Жиымдар. Бір өлшемді жиым элементтерімен жұмыс

(Жаңа сабаққа қажет болатын  өткен  материалдарын қайталау сабағы)

2.      Кіші латын әріптерін бас әріптерге айналдыратын стандартты функция  upcase(ch) анықталады ?

3.      Символдық мәліметтерді пернетақтадан енгізу үшін READ (READLN) операторы қолданылады ?

4.      Паскаль тілінің сөз тіркестерін өңдейтін функциялар мен  процедураларын    ата ?

DELETE, INSERT, STR, VAL,CHR, ORD,COPY,CONCAT, LENGTH,POS, UPCASE.

А)Мәліметтерді  ұйымдастыру тәсілдерінің кең тараған түрі – кестелік тәсіл. Кестелік түрде ұйымдастыру тәсіліне шахмат турнирінің кестесі, сынып журналы, көбейту кестесі, көрермендер залындағы орындар схемасы мысал болады.

Ә) Кестеде бір – ақ жол болуы мүмкін. Мұндай кесте сызықтық кесте деп аталады.

Б) Бірнеше жолдан тұратын кесте тіктөртбұрышты кесте деп аталады.

В) Кесте элементтерін белгілеуде латын әріптері қолданылады. Кесте жолдарын жоғарыдан төмен қарай, ал бағаналарды солдан оңға қарай белгілеу қабылданған.

Г) Тіктөртбұрышты Х кестесінің  i  — ші жолы, j – ші бағанасының қиылысында орналасқан элемент  X[i,j] болып белгіленеді.

2. Жиым – бұл бір атаумен белгіленіп біріктірілген біртекті элементтер жиыны.

3. Жиымдардың параметріне типі, көлемі, өлшемі жатады.

4. Жиымды сипаттау үшін:  array   of сөзі қолданылады.

5. Оның жазылу пішімі:

type <тип аты> = array [<индекс типі>] of <элемент типі>;

var <идентификатор,..> : <тип аты>;

Жауабы: себебі: олар бірөлшемді (вектор) немесе екіөлшемді (матрица) жиым элементтері болуы мүмкін.

2.Неге жиымды сипаттағанда индекстің үлкен мәні үшін кез – келген санды алуға болады ?

Жауабы: себебі индекстің мәні оның берілген  ең үлкен мәніне дейін болуы шарт емес.

3. Индекс типі неге бүтін немесе нақты бола алмайды ?

Жауабы: себебі индекс типі стандартты.

4.Неліктен индексті сипаттағанда қандай тип берілсе, индекс сол типте ғана болуы қажет ?

Жауабы: себебі : индекс өрнек, айнымалы немесе тұрақты түрінде берілуі мүмкін.

Жаңа тақырып бойынша өз ойыңмен анықтама беріп қорытынды жаса.Жауаптарын сәйкестендір.

 Мұндағы N [i] – жиым элементі, i – жиым элементтердің реттік номері яғни индексі.

Мысалы: n[2]= 3.2 , n[4..6]= 0, 91,- 75.

Жауабы: менің ойымша  , жиымда қандай  элементтің пайдаланып отырғанын көрсету үшін  индекс көрсету нені көрсету жеткілікті.

Деңгейлік тапсырмаларды орындап балл жина.

(Кім ? Не ? қашан ? Қайда ? Не істеді ? сұрақтарына қатыстырылған тапсырмалар болуы  керек)

1.Сызықтық кесте  қалай орналасады ?

Жауабы: Сызықтық кесте жол бойында немесе баған бойына орналасады.

2.Жиымның негізгі параметрлеріне нелер жатады ?

Жауабы: Жиымның негізгі параметрлеріне типі, өлшемі, көлемі жатады.

3.Паскальда жиымдар   қайда жазылады ?

Жауабы: Паскальда жиымдар айнымалыларды сипаттау бөлімінде жазылады.

4.Компьютерде кестелік шамалармен жұмыс жасау үшін нелер пайдаланылады ?

Жауабы: Компьютерде кестелік шамалармен жұмыс жасау үшін жиымдар (массивтер)  пайдаланылады..

1 – мысал.А кестесі элементтерінің қосындысын анықта.

Program  kosindi;

Var a:array[1..5] of real;

i:integer;

s:real;

begin

for i:=1 to 5 do

begin

readln (a[i]);

s:=s+a[i];

end;

writeln (‘s=’,s:5:1);

end.

Жауабы: S=

( неге ? себебі ? неліктен ? сұрақтары қатыстырылған тапсырмалар болуы керек)

Себебі:  сызықтық кесте бір жолдан тұруы мүмкін, ал тіктөрт-бұрышты кесте бірнеше жолдан тұрады.

2.Сынып журналындағы баға мен театр залындағы орын әртүрлі болғанымен неліктен олардың орналасуы ұқсас ?

Себебі: ұзындықтары бірдей бірнеше қатарлардан тұрады.

3.Неліктен Паскаль  тілінде жиымдарға = (тең) , < > (тең емес) және := (меншіктеу) амалын қолдануға болады ?

Себебі: жиым элементтері үшін олардың типіне сәйкес кез – келген амал орындала береді.

Program  keste1;

Var n:array[1..10] of real;

i,s: integer;

begin

s:=0

write(‘арасын бөліп 10 нақты сан енгіз’);

for i:=1 to 10 do;

read([i]);

for i:=1 to 10 do

if  n[i]>0  then s:=s+1;

writeln;

writeln (‘ кестеде ‘,s,’ оң сан бар’);

end.

Жауабы:

 1. Енгізу операторы

2. Шығару операторы

3. Қайталану саны алдын ала белгіл оператор

4. Таңдау операторы

5. Жиымды сипаттау үшін қолданылатын  сөз тіркесі

Жауабы: үтір арқылы.

Мысалы : VAR A,B,C: ARRAY [1..10] OF REAL;