың данасы.

3. Мирас : Іші толы әріпке,

Мынау әйбат, Әліппе

Барлық ілім-білімнің

Әжесі осы Әліппе

4.Мирас:     Жақсы кітап Әліппе,

Үйретеді әріпті.

Қуыршақпен қоштастым,

Әліппемен достастым.

5. Айжан: Мынау менің әліппем,

Көгілдір тудың түсіндей.

Ақылшы жақын досымдай,

Қымбатты маған кісімдей.

6. Жанерке: Анам менен әкемде,

Атам менен апамда.

Небір мықты дарын да,

Тіл сындырып, әріпке,

Ашқан алғаш әліппе.

7. Бірлік: Бірінші беттен елімнің,

Елтаңбасын таныдым.

Көк байрақты қазақтың,

Ұрпағымын, сәнімін.

8. Мирас: Оқуды көп ойладық,

Қызығына тоймадық.

Әріптерді үйреніп,

Сауат аштық, тойладық.

9. Айжан: Оқитын Әліппемді

Ата-анам алып берді.

Тізілтіп жазам енді,

Әдемі әріптерді.

10. Аружан: Ең алғаш алғанымда әліппені,

Қызығып қарай бердім әріптерді.

Мен үшін жұмбақ болып қалар ма еді,

Ұстазым оның кілтін алып берді.

Хор «Әліппе»

11. Бірлік: Әкең менен анаңда,

Әпкең менен ағаңда

12. Жанерке: Шопан, биші,аспаз да,

Ғарышкер де, ұстаз да.

13. Мирас: Тіл сындырған әріпке,

Ашқан алғаш Әліппе.

Барлығы:  «Әнімізге ұласар

Әннің аты Әліппе»

Ән «Мектебім»

«Қошақаным»(балалар шығып кетіп, орындарына отырады.)

Мұғалім: Ендеше мерекеміздің қадірлі қонағы Әліппені ортаға шақырайық.

Музыка  «Әліппе»  Әліппе келеді қасында билеген 3 бала.

Әліппе:

Армысыздар, жас достар!

Армысыздар, ата-ана!

Болашаққа жол бастар,

Әліппең келді ортаға

Білім деген ғажаптың

Әліппесін меңгерген,

Келешегі қазақтың

Басталады сендерден

Таудай болса талабың

Айтары көп әріптің

Қуанышы баланың

Жақсы білім-көрімдік

Болсын сізге халайық!

Не үйреніп, не білдік

Қане, ортаға салайық»

«Әліппе әні »Орындайтындар: Асыл, Даяна,Гүлнар және Әліппе

Мұғалім. – Әліппе, сен неге көңілсізсің? Бүгін сенің мерекең емес пе? А… әлде балаларды қимай тұрмысың?

Әліппе

Өкінішті әрине, қимай тұрмын. Бірақ мен басқа нәрсеге қынжылып тұрмын. Мерекеге барамын деп дайындалып шықсам, әліпбиімдегі әріптерімнің бірнешеуі ұрланып кетіпті. Не істерімді білмей тұрмын.

(әліпбиді көрсетеді)

Мұғалім: — Балалар, әліпбиге не болған?

Балалар: — әріптер жоғалып кетіпті!

Әліппе: — Мен 42 әріпсіз Әліппе болам ба?

Мұғалім: — не істесек екен ұрыларды табуымыз керек, мүмкін олардың ізі қалған шығар, маңайды мұқият қарайық (балалар бес жаққа іздеп кетеді)

(едендегі іздер ширмаға алып барады)

Даяна: — ол жерге бару қауіпті арнайы қызметкерлерді шақырайық

( сирена дауысы, формадағы 1-2 әке ширманың артына барады)

Ата-ана: ұры табылды (ширманы ашып тастайды)

Әдемі музыка «Еркем-ай» ойнайды. Теріс қарап, креслода -жалқау отыр, сабын көпіршігімен ойнап отыр, қасында бір ваза кәмпит.

