Мұхтар Шаханов «Отырар» дастаны
Сабақтың тақырыбы: Мұхтар Шаханов «Отырар» дастаны
Сабақтың мақсаты: Мұхтар Шахановтың шығармашылығына шолу, тарихы мол Отырар қаласының сәулеті мен оның күйреуі, ақиқатты жырлаған ақын үніне назар аудару; 2) Оқушыларды дастанның кейіпкерлеріне мінездеме беріп, мағыналы ойды маржан сөздермен жеткізе білуге баулу; 3) Оқушыларды отансүйгіш рухқа тәрбиелеу.
Сабақтың типі: жаңа оқу материалын меңгерту сабағы
Сабақтың түрі:. практикалық сабақ
Сабақтың әдісі: Сын тұрғысынан ойлау, зерттеу
Сабақтың көрнекілігі: М.Шаханов портреті, «Эверестке шығу» атты шығармалар жинағы, «Поэмадағы хандар бейнесін талдау» атты плакат
Пәнаралық байланыс: тарих, география, қазақ тілі, саз өнері.
Сабақтың барысы.
1.Ұйымдастыру
Өлең жолдарынан үзінді оқу арқылы оқушыларды сабаққа жұмылдыру.
Сабақтың құрылымын міндетін айту.
Сын тұрғысынан ойлау
| Не білемін? | Не білгім келеді? | Нені білу керек? |
| Қазақстаның қандай ежелгі қалаларын білеміз? | 1.Отырар қаласының ерлігін жырлаған кім? 2.Мұхтардың осы поэманы жазуына не себеп болды. | 1.Отырар қаласының ерлігі туралы. 2.Мұхтардың патриотақын екенін. |
Қазақстанның ежелгі қалалары.
Тараз Түркістан Отырар
1.Осы қалалар Қазақстанның қай өңірінде орналасқан?
2.Тараз бұрынғы жылдары қалай аталды?
3.Түркістан қаласы туралы не білеміз?
Ал, оқушылар бүгінгі сабағымыз тарихы мол Отырар қаласы туралы болмақшы.
-Отырар қаласы туралы не білеміз?
Жауап:Отырар- бүкіл Шығысқа танымал болған Сырдария өзенінің орта тұсындағы ежелгі қала.Ол 6-8 ғасырларда мемлекеттің астанасы болған.16-17ғ.ғ қазақ хандығының саяси-шаруашылық мәдени орталығы болды.Тек 18ғ орта кезінде Отырар қаңырап бос қалып, кейіннен мүлдем қирап, халық оны Отырар төбе деп атап кеткен үйіндіге айналады.
Отырар алғаш «Фараб» деп аталған.
Жаңа сабақ Не білгім келеді?
Ақын Мұхтар Шаханов Отырар халқының ерлік ісін жырлап, «Отырар» поэмасын дүниеге әкелді.
| Шыңғысхан | Қайыр хан |
| 1.Шыңғыс хан үшін намыс деген не? 2.Шағатайға қандай өкпе айтады? | Қайыр хан үшін намыс деген не? |
| Не құнды? | |
| Шыңғыс хан баласы Шағатайды неге үйретеді? | 1.Қайыр хан үшін не бағалы деп ойлайсыңдар? 2.Шыңғыс хан Қайыр хан туралы не дейді? |
| Сатқындыққа көзқарас | |
| 1.Шыңғыс хан өзіне көмек көрсеткен Қарашоқы туралы не дейді? 2.Шыңғыс хан оған қандай үкім шығарды? | 1.Қайыр хан сатқынды кім деп бағалайды? 2.Қария өз баласының сатқындығына Қайыр ханнан қандай жаза сұрайды? |
«Не білдім?» кезеңі бойынша 1) сұрақ-жауап, 2) ой-толғау жазу.
«Отаныңа опасыздық еткенің- өз түбіңе жеткенің.
«Мен Мұхтар ақыныма мақтанамын»
Сабақтың қорытынды бөлімі: Мұғалім «Қайыр хан бабасына арналған ақынның сөзін» оқушылар назарына ұсынады.
Қайыр хан бабасын оятпақ болған кім?
Оқушылардың жауаптары арқылы ақын шығармашылығы, поэма туралы сабақты бекіту.
Оқушыларды бағалау.
Үйге тапсырма: 1. «Есте қалсын мәңгіге Отырардың жанқиярлық ерлігі» (Шығарма)
2.Поэмадан үзінді жаттау.