Қайталану операторы

Сабақтың тақырыбы: Қайталану операторы

Сабақтың мақсаты:
оқытушылық: Паскаль тілінің операторларын ажырата және қолдана білу, олардың программада жазылу ерекшеліктерін меңгерту.
дамытушылық: Оқушылардың тақырыпқа деген қызығушылығын арттыру , олардың өзіндік ойлау , шығармашылық қабілетін дамыту.
тәрбиелік: оқушыларды компьютерлік сауаттылыққа ақпараттық мәдениетке ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақта қоладанатын әдістер: түсіндірмелі –илюстративті , сұрақ-жауап , баяндау.
Сабақта қолданылатын құрылғылар: мультимедиялық компьютерлік сынып, проектор

І. Ұйымдастыру кезеңі

Сәлеметсіздерме! Біз өткен сабақтарымызда Паскаль тілінің операторларын өткенбіз. Ол операторлардың Паскаль тілінде есеп шығаруда қандай қызмет атқаратының , олардың бір-бірінен айырмашылықтарын білеміз.

ІІ. Үй жұмысын тексеру. Үйде Паскаль тілінің операторларын қайталадыңыздар. Енді сіздердін операторлар негіздері бойынша білімдеріңізді тексерейік.

а/ Қайталау сұрақтары:

Паскаль тілінің программасы неше бөліктен тұрады?
Жауабы: 3 бөліктен тұрады.
Var операторының қызметі қандай?
Жауабы: Айнымаларды сипаттау.
Wrete қандай оператор ?

Жауабы: шығару операторы

4. Read қандай оператор. ?

Жауабы: енгізу операторы

if<өрнек> then<1 оператор> else<2оператор> қандай оператор?

Жауабы:шартты көшу /тармақталу/
6.Program сөзі не үшін қолданылады?

Жауабы: Прграмма тақырыбын /атын/ жазу үшін

Бүтін тип …

Жауабы: Integer

Программа аяқталғанын білдіретін сөз

Жауабы: End

x=3, y=5 болғанда , төмендегі программа бөлігінің нәтижесі

Read (x,y);

S:=x+y;

Write (‘S’);

Жауабы: 8

A:=B қандай оператор ?

Жауабы: Меншіктеу операторы

ә/ Программа құру: Үш бүтін санның көбейтіндісін есептеу бағдарламасын құрайық.

Program YC;

Var a,b,c,S:integer;

Begin

Read(a,b,c);

S:=a*b*c;

Write (‘S’);

End.

Орындау: a=3 ,b=4,c=7

Жауабы: 84

Бағдарламаны компьютерде орындау.

Біздің бүгінгі жаңа сабағымыздың тақырыбы: «Циклдік қайталау операторы»

ІІІ. Жаңа сабақ

Цикл операторы -белгілі бір әрекеттер тізбегінің бірнеше рет қайталанып орындалуы.
Параметрлі For операторы

Параметрі бар қайталау командасы циклдік құрылымы бар алгоритмдерді жазуды көрнекті етеді.

Цикл параметрі Х айнымалысы болады, ол көрсетілген Х_қадам қадамға сәйкес әртүрлі мән қабылдайды. Параметрі бар қайталау командасының орындалу механизмі жай қайталау командасымен бірдей («болғанға дейін» WHILE циклі).

Қайталау командасының орнына («болғанға дейін» WHILE циклі) параметрі бар қайталау командасын қолдану («үшін» FOR циклі) алгоритмді жазуды жеңілдетеді.

Жүзеге асыру формалары:

Блок-схема

Алгоритмический язык

Паскаль

Қайталау командасы параметрімен:

X үшін X_басытен X_соңы – ға дейін қадам X_кад

цб

цикл денесі

цс

Егер қадам мәні 1-ге тең болса,қад

Қызмет етуші сөзін алып тастауға болады.

FOR X=X_басы TO X_соңы

STEP X_қад

цикл денесі

FOR – цикл басының операторы.

Егер X_қад =1 болса, STEP қызмет етуші сөзін алып тастауға болады.

NEXT – цикл соңының операторы.

Алдымен FOR операторы параметрдің бастапқы, соңғы мәндерін және қадам мәнін орнатады. Одан кейін параметрдің көрсетілген бастапқы мәні үшін цикл денесі орындалады. Сосын NEXT операторы алдымен параметр мәніне қадам шамасын қосып өзгертеді де, циклдің аяқталу шартын тексереді. Егер параметрдің ағымдағы мәні соңғы мәнінен аспаса, NEXT операторы есептеу процесін FOR операторынан кейін орналасқан жолға ауыстырады, кері жағдайда – NEXT операторынан кейін орналасқан жолға ауыстырады. Қайталанулар саны алдын ала белгісіз циклге қарағанда бұл циклде параметр тек қадам шамасына ғана өзгере алады, яғни Х=Х+Х.

Цикл параметрін өзінің алғашқы мәнінен соңғы мәніне дейін бірлік қадаммен өзгеру барысында циклге кіретін бір немесе бірнеше операторды қайталау ісін атқарады.

Жазылу үлгісі:

Орындалуы:S:=S+i

1.S:=0+1=1

2.S:=1+2=3

3 S:=3+3=6 т.с.с

For i:=n1 to n2 do <оператор>;
Мысалы: Мысалы: 1-ден 100-ге дейінгі натурал сандардың қосыныдысын табу керек.

Program қосынды;
var i, s : integer ;
begin
s:=0
for i:=1 to 100 do ( цикл басы)
s:=s+i; (қайталау операторы)
write (‘s=’,s);
end .

Кей жағдайда қадам қолдану қажет болады, ол үшін STEP қолданылады

Мысалы For i:=1 to 50 do S:=S+i Step 2

1,3,5,7,9,11,13, …………..

IV.Сабақты бекіту:

Орындалу нәтижесін көрсет:

1/ For i:=1 TO 5 DO S:=S+i

Орындалуы:S:=S+i

1.S:=0+1=1 4. S:=6+4=10

2.S:=1+2=3 5.S:=10+5=15

3 S:=3+3=6

V.Үйге тапсырма:

а/«Қайталану операторы» тақырыбы бойынша дайындалу
ә/ 1-ден 25-ке дейінгі сандардың қосындысын есептеу программасын жазып келу.

Бағалау. Оқушыларды сабаққа қатысымы , программлық сауаттылығын ескере отырып Excel –де бағалау.

Қайталану, операторы