Жалқаулық: — Менің демалуыма кедергі болған кімсің? (ашулы дауыспен креслода отыр)

Басын көтеріп жұмсақ дауыспен  — Ой, маған қонақтар келіпті ғой! Өздерің неткен сүйкімдісіңдер! Менің әлеміме қош келдіңдер! Мен қайырымдымын. Ұстаздарың сияқты оқуды талап етпеймін. Мына жерде тәтті кәмпит  те көп. (балаларға кәмпит ұсынады) – мына кілемім  де жұп-жұмсақ, қараңдаршы, үстіне жатып ұйықтап алыңдар

Әліппе: — тоқтаңдар! Мен мұны білетін сияқтымын, бұл қайырымды әпке-жалқаулық қой.Мынаны қараңдар әріптерім де осында екен. Ұры сен екенсің ғой.

Жалқаулық: — Иә, иә, дәл таптың.

Ұрлаған  менмін жалқаулық

Сөзімді бәрің тыңдаңдар,

Оқуды мәңгі тастаңдар

Әліппе: — балалар, оқуды тастағыларың келе ме?!

Балалар: — Жоқ!

Жалқаулық: — Сендер оқып әріп таныдыңдар. Ал келесі жылы келетін балаларға жақсы болды. олар енді Әліппені оқымайды, әріптер жоқ. Ол балалар қуанатын шығар.

Әліппе: — Әріптерімді өзіме қайтарып бер, жалқаулық!

Жалқаулық: мен оларды сиқырлап тастадым. Олар әне тұр.

(ағашқа шарларды іліп қойған , шарда әріптер бар)

• Сендер оларды босата алмайсыңдар, сиқырлап тастадым.

Мұғалім: — балалар, әріптерді босатып аламыз ба?

Жалқаулық: — Сендер үлкен адамдардың көмегінсіз ештеңе істей алмайсыңдар, ал олар ерінеді, әне, орындарына да тұрғылары келмей отыр, ай бәрібір сендерге ешкім көмектеспейді.

Даяна: — Біздің ата-анамыз ондай емес, олар бізді жалғыз тастамайды.

Жалқаулық: — қане, босата алса, сендерге көмектессін, ал ол үшін алдымен менің тапсырмаларымды орындаңдар, сонда ғана әріптерді босатам.

Тілеулес мұғалім : — Жалқаулық тапсырмаңды бер, көрелік.

(Жалқаубек тапсырма береді, ал ол орындалғанда әріптер босайды.

1 сайыс «Әліпбиді жина»Музыка эстафетаға Еркем-ай

2 ата-ана мен 12 оқушы

Жүргізуші эстафета жүргізеді. Оған екі команда қатысады. Үлкендер сақинаны (обручты ұстап тұрады), ал балалар оны айналып өтіп, әріпті алады да, тізбекке келіп тұра береді.Сосын  ата-аналар К-Ң дейін П-Ұ дейін әріптерді әліпбиге орналастырады. Жеңген команда әріптерді босатып алады.

2 сайыс

Сайысқа 16 бала  қатысады. Екі топқа 1-8 дейінгі сандар жазылған қызыл және көк бас киімдер таратылады.Музыка ырғағымен балалар қозғалады. Музыка тоқтағанда балалар өсу ретімен және түстері бойынша бөлініп  тұра қалады. Жеңген команда әріптерді босатады.

3 сайыс «Жаңылтпаш айту»   2 ата-ана мен 2 оқушы(жаңылтпаш)

Шамалы шыршасы шырайлы,

Шынары ішнара ұшырайды.

Үйрек дәйім тіледі.

Үлгілі үйрек болуды

Үкімен бірге үнемі

Үрікпей жүру көңілді

Қауын алғыз,

Дарбыз алғыз

Дәуін жарғыз

Дәмін алғыз

Уықтардың барлығын

Уық қапқа сал күнім

Уық қапқа салған соң

Уыздан жеп ал, күнім

4 сайыс

 «Сөз құра» әр командадан 4 баладан

Жұмбақтың шешуіндегі сөздерді қиылған әріптерден магнитті тақтаға  құрау керек.Ортаға 4 бала шығады.

