Қола дәуіріндегі Қазақстанның археологиялық
Қазалы ауданы №91 Ғ. Мұратбаев атындағы мектеп
І-санатты тарих пәнінің мұғалімі: Жалимбетова Базар Қаршығақызы
Пән: Қазақстан тарихы
Сабақ жоспары:
Сабақ тақырыбы: § 3-4. Қола дәуіріндегі Қазақстанның археологиялық
Сабақ мақсаты:
- Қола дәуірі туралы түсінік бере отырып, б.з.б. 2-мыңжылдықтың соңы мен 1-мыңжылдықтың басында далалық өңірде көшпелі мал шаруашылығының дами бастағынын көрсету.
- Адамдардың қоғамдық қатынастырының өзгеруіне, бұл кезеңнің зерттеген мәдени ескерткештеріне тоқталу.
Сабақтың түрі: аралас
Әдісі: интерактивті
Сабақтың көрнекілігі:
- «Қазақстан Республикасының саяси картасы».
- Тірек-сызба, суреттер, кестені пайдалану.
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі
- Оқу құралын тексеріп түгелдеу
- Әнұран орындау, «Хабар»
- Оқушылар зейінін сабаққа аудару
Көрнекілікке карта, суреттер, сызба, кесте пайдалану.
Үй тапсырмасын сұрау:
- Соңғы тас дәуірінің кезеңдерінің хронологиясын анықтап, қысқаша айтып беріңдер.
- Мезолит кезеңі адам өміріне қандай жаңалықтар алып келді?
- Мезолит кезеңінің тұрақтары қай жерден табылды, олардың өздеріне тән ерекшеліктері қандай?
- Неолит кезеңі адам өміріне қандай өзгерістер алып келді?
- Ботай мәдениеті туралы не білесіңдер?
Сабақтың жоспары:
- Қола дәуірі туралы түсінік және оның ерекшеліктері
- Андронов және Беғазы-Дәндібай мәдениетінің зерттелуі
- Орталық Қазақстандағы ру-тайпаларының қола дәуіріндегі ескерткіштері.
- Солтүстік және Батыс Қазақстан ру-тайпаларының археологиялық ескерткіштері
- Шығыс Қазақстан ру-тайпаларының қола дәуіріндегі есерткіштері
- Оңтүстік Қазақстан мен Жетісу ру-тайпаларының археологиялық ескерткіштері
Оқушылардың назарын бұл кезде өмір сүрген тайпалардың металлургия мамандығын жақсы меңгергендігіне, қола еңбек құралы мен қару-жарақ жасаудың негізгі шикізат көзі болғандығына аударып, бұл кезеңдегі шаруашылықтың даму ерекшеліктерін, қоғамдық қатынастағы өзгерістерді атап өтемін.
Оқушылардың білімдерін бекіту мақсатында оқушыларды қатыстыра отырып, төмендегі сызбаны жасау.
| Қару-жарақ | Металлург мамандығының жетілуі | Мүлік теңсіздігінің өсуі |
| Еңбек құралдары | Қола дәуірінің ерекшелігі Өндірістік өнім өндіру | Отбасылық меншіктің кеңеюі |
| Мал шаруашылығының дамуы | Көшпелі мал шаруашылығы | Аталық рулық қатынас |
Әрі қарай «Андронов мәдениеті» қай дәуірде қалыптасқан?
- Бұл мәдениетті жасаушы ру-тайпалардың Қазақстанмен қандай байланысы бар?» т.б. сұрақтарды қоя отырып, оқушылардың білім деңгейін таразылап, төмендегі сызбаны пайдалана отырып, жоспардағы екінші мәселені түсіндіремін. Андронов, Беғазы-Дәндібай мәдениетінің құндылығын ащқан археолог-ғалымдар еңбегіне тоқталып қорытындылаймын.
Жоспарда көрсетілген Орталық, Солтүстік, Батыс, Шығыс, Оңтүстік Қазақстандағы қола дәуірінің ескерткіштерін, олардың әр кезеңінің ерекшеліктеріне тоқталамын.
Сабақты бекіту:
- Қола дәуірі және оның ерекшеліктері туралы не білесіңдер?
- Қоланың пайда болуының адам өмірінде тарихи маңызы қандай?
- Андроном мәдениеті туралы не білесіңдер?
- Беғазы дәндібай мәдениеті Андроном мәдениетінен несімен ерекшеленеді?
- Орталық Қазақстандағы қола дәуірінің ескерткіштері туралы айтып беріңдер.
- Солтүстік және Батыс Қазақстандағы ескерткіштердің ерекшеліктері туралы әңгімелеңдер.
- Шығыс Қазақстандағы ескерткіштердің зерттелу тарихы туралы не білесіңдер?
- Оңтүстік Қазақстан мен Жетісу аймағындағы ескерткіштердің маңызы неді?
|
Тірек-сызба
|
| ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
|
|
Бағалау:
Үйге тапсырма: §3-4