Араб елдері

8-сынып. Дүние жүзі тарихы

Сабақтың тақырыбы: §12. Араб елдері

Сабақтың мақсаты:

Осман империясының құрамындағы араб елдері және олардың түрік үстемдігіне қарсы күресі, Арабия елделдерінің әлеуметтік-қоғамдық құрылысы мен діни қозғалыстары туралы әңгімелеу.

ХҮІІ-ХҮІІІ ғасырлардағы Араб елдерінің саяси жағдайы мен экономикалық дамуына шолу жасай отырып, Мағриб елдерін жаулауды ойластырған Наполеонның жорығын, Мысыр халқының  француз отаршылдарына қарсы күресі, ХҮІІІ ғасырда Араб елдеріне еуропалық отаршылдардың  келуін, мағрибті француздар өз отарына айналдырғаны жайлы айту.

Сабақтың түрі:аралас сабақ

Әдісі:дәріс, сұрақ-жауап

Көрнекілігі:карта, слайд

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі

Оқу құралын тексеріп түгелдеу

Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:

Картадан Иранның Сефевиттер әулеті билеген кездегі аумағын көрсетіңдер.

Иранда ХҮІІ-ХҮІІІ ғасырларда феодалдық жер иеленудің қандай түрлері болды?

Нәдір шах қандай елдерге басқыншылық жорықтар жасады?

Каджар әулеті билікке қашан, қалай келді?

Иранда мұсылман дінінің  ықпалы қандай болды?

ІІІ. Жаңа сабақтың жоспары:

1. ХҮІІ ғасырдың ортасындағы араб елдерінің жағдайы
2. Араб халықтарының қанауға қарсы күресі
3. Мағрибтегі араб елдері
4. Мысырдағы жағдай
5. Францияның мысырға жорығы
6. ХІХ ғасырдағы  Мысырдың дамуы
7. Мұхаммед Әлидің сыртқы саясаты

Маңызды оқиғалар:

ХҮІІІ ғ.- Түркі империясында саяси –экономикалық дағдарыс басталды.

ХҮІғ.-ХҮІІ ғ. басы-империяның әр аймақтарына халық қозғалыстары таралды, Араб феллахтары Сирия мен Иракта феодалдық қанауға қарсы қарулы көтеріліс жасап, Бағдатты алды.

ХҮІІІ ғ.- бірінші ширегінде Иран Ресей қысымына түсті.

• -Түрік империясы Иранға көпжылдық соғыс ашты.

ХҮІІІ ғ. екінші жартысы-мысырдағы мәмлүктер патшасы Әли-бей сұлтанға  қарсы шығады, 17820 ж. ағылшындардың Ост-Үнді компаниясы зорлығына арабтар қарсы шықты.

ХҮІІІ ғ. ортасы-Арабия түбегінде Мұхаммед ибн Абд әл-Уаххаб бастаған қозғалыс басталды.

• –мәмлүктер ел билеушісін сайлады.
• — АҚШ-пен бейбітшілік, достық туралы шартқа қол қойылды.
  • -Франция мен соғысқан Түркия парижбен байланысын үзді

1830 ж.- Франция Алжирге 37 мың әскермен басып кірді.

• — француздар бейбіт бітім жасады.
• ы-бітімді қайта бұзып соғыс ашты.

1844 ж.- Франция жаңа соғыс бастады.

• 1845 ж.- Абд әл Қадыр елге қайта оралып, күресті жалғастырды.
• 1849-1851, 1854-1857 жж. – Алжир көтерілістері
• 1798 ж., 1 шілде-Францияның Мысырға жорығы
• 1801 ж.- француздар толық жеңіліске ұшырады
• Англия мен Францияның Амьен келісімі бойынша ағылшын әскерлері елден шығарылды.
• 1804 ж. – түріктер мысырдан қуылды
• 1807 ж.- Мұхаммед Әли ағылшындарды Мысырдан қуды.
• 1808 ж.- жер реформасын жүргізіп, феодалдар мен мәмлүк жерлерін тартып алды.

ІҮ. Сабақты бекіту:

Араб әлеміне қандай елдер жатады? Саяси картаға қарап олардың ХҮІІ ғасырдағы жағдайын түсіндіріңдер.

Араб елдеріне әлеуметтік-экономикалық сипаттама беріңдер

Жер кімнің қолында болды? Қандай алым-салық түрлері болды?

Батыс елдерінің отаршылдық саясатына сипаттама беріңдер

Мысырдағы ХІХ ғасырдың бірінші жартысындағы  реформаларға сипаттама беріңдер

Ү. Бағалау:

ҮІ. Үйге тапсырма:§12  «Арабтар» атты тақырыпта эссе  жазып келу.