Жұмбақ 

1   Кітапты көп оқитын, қызықты тарихи оқиғаларды жақсы білетін, мақал-мәтелдерді жиі қолданып сөйлейтін, немерелерін еркелетіп, үнемі қасынан тастамай ертіп жүретін Ақ сақалды кісіні кім дейміз?(ата)

Айтары мол ғұлама,
Көп жасаған бұл адам.
Әкесі ол әкеңнің
Білер оны сұраған. Ол кім?    ( Атаң)

2 Бұл кім?
Бала, бала, бала деп,
Түнде шошып оянған;
Түн ұйқысын төрт бөліп,
Түнде бесік таянған;
Аялы қолда талпынтқан;
Айналасына ас қойып,
Өзенді көлдей шалқытқан;
Қолын қатты тигізбей,
Кірлі көйлек кигізбей,
Иісін жұпар аңқытқан.
Қаймақты сүттей қалқытқан;
Суық болса жөргегін,
Қорғасындай балқытқан;
Бұл кім?  (Ана)

Әлпештеп өзіңдей өсірген,
Нағашы әжеңнің баласы.
Төрінде жалпиып көсілген,
Бұл күнде жиеннің анасы
Ол кім?   (Анаң)

3 жұмбақ:
— Өзі салмақты, байсалды, бос уақытын балалармен өткізгенді жақсы көреді, циркке, т.б. жерлерге апарады, отбасын қорғаушы, асыраушы, сақтаушы. Ол кім? (ӘКЕ).

Атаңның баласы
Кей кезде таласып,
Қаласың әжеге
Білгенің асады кәдеге?
Ол кім?     (Әкең)

4 Ол өте мейірімді, ақ шашты, дәмді тағамдар, тәтті бауырсақ пісіреді, бізге жылы қолғап, шұлық тоқиды, ұйықтар алдында ән немесе ертегі айтып береді. Бұл кім? (ӘЖЕ).:
Аймалайды күнім деп,
Мейірімді жүзі күлімдеп.
Тәтті – ақ дейді немере
Бал шырындай үнің деп.
Ол кім?    (Әжең)

5.Оттан  да ыстық, ол не..?  (Отан)
Әскерге барғандағы мақсатымыз нені қорғау..?

Анам, әкем, әжем, атам, Отан

Жалқаулық:Енді қандай өнер көрсетесіңдер?

Ән: «Балалық бағым» (Адель, Әсем,Әсел,Даяна) (Ұлдар, қыздар киінуге кетеді.)

Би «Кішкентай аяз аталар»(ұлдардың орындауында)

6 сайыс «шөжелер» биі (қыздардың орындауында)

Әліппе : — көрдің бе, Жалқаулық, біз барлық әріптерді құтқардық.

Жалқаулық: -егер ол әріптен қандай сөз құрауға болатынын айтпасаңдар, олар бәрібір де оралмайды.Кәне, кім құрай алады? (Дильназ) шардан сөз құрайды.(Достық)

Жалқаубек: Не деген сөз шықты?

Хормен: «Достық»

Әліппе: — Міне, біздің Әліпбиіміз

Жалқаулық: (жылайды)

-Мені кешіріңдерші балалар, сендер де , ата-аналарың да еңбекқор, әрі ұйымшыл, өнерлі екенсіңдер! Мен де сендер сияқты сауатты болғым келеді.

Әліппе: — Балалар оны кешіреміз бе? Рахмет менің оқушыларым сендер осы уақытқа дейін көп нәрсені үйреніпсіңдер.Үнемі осындай ұйымшыл болыңдар.

Мұғалім: Құрметті әліппе, әріптеріңізге абай болыңыз, әріпсіз буын, буынсыз сөз ,ал сөзсіз сөйлеу мүмкін емес екенін балалар жақсы біледі. Ендеше сөз кезегін сиқырлы әріптерге берелік.

