Жай бөлшектер.Үлестер

Сабақтың тақырыбы: Жай бөлшектер.Үлестер

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:оқушыларға бөлшек сандар, үлестер, бөлшектің алымы мен бөлімі туралы түсінік беру

Дамытушылық: оқушылардың математикалық ойлау қабілетін дамыту және пәнге қызығушылығын арттыру

Тәрбиелік: алған білімдеріне жауапкершілікпен қарауға,өз мүмкіндігіне сенуге,үлкен жетістікке ұмтылуға тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: карточкалар, жеке тапсырмалар

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру

ІІ.Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ.Жан-жақты білімін тексеру

1.Суреттегі қай фигура дөңгелек, қай фигура шеңбер?

2.Заттарды шеңбер мен дөңгелекке жинақта.

ІҮ.Жаңа сабаққа дайындық.

Шаршыны екіге бөлейік

Оны қайшымен қиып алсақ, екі тіктөртбұрыш аламыз.  Яғни шаршы екіге бөлінді. Оның бір бөлігі шаршының жартысына тең. Осы бөлікті ½ «екіден бір» деп өрнектеуге болады.

Ү.Жаңа сабақ. Балалар, сендер натурал сандарды білесіңдер. Натурал сандардан басқа ұзындықты, массаны, уақытты өлшеу үшін бөлшек сандар деп аталатын жаңа сандар енгізілген.
Интерактивті тақтадағы экранда дөңгелек тең төрт бөлікке бөлінген.

Мұндай тең бөліктер үлес деп аталады.  деп жаза аламыз. Төрттен бір деп оқимыз.

Келесі слайдта қарбыз бірнеше бөлікке бөлінген. Қане, кім айтады қанша бөлікке бөлінген екен?

«Алтыдан бір» бөлікке бөлінген. Жарайсыңдар, шешімі дұрыс. Балалар,міне осы өрнектелген бөліктер жай бөлшекті білдіреді. Үлестер тең бөліктер болғандықтан,  «үлес» деген ұғымды «бөлік» деп те атайды.
Жай бөлшекті:  , деп жазамыз, мұндағы а – алымы, b – бөлімі. Жай бөлшектің жазылуындағы – сызық бөлшек сызығы. Бөлшек бөліміндегі сан неше үлеске бөлінгенін көрсетеді. Ал бөлшек алымындағы сан неше үлестің алынғанын көрсетеді.
0 саны кез келген жай бөлшектің алымы болады, бірақ бөлімі бола алмайды. Өйткені санды нөлге бөлуге болмайды.

Жай бөлшекті оқығанда алдымен бөлшек сызығының астындағы сан шығыс септігінде оқылады.

Мысалы:  – оннан жеті;  – бестен төрт;  – жиырмадан онбір

Екі натурал санның бөліндісін жай бөлшек түрінде жазуға болады.

Екі натурал санның бөліндісін бөлшек түрінде жазғанда,бөлшектің алымына бөлінгіш жазылып,бөліміне бөлгіш жазылады.

Мысалы: 12: 4=  ;   100:25 =

Натурал санды жай бөлшек түрінде жазуға болады. Мысалы: 3 = 3:1=

немесе 3=   немесе  3 =   т.с.с.

Тапсырмалар:1)Төртбұрыштың қандай бөлігі боялған,қандай бөлігі боялмаған?

Бөлшектер қатарындағы артық санды көрсет. Ол ½ «екіден бір»

2)Төртбұрыш қаншаға бөлінген? Оның қандай бөлігі боялған? Артық бөлшекті анықта.

Жауабы: 10-ға бөлінген, оннан жеті бөлігі боялған; жетіден үш пен үштен жеті

3) Бөлшектерді оқы: алтыдан бір,сегізден бір,төрттен бір,алтыдан үш, сегізден төрт,төрттен екі

4)
VІ. Жаңа сабақты бекіту.

Ауызша №392
Мына жай бөлшектерді оқып, бөлімі мен алымын атаңдар:

;  ;  ;  ; ;

№393 суреттегі фигуралардың қандай бөлігі бояялған?

Үштен екі, алтыдан екі,сегізден төрт,жетіден бес

№394 А) екі    Ә) үш    Б) жеті

№395. Жұлдызша орнына тиісті санды қойып,1 санын жай бөлшек түрінде жазыңдар.

1 =  ;  1 =  ; 1 =  ; 1 =  ; 1 =

Математикалық диктант

№396.Жай бөлшек түрінде жазыңдар:

• Жетіден екіні
• Бестен үшті
• Алтыдан бірді
• Сегізден бесті
• Оннан тоғызды
• Жүзден үшті

Логикалық тапсырма:

Ірімшікті үш рет кесу арқылы қалай 8 тең бөлікке бөлуге болады?

Бөлшектерді жазып және оқып шығыңдар:

Бөлшек түрінде жазып және оқып шығыңдар:

Төрттен екі, төрттен үш,төрттен бір

Деңгейлік тапсырмалар:

А) Жай бөлшек түрінде жаз:

Жетіден екі,төрттен бір, жүзден жиырма тоғыз

Б) Кестедегі бос орынды толтыр:

«Алтын сандық» ойыны.Берілген сандарды өз сандықтарына орналастыр.

Жай сандар: 19,7,23

Құрама сандар: 4,21,15

Жай бөлшектер:1/6, 4/5, 2/3

«Кім зерек?» ойыны.Бөлшек түрінде жаз:

VІІ. Оқушыларды бағалау.
VІІI. Үйге тапсырма: №397

Бүгінгі сабақты елбасының «Қазақстан-2050» жолдауында айтқан сөзімен аяқтағым келеді:

Елбасы әрқашан жастарға үлкен үміт артады және білімді, еңбексүйгіш жастар көркейген Қазақстанның болашағы деп айтып келеді. Сондықтан да білімнің биік шыңынан көрінуге ұмтылыңыздар!