«Алыс кетсем, мен сені аңсай жүрем…»
Сабақтың тақырыбы: «Алыс кетсем, мен сені аңсай жүрем…»
Сабақтың мақсаты: 1. Қ. Жұмаділовтің «Қаздар қайтып барады»
әңгімесіне талдау жасай отырып , шығарма
идеясын ұғындыру шет жерде жүріп, атамекенді
аңсап Отанына оралған қандастарымыз туралы
мағұлмат беру.
- Көркем әдебиетке , пәнге деген қызығушылықтарын
арттыру, шығармашылыққа баулу.
- туған жерге, атамекенге деген патриоттық сезімдерін ояту.
Сабақтың түрі: дәстүрлі
Типі: іскерлік пен дағдыны қалыптастыру
Әдісі: сұрақ-жауап, өзіндік ізденіс, шығармашылық ізденіс
Пән аралық байланыс: география, музыка
Сабақтың көрнекілігі: карта, цитата, үнтаспа
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру
Оқушыларды екі топқа бөліп отырғызып, сабақ мазмұны «Инцерт» стартегиясы бойынша бағаланатынын айта отырп , кеспе қағаздарын үлестіру.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру
«Кубизм» стратегиясы бойынша.
1.Байтас қарттың тас басып, тау асып сапар шегуінің сыры неде?
2.Қарт жолда қандай қиындықтарға кездесті?
3.Туған жерге келе жатса да, неге қарт жүрегі езіліп , жігері құм болды?
4.Қарт немересінен қалай айырылды?
5.Қартқа тұтқында отырғанда қандай айып тағылды?
ІІІ. Актуалдау
-Немересінен айырылған үмітсіз шақта қартқа демеу болған , оны алға жетелеген не?
Демек, қайда жүрсе де , адам жүрегінің бңр түкпірінде туған жерге деген сағыныш жатады.
Байтас қарттың да туған жерінің бір уыс топырағын көкірегіне тұмар қып түйіп жүруінің бір сыры да осында.
ІҮ. «Алыс кетсем, мен сені аңсай жүрем…»
- І топ шығармадан қарттың туған жерге жеткендегі сезімін суреттеген тұстарын тауып оқиды. І топ шығармада аталған жер-су атауларын картадан тауып көрсетеді.
- Сөздік жұмысы. Көп нүктенің орынына тиісті сөздерді қойып мағынасын түсіндіру Бұл жаққа келгелі қарттың кәсібі аңшылық болатын. Көнелеу … бар-ды. 2.«Шекараға дейін енді небары … жер қалды ,- деді ол қарсы алдында жатқан аласа адырларға көз жіберіп»
- Қаталап тілі аузына сыймай келіп еді, … су іліп алып сіміре жұтты.
- Сонан бері таңдайын жібітіп, талшық қып келе жатқаны бір уыс …
- Шығыс жақ … , таң атуға айналды.
- «О, туған жер! О, қасиетті … ! Торқадай топырағыңды қия көр адасқан ұлыңа»
- Бердеңке мылтық-бір оқпен атылатын винтовка.
- Қозы көш жер –қашықтығы қозы жайылымдай жер.
- Саптыаяқ – ағаштан шауып жасаған ыдыс.
- Малта — езілген құрт
5.Құланиек – таң жаңа саз беріп ата бастаған кез.
- Атамекен-ежелгі қоныс, байырғы тұрақ, жай.
- Эпитет , теңеулерді табу. Кесте толтыру.
- –Әңгіме неге «Қаздар қайтып барады» деп аталады?
М. Мақатаевтың «Қаздар қайтып барады мекеніне» өлеңін оқушыларға оқыту.
Үнтаспадан қаздар қайтып барады» әнін тыңдату
Оқушы жауаптарын толықтыру:
-Жат жерді жерсінбей, алыста қалған атамекенін сағынған адам әуедегі құстармен мұңдас, сырлас болады, өйткені табиғаттың тылсым құпиясын терең түсінген құс екеш құста мезгілімен өз туған жеріне оралады.
- –Байтас қарт осындай үлкен қиындықтармен елге оралды. Ал әлі күнге алыс жақын шетелдерде жүрген қандастарымыз қаншама!? Олар туралы көркем шығармалар да, басқа өнер туындылары да бар. Мәселен, Бейсен Шариптың «Заман-ай» фильмі.
Қазіргі сол қандастарымыздың елге оралуында қандай өзгерістер болып жатыр?
Оқушы жауаптарын толықтыру:
-Елбасымыздың 1991жылғы 31 желтоқсандағы шетелдегі қазақ диоспорасының өкілдеріне арнап радио арқылы сөйлеген сөзінен кейін атамекенге жол тартқан ұлы көш жалғаса түсті. Олардың елге оралуына жағдай жасалуда. Осындай көшпен елге оралғандар арасында Мұстафа Өзтүрік , Шұғыла Сапарғалиқызы, Майра Мұхамедқызы сияқты белгілі адамдар да бар.
Таэквандо шебері Мұстафа Өзтүрікке «Қандай адам туған жерінің қадірін білмейді?» — деп сұрақ қойылыпты . Сендер қалай ойлайсындар туған жердің қадірін кім білмейді? Оқушы жауаптары тыңдалады.
-Мұстафа Өзтүрік былай жауап беріпті: «Туған елден ұзап ешқайда бармаған адам білмейді».
- Үнтаспадан Қ. Аманжоловтың сөзіне жазылған «Туған жер» әнін тыңдау.
-Өлеңнің «Шықшы тауға, қарашы кең далаға «,-деп басталуының себебі не?
-«Сенде тудым, сенде өстім, сенде өлсем арманым жоқ бұл дүниеде дер едім «, -дейді, ал Байтас қарт арманына жетті ме?
Ү Бекіту.
Ойтолғау жазу.
«Шығармадан алған әсерім»
ҮІ. Қорытындылау
«Тауларынан жат жердің, өз жеріңнің таңдап шығар қыры артық»-дейді Ж.Нәжміденов. Расында да, адам өз туған жерінде ғана бақытты болмақ . Өзге елде жүріп қол жеткізген байлық та, мансап та, бақ та туған жердің орнын толтыра алмайды.
«Инцерт» карточкасын жинап қорытындылау.
ҮІІ. Үйге тапсырма беру
Ж.Нәжімеденовтың сөзін эпиграф етіп алып,шығарма жазу.
ҮІІІ. Бағалау