М. Өтемісұлы «Қызғыш құс»

Қазақ әдебиетінен ашық сабақтар

 Пәні:   Әдебиет

 Сыныбы:    5

 Тақырыбы:     М.  Өтемісұлы    «Қызғыш    құс»

 Сабақтың   мақсаты:     а)  білімділік  —  оқушыларға     туған     елім    деп    еңіреп    өткен

біртуар  талантты   патриот  ақыны     Махамбет     Өтемісұлының

өмірі   мен   шығармашылығына     шолу,     өлеңнің       мазмұнын

түсіндіру,    идеясын        ашу.

ә) тәрбиелік  —  ақын    шығармашылығын     оқи     отырып,   жас

толқынның    азаматтық     көзқарасын     қалыптастыру.   Отанды,

елді,    халқын       сүюге      шақыру,      патриоттар   тәрбиелеу.

б)  дамытушылық  —  сөз     өнерін       бағалауға,   көркем    ойдың

астарын    түсінуге,    өлең    жазуға   талпыныс   жасау,   мәнерлеп

оқу   дағдысын   қалыптастыру.

Сабақтың    көрнекілігі:    М. Өтемісұлының    портреті,   салынған    суреттер,  таблицалар

Пәнаралық    байланыс:     Тарих,    сурет,   қазақ     тілі

Пайдаланылған    әдебиеттер:    1. «Дәуір   толғағының   толғауы»   Ақселеу    Сейдімбек

  1. «Білемін Хан   байеке,нарлығыңды»   Т.  Боранғалиұлы.
  2.                «Мәңгілік   Махамбет»  Т.  Боранғалиұлы
  3. М. Шаханұлы     таңдамалы    жырлар
  4. Қ.  Жұмалиев  «Егеулі   найза»    Алматы,  1976 ж
  5.   Берқайыр   Аманшин  «Махамбет»    Алматы,  1974 ж
  6. Қазақ  тілінің   сөздігі.  Алматы,  1999  ж

Сабақтың   түрі:   Поэзия   сағаты

Сабақтың   типі:  Жаңа   оқу    материалын   меңгерту   сабағы

Әдісі:  1. Түсіндірмелі    оқыту.

  1. Ой  толғау
  2. Топтастыру   стратегиясы
  3. Бес  жолды   өлең
  4. «RАFТ»    әдісі
  5. «Қаламсап»    әдісі
  6. «Елес   жетелеу»   әдісі
  7. «Автор   орындығы»   әдісі
  8. «Болжау   картасы»
  9. «Екі  түрлі   күнделік   толтыру»   әдісі
  10. «Бес   жолды   өлең   құрастыру»    әдісі

Сабақта   қолданылатын   стратегиялар:        1.  Ой    қозғау.

  1.        Мағынаны   тани    білу
  2.   Ой   толғаныс

Сабақтың   барысы:

1.Ұйымдастыру  кезеңі.

Амандасу. Оқушыларды  сабаққа  даярлау.

2.Үй  тапсырмасын  сұрау.

М.Өтемісұлының   «Соғыс»    өлеңін    әр    топтан    бір   оқушы  бір   шумақтан  айтып  бірін —  бірі     жалғастырады.   Үйден    салып    келген    суреттерін    тексеру    мадақтау.

3.Қорыту , бағалау.  Үй  тапсырмасын  бекіту.

«Автор  орындығы»  әдісі  

  • Балалар , сендер Махамбет  ақынмен  кездескілерің  келе  ме?

Онда   ортадағы  автор  орындығына  отыруға  кім дайын?

Оқушылар  Махамбет  ақынға  бірнеше  сұрақтар  қойып , жауап  алады.

Ал  енді ,  балалар , Махамбет  ақынды  бүгін  біз  қонақ  қылайық..

                                Жаңа  сабақ

Бүгінгі   сабағымызда  Махамбет  Өтемісұлының  «Қызғыш құс»  өлеңін  оқимыз.

Оқушыларды   топқа  бөлу.

Қызығушылығын  ояту.

Ассоциациялық  аймақ  құру.

Ой  шақыру  стратегиясы.

— «Қызғыш  » сөзін  естігенде  ойларыңа  не  келеді?

