Символдық мәліметтермен жұмыс тәсілдері

Информатика пәнінен ашық сабақтар
№20Сабақтың9- СЫНЫП.
Ітақырыбы:Символдық мәліметтермен жұмыс тәсілдері (1 сағ)
мақсаттары:1. Символдармен, мәтінмен атқарылатын жұмыстар туралы жалпы түсінік беру, программалауда Паскаль оперторларын тиімді қолдану дағдысын қалыптастыру.

2. Программаны ықшам, сапалы жазу дағдысын дамыту.

3. Программа мәтінін, нәтижелерін экранға шығару интерфейісіне  эстетикалық талап қоя білу.

көрнекілігі:Паскаль редакторы – Паскал АВС, интарктивті тақта, Power Ponit, плифчарт презентациялары (көкпен жазылғандар плифчартқа салынады, оқушылар дәптерге жазады).
түрі:Теориялық сабақ (лекция).
ІІбарысы:

(2 мин)

 

 

 

 

 

(3 мин)

Ұйымдастыру.

  1. Оқушыларды түгелдеу, журнал толтыру, оқушылардың дәптерлерін, оқулықтарын қарап шығу.
  2. Сынып, тақта, парта  тазалығын қарап шығу, қажет болса ескертулер жасау.
  3. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
ІІІҮй тапсырмасымен жұмыс.

Оқулықтан 7.4 (177 бет).

С-тапсырмадағы сабақта қарастырылмаған процедуралар туралы анықтамалар жазып келу. (181 бет)

 

 

IVЖаңа сабақ

Лекция

(25 мин)

1. Символдық және мәтіндік ақпараттардың типтері.

1, ., 0 а, б   — символдар

01 рррр мектеп … – сөздер

Паскалда символдар тізбегін жол /литер/ /строка/ дейді. Сөздермен, символдармен жұмыс істейтін шамаларды жолдық немесе литерлік шамалар д.а. Паскалда жеке таңбаның типі CHAR деп аталды. Ал, жолдың типі STRING д.а.

chr(x) – x коды бойынша таңбаны анықтайды.

  Char     – айнымалының мәні жеке символ болатынын білдіретін тип,

String   —  айнымалының мәні сөз/сөйлем екенін білдіретін тип, мәндегі символдар саны 256-дан аспауы керек.

Text     —  мәтіндік тип, файл аттарын белгілеуде қолданылады.

Компьютердегі барлық таңбаны коды б/шы басып шығаратын программа жазыңыз:ord(sh) – sh таңбасының ASC кодын анықтайды.
Program kody;

Var i:integer;

Begin

I:=0;

Repeat

Writeln(I,’   ‘,chr(i));

I:=i+1;

Until i>255;

End.

program kody2;

var tanba:char;

label 10,20,30;

begin

10:Write(‘таңба енгізіңіз ‘);

Read(tanba);

If tanba=’0’ then goto 20;

Writeln(tanba,’   ‘,ord(tanba));

goto 10;

20:End.

 

2. Символдармен жұмыста жиі қолданылатын стандартты функциялар.

АтауыПроцедура немесе функцияШаманың типіәрекеті
Chr(x)функцияx — integerХ санын сиволға түрлендіреді
Odd(x)функцияx — integer=True,егер х -тақ,  =False х -жұп болса
Inc(x)процедураx — реттікX-ті  1-ге арттырады
Dec(x)процедураx — реттікX-ті  1-ге кемітеді
Inc(x,n)процедураx — реттік,
n — бүтін		X-ті  n-ге арттырады
Dec(x,n)процедураx — реттік,
n — бүтін		X-ті  n-ге кемітеді
Random(x)функцияx — integer0 мен x-1 аралғынан кездейсоқ сан табады
Randomфункция(0..1) аралғынан кездейсоқ сан табады

3. Мәтінмен /сөз-сөйлем/ жұмыста жиі қолданылатын функциялармен процедуралар.

АтауыПроцедура немесе функцияШаманың типіәрекеті
Length(s)функцияs — stringS –жолының ұзындығын анықтайды. /Қанша әріп бар?/
Copy(st,poz,n)функцияst – string

poz,n-integer

St-сөзінің poz-нөмірінен бастап қатар тұрған n-символды көшіріп алады
Delete(st,poz,n)процедураSt-сөзінің poz-нөмірінен бастап қатар тұрған n-символды өшіреді
Insert(s1,s2,n)процедураs1,s2,- string, n — integerS1-сөзін s2-cөзіне n-нөмірінен бастап тіркеп жазады
Pos(s1,s2)функцияS1, s2- strings1 кіші сөзі s2-ұзын сөздің ішінде барма/жоқпа, соны анықтайды (егер жоқ болса нәтиже 0)
Str(i,s)процедураs- string, i- integer,і санын симол типіне өңдеп, нәтижесін s мәні ретінде жазады
Val(s,і,code)процедураs — string, і — integer, real

code — integer

Сөз ретінде берілген s санын бүтін н/е нақты санға ауыстырып, нәтижені i-дың мәні ретінде жазады. Қате жоқ болса code=0
UpCase(c)функцияc — charЛатынның кіші әріптерін бас әріпке ауыстырады
Chr(i)i- integerі санына сәйкес смиволды /әріпті ASC-код/ береді.
Ord(s)s-chrS символының бүтін сан түріндегі водын береді
VСынып жұмысы

(25 мин)

4. ТАПСЫРМА:

А) Берілген сөзде қанша «а» әрібі бар екенін анықтайтын программа жазыңыз.

 

program a_sanau;

uses crt;

var i,n,k: integer;

s: string;

begin

write(‘tanbalar tizbegin engiz, ‘);

read(s);

n:=length(s);  k:=0;

for i:=1 to n do

if (s[i]=’а’) or (s[i]=’a’) then k:=k+1;

writeln(‘sozdegi kichi «a»-lar sany — ‘,k);

end.  

С)  Оқулықтағы  121 беттегі 14 жаттығу;

/нұсқау: 0 мен 9 арасындағы сандардың АSC-кодтары 47- 59 аралығында жатады/.

 

program san_emes;

var i,n:integer;

s:string;

begin

write(‘tanbalar tizbegin engiz, ‘);

read(s);

n:=length(s);

 for i:=1 to n do

 if ((ord(s[i]))>47) and ((ord(s[i]))<59)

then writeln(s[i],’ ‘,’san’) else writeln(s[i],’ ‘,’san emes’);

readln;

end.

 

 

ЛЖ №1

(15 мин)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ЛЖ №2

(15 мин)

 

 

 

Жоғарыдағы (kody, kody2) программасы бойынша мыналарды анықтаңыз:

1.          Орысша «А» әрібінің  ASC коды –

2.          Орысша «Я» әрібінің  ASC коды –

3.          Қазақша барлық әріптердің  ASC коды:

әіңғ,.үұқөһ

4. Барлық цифрлардың коды –

0123456789

 

А-дан бастап 10 әріптің АSC кодын анықтау

 

110 – 119 аралғындағы АSC кодатары бойынша таңбаны анықту

VІҮйге тапсырма

(5 мин)

Оқулықтан 4.3 (112 бет)

№11 жатт. /121 бет/