Екі қатар болып музыка «Қошақан» әуенімен оқушылар ортаға шығады..

Оқушылардың тақпақтары

Аружан:

А әрпінен басталады,

Абай ата есімі

Тербетілген сырлы әуенмен

Өлең жырдың бесігі. (А)

Әлия:

«Ә» әрпінен табамыз

Әжемізді ақылгөй (Ә)

Мирас:

Б дегенің бабамыз,

Бауыржандай батыр ғой( Б)

Мирас:

В дегенің вал болар,

Толқын күшін шомылар (В)

Әлия: Мдегенің мал болар

Қадір тұтқан бабалар (М)

Әлия:

Г әрпімен гүлденген

Қызғалдақты қырат тау (Г)

Айжан:

Ғ әрпімен бір келер

Ғылым атты ұлы тау (Ғ)

Жанерке:

Д әрпінен бастасаң

Дархан, дария далам бар (Д)

Әлия :

Ж дегенің жөргегің

Туып өскен жерлерің (Ж)

Мирас:

З әрпімен зердедім

Зергерлердің зергерін (З)

Әлия:

Чемоданын көтеріп

Чемпион кетіп барады. (Ч)

Аружан:

И дегенің иманың

Адалдықтың асқары (И)

Бірлік:

К дегенің күй дарын

Домбыраның  дастаны (К)

Мирас:

Ұ әрпі ұлысың

Ағайының өз-елің (Ұ)

Айжан:

Ы дегенің ырысың

Орман-тоғай өзенің (Ы)

Жанерке

О дегенің отбасы

Отан деген ұғым бар (О)

Аружан:

Я дегенің Яссы

Қала болған бұрындар (Я)

Әлия:

Ғарышкері халқымның

Тұңғыш Тоқтар ағамыз (Т)

Мирас:

Ас біткеннің анасы

Қасиетті нан осы

Қайсы әріптен басталған

Соңғы әрпіне де қарашы. (Н)

Айжан:

Қ әрпінен құралған

Бас-аяғы қазақтың

Жасай берсін әрқашан

Жасай берсін азат күн! (Қ)

Аружан:

Е-ні ұмытпас ешқашан
Елін сүйген жарандар (Е)

Жанерке:

Р-дегенің рақым
Мейірің мен пейілің (Р)

Әлия:

С әріпінен тұратын
Сый,сияпат,сенімің (С)
Айжан:

Ш-дегенің шапағат
Тие берсін баршаға (Ш)

Аружан:

Х-дегенің сәлем-хат
Қуанышың қаншама (Х)

Айжан:

Ф Футбол ойыны

Аяқ доп дейді оны (Ф)

Бірлік:

Ө өгіз өңкиген,

Өнбойы дөңкиген (Ө)

Мирас:

П параход жүзетін

Палубасы ұзын тым (П)

Мирас:

У жалауша мұны біл

Еліміздің туы бұл (У)

Аружан:

Ү әрпі үкідей

Үлпілдеген үміттің (Ү)

Мирас:

І дегенің інідей

Ізбасардың бірітін (І)

Айжан:

Дем  алатын жаздағы

Тамаша жер- лагерь-тін (ь)

Аружан:

Лақ деген ерке ғой,

Лақ деген бөрте ғой (Л)

Бірлік:

Разъезд деген

Темір жол тірегі

Дүрсілдеп жүрегі

Пойыздар  жүреді(ъ)

Айжан:

Шапсаң шапшаң

Бұрқырайды ақ шаң (Ң)

Бірлік:

Ащыда бар,қаттыда жоқ,

Тұщыда бар тәттіде жоқ (Щ)

Мирас:

Элеватор маңына,

экскаватор тоқтады. (Э)

Әлия:

Эрик ағай тағыда,

Монтёрді  жоқтады. (Ё)

Айжан:

Ц деген цемент

Өндіреді оны цех (Ц)

Аружан:

Й деген торы тай

Табанында төрт ай (Й)

Мирас:

Һ деген қаһарман

Атамыз Бауыржан (һ)

Бірлік:

Ю әрпімен түрленген

Кілем тоқып әжем

Әдемі   ою салады (Ю)

Хормен:

Әрбір әріп нұрланып,

Бізге  сырын ашады

Әр әріптен бір жарық

Шұғыласын шашады.

