«Алтын сақа» танымдық ойыны

Оңтүстік  Қазақстан облысы

Арыс  ауданы

М.Шаханов атындағы жалпы орта  мектебі

«Алтын сақа» танымдық  ойыны

«Керқұла атты Кендебай» ертегісі желісімен.

(Үлгерімі төмен оқушылармен жұмыс)

Қазақәдебиеті.

 5 — сынып.

Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі: Полатова Айнұр Мүслімбекқызы

2012-2013 оқу жылы

Сабақтың тақырыбы:«Алтын сақа» танымдық ойыны

Сабақтың мақсаты: 

Білімділік. Оқушыларды ауыз әдебиетін оқуға ынталандыру, білім деңгейін арттыру.Ертегі желісіне сүйене отрып Кендебай бейнесін ашу.

Дамытушылық. Ой –өрісін кеңейту, сөйлеу тілін байыту, тіл мәдениетіне көңілдерін аударту. Өз ойларынеркін, нақтыжеткізебілуге баулу.

Тәрбиелік. Салт-дәстүрін, әдет – ғұрпын құрметтеуге, қастерлеуге тәрбиелеу.Адамгершілікке, жинақылыққа, ұқыптылыққа баулу. Өз еңбегінбағалайалуғатәрбиелеу.

Көрнекілігі: қоржын, асық, интерактивті тақта.

Сабақтың әдісі: сұрақ –жауап, талдау, сипаттау.

Сабақтың түрі: “Алтынсақа” ойынынегізінде.

Сабақтың  жоспары:

І.Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. «Алтын сақа» ойыны.

1.Табалдырық.

2. Әудемжер.

3.Қозыкөш.

4.Беласар.

5.Жолайрық.

6.Алтын көмбе.

ІІІ. Қорытынды.

ІҮ. Марапаттау.

Сабақтың жүрубарысы:

-Құрметті ұстаздар мен оқушылар ! Бүгінгі «Алтын сақа» танымдық ойынына  хош келдіңіздер! Бүгінгі «Алтын сақа» ойынында Керқұла атты Кендебай ертегісі талданбақ.

(Ойын шарттарымен таныстыру)

1 – бөлім «Табалдырық»

Табалдырық кезеңінде жалпы  5 –сынып оқушыларына 4 сұрақ қойылады. Қойылған сұрақтарға шапшаң әрі дұрыс жауап берген 4 оқушы «Алтын сақа» ойынын ойнау құқығына ие болып, ортаға шығады.

1-сұрақ: Ертегідегеніміз не?

Жауап:ауызәдебиетінің ең көнежанры.Өмірдесиреккездесетіннемесемүлдекездеспейтін, ойданшығарылғаноқиғалар.

2-сұрақ: Ертегініңбелгілі бір авторыболама?

Жауап:жоқболмайды , ертегілерхзалықауызәдебиетінежатады. Олхалықаузынантарағансебептібелгіліавторыжоқ

3-сұрақ: Ертегілерқалайбасталады?

Жауап:  Ертегілеркөбінесеқарасөзтүріндеайтылады.Кейдеөлеңсөзтүріндекездеседі. Ертегілердің , әдете,басталуларыұқсас: «Баяғыөткензаманда бір кемпірмен шал болыпты», т.ббасталады.

4-сұрақ: Ертегілердіңнешетүрі бар?

Жауап:ертегілердіңхайуанаттартурал, қиял-ғажайып,  шыншыл, т.бтүрлері бар.

(«Алтынсақа» ойыншыларыбелгіліболғаннанкейін, қоржыннанасықалыныпойыншылардыңреттіксаныбелгіленеді)

2 – бөлім «Әудемжер»

Әудемжеркезеңінде 4 ойыншыға 4 сұраққойылады.СұраққажауапберіпойыншыларҚозыкөшкеөтеді.

1-сұрақ: Кендебайдыңәке–шешесініңтұрмыс – тіршілігіқандайеді?

Жауап:КендебайдыңәкесіҚазанғапҚаратаудыңойында, Қарасудыңбойында құс ұстап, балықаулапкүн кріп отырғанкедейболған.

  2-сұрақ: Кендебайқандай бала болыпөседі?

Жауап:Кендебай ай сайынемес, күнсайын сіп, алтыкүндекүліпті, алпыскүндежүріпті. Алтыжылдаалыпжігітболыпты.Күштілігі  сон дай алысқаныналыпұрып, күрескенініжығаберіпті.Шыңырауқұдыққақұлағанаттардыжалғызөзітартыпшығараберіпті.Аңаулап, құланатыпәкесінежәрдемберген.Арқар,киік, құлан, маралдардымая-маяүйіпҚарасудыңбойындағыкедейлергекөмекберіпті.

3-сұрақ: Күндердің бір күніКендебайаң аулапжүрсеҚаратудыңойында, тереңқұздыңбойындаарыстандайкөкжалбөрі бір буазбиеніжаңағанажарып, жегеліжатырекен. СолкездеКендебай не істейді?

Жауап: Кендебайжүгіріпбарып, көкжалдықұйрығынанұстапалыплақтырыпжіберіпөлтіреді де, қасқырдыңтерісінсойыпалады. Қасқыржарғалыжатқанбиеніңқасынакелсе,биежанталасыпөлгеліжатырекен. Кендебайалмасқанжарыменбиеніңқарнынжарып, құлынынсуырыпалады.Оныүйінеапарыпқұланныңсүтіменасырайды.

