Процедуралар мен функциялар

2. Программаны математикалық модел құру арқылы сапалы жазу дағдысын қалыптастыру. Жиым элементі, элементті берілген қасиеті бойынша іздеу, сұрыптау туралы түсініктер қалыптастыру. Есептерге программалар жазып компьютерде орындау.

3. Программа мәтінін экранға және дәптерге жазудың эстетикасын сақтау.

(3 мин)

1. Оқушыларды түгелдеу, журнал толтыру, оқушылардың дәптерлерін, оқулықтарын қарап шығу.
2. Сынып, тақта, парта  тазалығын қарап шығу, қажет болса ескертулер жасау.
3. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

(17 мин)

2. Функциялар – деп жұмысының нәтижесібір ғана мән болатын процедураны айтады. Мыс: sin(x); бір есепті /синусты/ ғана шығаратын шағын программа стандартты функция/.

Процедура мен функцияны программашының өзі де жаза алады.

Еске сақтау: Процедурадағы кірістік айнамылға (мәндік параметр) мән, негізгі программада шақыру командасынан бұрын меншіктеледі.

3. Паскальдың кітапханалық модульдері – деп типтеріне қарай топтастырылған стандартты процедуралар мен функциялардың жиынтығын айтады. Паскаль 6.0-ден бастап кітапханасында 9 модуль бар. Әр модульді қажеті болса USES түйінді сөзі арқылы қосуға болады. Мыс: uses crt; боялған мәтін шығаруға мүмкіндік береді. uses graph; экранға сурет салуға мүмкіндік береді.

Есеп (Методикалық жетекші 89бет): Әрқайсысының координатасы х, у, массасы m болатын 10 нүкте берілген. Жүйенің ауырлық центрін және әр нүктенің осы центрден қашықтығын табатын программа жазыңыз.

Есептеу алгоритмі: 10 нүктенің координаталарын және массаларын (хx,уy,m бүтін болсын) сақтайтын массив ашамыз. Координата мен массалар мәндерін әр жолы үш саннан осы массивке енгіземіз. Массалар центрінен нүктеге дейінгі қашықтықты табатын формуланы процедураға жазамыз. Поцедураны шақырып нәтиже алған соң i-шы нүктенің массалар центірінен қашықтығы экранға басып шығарамыз.

Сонда программа мынандай болады:

program nykteler_metod_89bet;

uses crt;

var xx,yy,m:array[1..10] of integer;

x,y,i:integer;

l,xm,ym,sx,sy,sm:real;

procedure syzyk;

    begin

     l:=sqrt(sqr(x-xm)+sqr(y-ym));

     writeln(i,’-шы нуктенiн кашыктыгы -‘,l:3:2);

    end;

begin

write(‘vvedite koord. x,y i massa 10 tochek ‘);

for i:=1 to 10 do

read(xx[i],yy[i],m[i]);

sx:=0; sy:=0;

for i:=1 to 10 do

begin

sx:=sx+xx[i]*m[i];

sy:=sy+yy[i]*m[i];

sm:=sm+m[i];

end;

xm:=sx/sm;  ym:=sy/sm;

writeln(‘массалар центрі ‘,xm:3:2,’, ‘,ym:3:2);

for i:=1 to 10 do

    begin

      x:=xx[i]; y:=yy[i];

      syzyk;

    end;

end.

(10 мин)

Программаның қоңыр түспен жазылған бөлігін орындағанда компьютер қанадай әрекет жасайды?

көк, жасыл, қызыл, күлгін-қызығылт,  күлгін-жасыл

1. Осы программа компьютерге сақталған. Оны мәндер беріп орындаңыз.

(10 мин)

2. 165 бет. 6ә есепті шығаратын программа жазыңыз.

5 мин.