Хормен:

Таныстырған 42 әріппен

Қош бол менің қасиетті әліппем

Сенің арқаң оқи, жаза білгенім

Сауатты адам санатына кіргенім

Әліппе:

Айналайын балғындар

Менен білім алдыңдар

Әр сөзімді жаттаған

Достар үшін мақтаған

Рахмет айтып шаттанам

Риза болып аттанам

Алда ұзақ жасым бар

Оқумен өсіп толыңдар

Аман-есен болыңдар.

Көп-көп  рахмет, балалар! Енді сендерді әрі қарай жетелейтін достарың Ана тілі болмақ. Ендеше, ортаға Ана тілін шақырайық. (музыкамен  Ана тілі келеді)

Ана тілі

Аружан:Туған елдің тілімін, ақыл менен танымды

Түсіндірер бәріне, Ана тілі пәнімін

Сәлеметсіңдер ме, балалар

Сөйлетер сөзді шеберлеп

Өзіңнің ана тіліңмін

Байыптап, жақсы оқысаң

Негізі менде білімнің

Мұғалім: Әліппе біздің білім есігін ашқан алғаш оқулығымыз болса, Ана тілі сөз сырын ұқтыратын сырласымыз болары анық.Достар, Ана тіліне арналған өлеңдерің бар ма?Кәне, ортаға салайық

Жанерке: Ана тілі – ұраным

Ана тілден аламын

Ана тілім ардақты

Ақ сүтіндей анамның

 Мирас: Ана тілің- ұраның

Ана тілі-құралым

Ана тілі  болмаса

Мықты болмас тұрағым

                      Ана тілің арың бұл

Ұятың боп тұр бетте

Өзге тілдің бәрін біл

Өз тіліңді құрметте

Мұғалім: Ана тілі, біздің балалар  ұлы-ақын жазушыларымыздың да өлеңдерін жатқа айтады.

Аружан: Адам болам десеңіз

 Мирас :   Кел, балалар оқылық

 Айжан :Мектебің мынау  класың

Осында он жыл тұрасың

Тарыдай болып кіресің

Таудай болып шығасың

Хор: «Балапан»

Ана тілі:   

Рахмет достарым

Бүгін ниет қосқан күн

Аянбаймын сырымды

Баяндаймын ғылымды

Талаптыға бәрі бар

Менен оқып алыңдар

Балалар мен сендерге дайындап әкелген тапсырмам, жұмбағым бар.

Әліппе серігінде  жаттаған өлеңдерді сұрау

Ана тілі: Рахмет, балалар, оқуға зейінді болыңдар

Еңбекке бейімді болыңдар, кір шалмасын қабақты

Ақ жол болсын балалар оқығандарың есте болсын

Күнделіктерің беске толсын

Жүргізуші: Мұғалім ғазиз мұғалім,

Сарқылмас мәңгі бұлағым

Ұланың сенің тойыңа

Арнайды саған бұл әнін

Ән «Мұғалім ол біздің»

Қорытынды сөз

5 сынып оқушылары:

1 дегенің жаман баға

Алады оны жаман бала

2 дегенің нашар баға

Інішегім нашарлама

3 дегенің орта баға

Сапасы оның орта ғана

4 дегенің жақсы баға

Алады оны жақсы баға

5 дегенің үздік баға

Оқитын бол үздік қана

Аружан: Ырым етіп сандықтан

Ертеңгілік соңында

Ақ тілекпен баршаға

Шашу шашпақ аналар

Үлкен әжелерге шашу шашқызу.Балаларға энциклопедия сыйлықтар тарату.

Мұғалім: Құттықтау сөз кезегі ата-аналарға беріледі.