4-сұрақ: Кендебай аң аулапжүріп  бір балағакездеседі. Бала көзініңжасынкөлқылыпжылапотырекен. Кендебайодан не үшінжылапотырғанынсұрайды. Бала не депжауапбереді?

Жауап: Баланыңбасы таз, киіміөрім-өрімекен.Ол «Ардақтағананаңдыалса, төгілмеймеырысың. Асқартаудайәкеңдіалса, көргенкүніңқұрысын!МенМергенбайдегенбатырдыңжалғыз баласт едім.Қазіралтығашықтым.Биылелімізгежаутиіпжылқыатаулыныайдапкетті.Әкемалыпұйқылыбатареді. Ұзақжортуылданкелгенде , алтыкүнқатарынанұйықтайтын. Осыұйқыдажатқанәкемдіжауәскері бай лап әкетті. Әкемеарашаламақшы болван шешемдіқайырымсызжауатынаөңгеріпәкетті. Менжетімқалдым. Ішергеасым, киергекиімімболмағансоң, амалсызданТасқарабайдыңқозысынбағыпжүрмін. Арыдым, тоздым, ернімжалақ, басым таз болды. Содан бері көзімдежас, көңілімдеқайғы. Менәке-шешемежылаймын, бай жылқысынажылайды.»

(Сұраққажауап бере алмағаннемесеасығыбүктүскенойыншыойыннаншығарылады.Әркезеңдеосылайойыншыазайыпотырады.)

• – бөлім “Қозыкөш”

“Қозыкөш”кезеңіндеасықтариіріліп , конверттертаңдалады. Ендігіжерде3оқушы3сұраққажауапбереді.

1-сұрақ: КендебайбаланыңәкесініздепжолғашыққандаКерқұлаатқа тіл бітеді . КерқұлаКендебайға не айтады?

Жауап:ДосымКендебай, іздегенжоғыңалыстаемес, осыарада. Мынаутауданәріассаң, ағыпжатқанөзендікөресің. Өзенніңортасында бір арал бар. Соларалда хан тұрады.Қойшыбаланыңәке-*шешесісолханныңқолында.Олартереңзындандажатыр. Зынданныңаузықұлыптаулы.Таудыңарғыберкейіндесиырбағыпотырғанзорденелі бір адамбар.Ол – жорықтақолғатүскенадам. Қазірханныңқұлы. Соладамға бар да, жолынажетерлікпұл бер.  Оныңкиімінөзіңки де, оған өз киіміңдікигіз. Сөйтіпәлгіадамдыазатет те, өзіңсиырдыбағыпқал. Қазірқұйрығымнан бір тал қылалда, мені қоя бер. Сауыт-сайман, құрал – жабдықтарыңдыменіңүстімесал.Әзіргесағанменің де , құралдыңдакерегіжоқ. Егеркерекбола галсам, құйрығымнаналғанқылдытұтат.Сондамен дайн боламын. Ендігіәңгіменібарғансоңкөрерсің, — дейді.

2-сұрақ: — Ой оңбаған – ау. Қырасыңғоймалды. Күндегідей : «Аырылғырдыңсуы, айырыл» деп, негеайтпайсың? – деген кім?

Жауап: Судыңарғыжиегіндетұрғанханныңқызы.

3-сұрақ: Кендебайалтынқұйрықтықолғақалайтүсіреді?

Жауап:Ханныңқарабиесініңтоғызыншықұлындауынаңдыпжатқанханныңбалдарыұйықтапқалады. АлКендебайұйықтамайкүтеді. Биетаңбілінебергенкездеалтынқұйрықтықұлынтуады.Солкездеаспаннанбір болт түйіліп ке леді де, туғанбиеніңқұлыныналажөнелгендеКендебайқұлынныңқұйрығынаншапберіпұстайалғандақұйрықжұлыныпКендебайдыңқолындақалады.

Дұрысжауапбермегеннемесеасығыбүктүскеноқушыойыннаншығады.

4- бөлім «Беласар»

“Беласар” кезеңіндеқалғанекіоқушығасұрақөздерінеұнағанконверттербойыншақойылады.

1-сұрақ: Хан Кендебайғақандайшартайтады?

Жауап:Дүниедежетібастыдәу бар, ақырғанарыстанбар.Осылардыөлтіріпбастарыналыпкел.Осыныорындасаңбатырыңдыбосатыпберемін, — дейді.

2-сұрақ: Кендебайқолынашоқпарыналыпкімгеқарсышығады?

Жауап: Кендебайқолынажүзбатпаншоқпарыналып, Керқұлааттыңбарлықшабысымен друге қарсышабажөнеледі.

Қатежауапберген бір оқушыойыннаншығады.

• бөлім“Жолайрық”

Жолайрықтақалғаноқушыдан  «Алтынкөмбені» ойнау – ойнамайтындығынсұралады. Егеройнамасакезеңдердежинағанасықтарыныңсанынақарай  24 асыққаиеболады. Алегер де ойыншы «Алтынкөмбені» ойнап, сұраққажауап бере алмаза да «Алтынкөмбенің » сыйлығынаиеболады.

• бөлім «Алтынкөмбе»

“Алтынкөмбе”сұрағы —КерқұлааттыКендебайертегісіқандайертегілергежатады?

Жауап:Қиял – ғажайыпертегісінежатады.

Жеңімпазмарапатталыныпсыйлықтарберіледі.