Ғұн мемлекеті
Сабақтың тақырыбы: Ғұн мемлекеті
ІІ.Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға әртүрлі тапсырмаларды бере отырып, оқушылардың
өзіндік білім алуына жағдай жасау.
Тәрбиелік:Оқушыларды өзіндік жұмыс тапсырмалары арқылы, жеке жұмысқа,
ізденуге, логикалық ойлауға, кітап оқуға баулу.
Дамытушылық:Әртүрлі тапсырмалар арқылы оқушылардың ойлау, іздену,
ақпаратпен жұмыс істеу қабілеттерін дамыту.
Көрнекілік: карта, суреттер
ІІІ.Үй тапсырмасын сұрау:
- Мына пікірлермен келісесіз бе?
| № | ПІКІРЛЕР | ИӘ | ЖОҚ |
| 1 | Қаңлылар б.з.б III-II ғасырлар-б.з V ғасыры аралығында өмір сүрген. | + | |
| 2 | Қаңлылар туралы ежелгі Иранның бағзы заманда жазылған «Авеста» деп аталатын қасиетті кітабында жазылған. | + | |
| 3 | Қытай тарихының атасы Сыма Цянь қаңлыларды вәсәканың ержүрек ұлдары деп атады. | + | |
| 4 | Қазір қаңлылар қазақ халқының орта жүз құрамында. | + | |
| 5 | Қаңлылар бес иелікке бөлініп басқарылған. | + | |
| 6 | Қаңлы елінің астанасы Жетіасар қонысы болған | + | |
| 7 | Қаңлы елінің бес кіші ханы, бір ұлы ханы болған. Кіші хандар ұлы ханға бағынған. | + |
- Сызбаны толтырыңдар. Саяси тарихы.
| Экономикалық және сауда байланысы | Сыртқы елдермен соғысы | Астанасы |
| Қытай,Рим, Кушан, Парфия, Ғұндар, Сармат, Алан | Кезінде сарматтар мен аландар бағынышты болған. | Битянь –Түркістан маңы. Жазығы ордасы- Талас маңы. |
ІV. Жаңа сабақ.
- Тест.
1) Ғұн билеушісі қалай деп аталды?
А) хан. Ә) гуньмо. Б) шаньюй.
2) Ғұн тайпалары батысқа қарай қай ғасырда жылжыды?
А) б.з.б. 55 жыл. Ә) б.з.б. 2 ғасыр. Б) . б.з.б. 1 ғасыр.
- Түменбасын кім сайлады?
А) Хан. Ә) Гуньмо Б) Шаньюи
4) Ғұн мемлекеті қай уақытта екіге бөлінді?
А) б.з.б. 4 ғ. Ә) б.з.б. 55 ж.Б) б.з.б. 1 ғ.
5) Солтүстік ғұндардың билеушісі кім болды?
А) Чжи-Чжи. Ә) Мөде. Б) Еділ.
- Қалып кеткен сөздерді табыңдар:
- Ғұндар Қытайда Хань әулетінің негізін қалаушы.
- Б.з.б 1 мыңжылдықта қазіргі Монғолияның оңтүстігінен Каспии өңіріне дейінгі
Орталық Азияның кең-байтақ кеңістігін әртүрлі тайпалар мекендеген.
- Ғұндар Енисейдің жағалауларында және Алтай тауларында мекендеген, көрші
Тайпаларды бағындырды.
- Ғұн тайпаларының бір мемлекетке бірігіп саяси күшейген кезі – құдіретті
Мөденің билік жүргізген мезгілі.
- Солтүстіктегі ғұндар оңтүстік Қазақстандағы қаңлы тайпасының жеріне жетіп,
олармен бейбіт келісімге келіп, Талас өзенінінің шығыс жағында көшіп-
қонуға мүмкіндік алады.
- Мына пікірлермен келісесің бе?
| № | ПІКІРЛЕР | ИӘ | ЖОҚ |
| 1 | Ғұн билеушісін «хан» деп атаған | + | |
| 2 | Ғұн мемлекеті 24 тайпадан құралды. | + | |
| 3 | Цинь патшалығы сақтардан қорғану үшін Ұлы Қытай қорғанын салды. | + | |
| 4 | Шаньюден кейінгі басты тұлға «түменбасы» болды. | + | |
| 5 | «Халықтардың ұлы қоныс аударуын бастаған» қаңлылар | + | |
| 6 | Ғұндардың негізгі өмір салты –көшпелі өмір болды. | + | |
| 7 | Халықтардың ұлы қоныс аударуы б.з.б II ғасырда басталып б.з. IV ғасырына дейін созылды. | + |
- Кестені толтырыңдар. Ғұндар.
| Ғұн тайпалық одағының қалыптасқан уақыты | Мемлекеттің негізін қалаушы | Шаруашылығы |
| Б.з.б III ғ. | Моде шаньюи | Көшпелі мал шаруашылығы
|
Мына суреттерде кімдер бейнеленген?
| Аттила |
| Конфуций |
| Абылай |
- Сабақты бекіту:
- Қытай деректерінде ғұндар қандай атпен белгілі болды?
- Ғұндардың жоғарғы билеушісін қалай атады?
- Ғұн қоғамында жоғары билікке ие болған Мөде қандай атаққа ие болды?
- Б.з.б. 188 жылы болған қытайлықтар мен ғұндар арасындағы шайқас кімдердің жеңісімен аяқталды?
- Ғұн империясы қашан екіге бөлініп, ыдырады?
- Ғұн империясы мен Цинь империясын салыстыру?
- Ғұн империясы мен Қазақ хандығын және
Тәуелсіз Қазақстан мемлекетін салыстыру?
VІ. Рефлексия
- Менің сабақтағы көңіл-күйім?
- Менің бүгінгі сабақтан үйренгенім?
- Маған бүгінгі сабақтан ұнағаны?
- Маған бүгінгі сабақтан ұнамағаны?
VІІ. Бағалау.
VІІІ. Үйге тапсырма: Ғұн мемлекеті.