«Ақын қонақтар». Абай тұлғасы.

Қазақ әдебиетінен ашық сабақтар

А.Қ.Жиенбетова

Достық жалпы орта білім беретін

мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі

Батыс Қазақстан облысы, Зеленов ауданы

Сабақтың тақырыбы: «Ақын қонақтар». Абай тұлғасы.

Білімділік мақсаты: Абай тұлғасын таныту.

Дамытушылық мақсаты: Оқушының ой еркіндігін, эстетикалық сезімін дамыту.

Тәрбиелік мақсаты: Білімге ұмтылуға, табандылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың әдістері: Сұрақ –жауап, ұжымдық, проблема туғызу, интеграциялау, театрланған.

Типі: дамыта оқыту, сыни ойлау.

Көренкілігі: сурет, плакат, сөзжұмбақ, кітаптар.

Интеграциялық байланыс: қазақ тілі, сурет, саз.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі (психологиялық дайындық)

-Сәлеметсіздер ме, балалар? Бүгінгі сабақтың тақырыбы Абай тұлғасы.

Сабағымыздың мақсаты: «Ақын қонақтар» әңгімесін талдай отырып, Абайға тұлғалық мінездеме беру, ұлы ақын туралы қосымша түсінік алу. Сыныпты 3 топқа бөлу.

ІІ. Үй жұмысын тексеру.

  • Үйге қандай тапсырма берілді?
  • Әңгімені оқып, мазмұнын біліп келу.

Үй тапсырмасын тексеру үшін топтық жұмыс жүргіземіз.

І-топ. Әңгімені жоспарлау керек. Әр бөлімге лайықты ат қойып, портреттерді жатқа айту. Кеспе қағаздағы жоспарды рет-ретімен қою.

ІІ-топ. Диалог деген не? Кімдердің арасында диалог бар?

ІІІ-топ. Сурет бойынша мәтін құрау. Кейіпкерлерді атау.

Сахналап көрсету.

ІІІ. Жаңа сабақ.

І. Әңгіменің жоспарына сүйене отырып, бала Абайдың мінездемелік тұлғасын суреттейміз. Проблемалық сұрақтар қойылады.

  1. Абай неге үйден көп шықпайды? Неге өзге балалар тәрізді бос уақытын ойынмен өткізбейді? (ол саналы, ақылды, ойлы)
  2. Абайдың «Қобыланды батыр» жырын шығарған кім екендігін білу мақсатын қалай бағаалйсың? (зерделі, білімге құштар)
  3. Барлас ақын Абайға не үшін домбырасын сыйға ұсынды? (Ұғымталдығы, зеректігі үшін)

Білімге құмар

Ойлы                           Зерделі

Бала Абай

Ақылды                                               Зерек

Ұғымтал

ІV. Сергіту сәті: «Абай» (синтез)

  1. Зат есім. Абай (жалпы есім)
  2. Сын есім. Ұғымтал, зерек
  3. Етістік. Оқып береді, жырлады.
  4. Синоним. Ибраһим, Абай
  5. Сөйлем құрау. Абай – қазақтың ұлы ақыны.
  6. Интеграциялық байланыс. Әр маман иелерінің пікірі.

Сазгер. Абай өлеңдері тілге жеңіл, жүрекке жылы тиеді. Кейбір өлеңдерінің сазға үйлесімдігі бар. Атап айтқанда, «Көзімнің қарасы», «Сегіз аяқ», «Айттым сәлем Қаламқас», «Желсіз түнде жарық ай» әндері бар. Бұл әндерін халық сүйсіне айтады.

Әдебиетші: Абай – классик ақын. Оның бірнеше өлеңдерімен қатар елеулі орын алатыны – шығармалары, поэмалары. Олар «Ескердір», «Масғұт» және «Әзім әңгімесі».

Сонымен қатар қара сөздері де бар екенін айта кету керек. Абайдың қарасөздерінің жалпы саны – 45. Бұл еңбектерін өмірінің соңғы жылдарында жазған.

Соынмен Ұлы ақынымыз 59 жасында дүниеден озды. Ол қазақтың жазба әдебиетін негіздеуші классик ақын. Абай өз халқының бойындағы жаман мінез-құлқын, жалқаулығын, еңбексіздікті, ғылымнан мақрұмдықты сынады. Халықты еңбек етуге, ғылымды меңгеруге, адамгершілікке үндеді. Абай бейнесі қазақ жазба әдебиетінде даналықтың үлгісі саналады.

Ұлы ақын

Ойшыл                                          Өнер алыбы

Дана Абай

Сазгер                                          Әдебиеттің заңғар биігі

Қайраткер

 

VІ. Бекіту.

Ақыл-ой ақындықтың киесі – Абай!

Түгел сөздің түбі бір жүйесі – Абай.

Адамдық ар-ұяттың данышпаны

Өлең – сөздің патшасы иесі – Абай! –деп ақын жырлағандай сабақты қорытындылаймын.

Бағалау.

Үйге: Әңгімені оқу, «Дана Абай» тақырыбында шығарма жазу.