ХІХ- ХХ ғасырдағы ОСМАН империясы

Сабақтың мақсаты:

1. Осман империясының ішкі- сыртқы жағдай туралы толық мағұлмат беру.
   2. Оқушылармен жұмыс түрін ұйымдастырып, білім дәрежелерін кеңейту, материалдарды саналы түрде терең игруге, пәнге деген қызығушылығын ояту
   3. Елжандылыққа тәрбиелеу.
   Сабақтың түрі: аралас сабақ
   Сабақтың әдісі:
   Көрнекілік: карта, оқулық, ақпараттық құралдар
   Сабақ барысы
   І. Ұйымдастыру кезеңі : Оқушылармен амандасу, қатар — қатарға тапсырмалар беру.
   ІІ. Үй тапсырмасы:
2. Тест жұмыстары
   2. Жеке тұлғаларды тану
   ІІІ. Жаңа сабақ:
   Жоспар:
   ХІХғ. І ширегінде осман империясы дағдарысқа ұшырай бастады. 1826 ж Янычарларды таратып, жаңа үлгідегі әскер құра бастады. Янычарлар көтеріліске шықты, бұларды ІІ Махмұд аяусыз жазала Елде еуропалық үлгідегі министрлер құрды, олар шапандары мен орамалдарын шешті. Елді аумақтар мен губернияға бөлді. 1828 — 1829 жылдары Грекия, Сербия, Дунай автономия болып құрылды.
   1831-1833 жылдары Мысыр билеушісі Мұхаммед Әли сұлтан билігін мойындағысы келмей, сұлтан әскерін талқандап, Стамбулға дейін жетті. Түрік сұлтаны орыс патшасы І Николайдан Босфор бұғазына әскер әкелуін өтінді. Мұхаммед Әли шегініп, кетуге мәжбүр болды.
   Мұстафа рашид патша 1800- 1858 І министр қызметін атқарған. атқарған. Оның кезінде 1839 жылы сұлтанның жазғы сара сарайы Гюльхане алдында « Қасиетті жарлық»- «Гюльхане- хатт-и шериф» халыққа жариялады. Бұл түріе түрік тарихындағы реформалық кезең – Танзимат- қайта ұйымдастыру деп аталған.
   3 мақсаты.
3. Әр адамның ар- ожданың дүние мүлкінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету.
   2. Салықты дұрыс жинау және әділетті болу.
   3. Әскери қызмет мерзімін қысқарту.
   Бұл шара бойынша қылмыстық, азаматтық, кодекстер шығарылады. Орта мектептер ашылды. Темір жолдар салынды. Алғашқы өнеркәсіп орындары пайда болды.
   1853-1865 жж. Орыс- Түрік соғысы болды. Бұл соғыстын болу себебі: Ресейдің патшасы І Николай түрік сұлтанына ультиматум ұсынды. Осман империясындағы православиелік халықтарға орыстардың ықпалын мойындауын талап етті. Мұны түрік сұлтаны елдің тәуелсіздігіне қол сұққаны деп есептеді. Соғыста Түркия Англия мен Франциядан көмек алып, Орыстарды ойсырата жеңді.
   1856 жылы Париж бітіміне қол қойды. Еуропадан көптеген несиелер алды.
   1856 жылы Абдул Меджид сұлтеһан манифест шығарды. Онда алғаш рет азаматтардың барлығына теңдік берілді. Христиандарды мемлекеттік қызметке алуға рұқсат берілді.
   1865 жылы « Жаңа османдар» дейтін ұйым құрылды.
   1876ж. Бұл ұйым сұлтан Абдул Азизді тақтан құлатты. Би құлатты. Билік басына ІІ Абдул Хамид сұлтанды
   отырғызды. 1876 жылы желтоқсанда Коницституция 2 палатадан тұрды, мемлекеттік тіл- түрік тілі, мемлекеттік дін- ислам деп жарияланды.
   1877-1878 ж. Орыс – түрік соғысында жеңіліп, бұған « Жас османдар» кінәлі санап, кониституцияны таратып жіберіп, дара билік жүргізді. Бұл кезең тарихта зюлим( езу, қанауғ, зұлымдық) деп аталды.
   1888 жылы Германия билеушісі ІІ Вильгеммен келсімге келді. Берлин- Стамбул- Бағдат темір жол салу магистралы салынды.
   1908 жылы « Жас түріктер» қозғалысынан сескенген сұлтан кониституцияны қалпына келтірді.
   1909 жылы ІІ Абдул Хамид сұлтанды тақтан тацһйдырып, оның орнына Ү Мехмед сайланды. « Жас түріктер» елдегі дағдарысты тоқтата алған жоқ. Германияда арқа сүйеп, І дүниежүзілік соғысқа Үштік одақ жағында араласты.
   ІV. Кестемен жұмыс: Түркиядағы Танзимат реформасыҮ: Тарихи диктант
   1. Түрік пен орыс арасындағы соғыс қай жылы болды? …………… 1876- 1909 жылы билік еткен ІІ Абдул Хамид сұлтанның билік еткен кезеңі ………… деп аталды. ХІХ ғасырдың І ширегінде ………………………………….. дағдарысқа ұшырады. Мысырдың билеушісі …………………………… сұлтан әскерін талқандап, Стамбулға қауіп төндірді. Танзимат реформасын ……………………… жасаған. ……………………………. Осман империясы …………………. үштік одақ жағында болды.
   ҮІ. Қорытынды :
   ҮІІ: Үйге: 1. Мұстафа Ататүрік туралы реферат.
   2. Тарихи даталарды жаттау.
   3. Оқулық соңындағы сұрақтарға жауап жазу