Соны  жазыңдар (тақтаға  таза   плакат  ілінеді).оқушылар    әр    жерден    білгендерін  айтады. Бір  оқушы  немесе  мұғалім  жазып  тұрады

Түстің   бір   түрі

 

 

                                               «Болжау     картасы»

  1. Не болады   деп   ойлайсың?
  2. Себебі
  3. Не болды?

Көтеріліс   туралы  кіріспе   сөз.

Оқушыларды     санау     арқылы     экспорт     топқа   бөлу.   Әр    топқа   тапсырма   беру.

1 – 4   ретімен    санап   топқа   бөлінеді.   №1   оқушылар   1   топқа,  №2  оқушылар   2   топқа    жиналады.   Өлеңді   4 – ке   бөліп   әр  топ  оқушыларына   беремін.  Әр   топ   оқушылары   берілген   тапсырманы    іштей    оқып,   мазмұнын   өз   тобында   талдайды,   айтып   береді.   Сонан   соң    оқушылар   бастапқы   топқа   жиналады.   Әр  оқушы   «Қызғыш   құс»   өлеңінен   өзінің    оқығанын   айтып   береді.

«Аквариумды      талдау»   әдісі

Не  болады?   —   сұрағы    тақтаға   ілінеді.

Тақтаға   әр   экспорт   топтан    1    оқушыдан      шығып     өлеңнің    мазмұнын     басынан   бастап,  бірінен   соң   бірі   жалғастырып   айтып   береді.

Талдау – Махамбет     өлеңдерінде      теңеу,     не     метафора    ғана   кездесіп   қоймайды,   ауыстырудың    алуан     түрлері    де      табылады.     Сонымен   қатар,     оның   өлеңдерінен   фигураның   түрлері   де   өте   көп   кездеседі.

Өлеңнен    психологиялық   параллезмді    табыңыздар

— Өлеңде   ақын  өз   сөзін   қызғыш   құсқа   арнау   арқылы  нені  меңзеп   отыр?    —      

    

Не    болды?     Сұрағы   тақтаға   ілінеді.

 «Егер  мен   Махамбет  болсам…»

Бір  сәт   ойланайық.  Егер    «Махамбет», «Қызғыш     құс»   болсам   не  істер  едім?

 

Екі   түрлі   түсіндірме   күнделік

  Ой    толғаныс

Рефлекция.  Эссе    жазу

—  Осы   өлеңнен   нені     түсіндің?      Алған  әсерің?       Саған   не  ұнады?       Не  ұнамады?

Өз   ойынды   еркін   жаз.    Жазғандары     бойынша   бағалау.

«RАFТ»   әдісі

 «Қаламсап»  әдісі

Ортада    қаламсап   қонақта

Сиқырлы  таяқшаны   әркімге  беру   арқылы:

— Ерлік    қайдан   шықты?  Сұрағы   бойынша  жауап   іздеу

— Еліне,  халқына  сүйіспеншілігінен  шықты.   Отанын   шексіз  сүйіп,   құрметтеуден   туды.

— Ал,   балалар,  осы  сөзді   бұрын   естідік     пе?

«Елес   жетелеу»   әдісі

Оқушылар    партаға   басын   қойып   жатады.

— Исатай   мен   Махамбет  кім   үшін  күресті?    Армандары   қандай?

 

 

 

 

 

 «Бес   жолды   өлеңмен»   қорытындылайық

«Бес  жолды  өлең   құрастыру»   әдісі

  1. Тақырыпты суреттейтін сөз.   Зат  есім – Батыр.
  2. Сын есім — (2  сөз)   Қайсар,   жалынды.
  3. Етістік — (3 сөз) Сүйді,  соғысты,  қорғады.
  4. Толықтауыш — (3 сөз тіркесі)   Елін  сүйді,  отаршылдармен   соғысты.  Жаудан   қорғады.
  5. Қорытындылау тақпағы (түйін   сөз)   (5  сөз)

Ол  елін  сүйген   жалынды    батыр.

ІІІ.   Оқушы    білімін   бағалау

Үй   тапсырмасы

  1. М. Өтемісұлының «Қызғыш   құс»  өлең   жаттап   алыңдар.
  2. Өлең мазмұны    бойынша  сурет салыңдар
  3. «Ақын тағдыры»   тақырыбында     эссе  жазып  келу.

 

,