Қанайналым жүйесі. Жүректің құрылысы

Сабақтың тақырыбы: Қанайналым жүйесі. Жүректің құрылысы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: ағзаның ішкі орта мүшелерін еске түсіре отырып, қанайналым жүйесі мүшелерімен танысу, оның ішінде жүрек, қантамырлар, үлкен және кіші қанайналым шеңберлерімен және олардың қызметтерімен танысу.

Тәрбиелік: өздігінен  ізденімпаздық, білімділік, еңбексүйгіштік, адамгершілік дағдыларын тәрбиелей отырып, салауатты өмір салтын ұстану, өз ойын айта отырып, өзгені де тыңдай білуге, алған білімін өмірге қолдана білуге тәрбиелеу.

Дамытушылық: жаңа материалды қабылдай отырып, ойлау, есте сақтау, қайта жаңғырту қабілеттерін дамыту.

Сабақтың өтілу әдісі: жаңа сабақты түсіндіру, СТО.

Сабақ жоспары:

І. Қызығушылықты ояту.

1. «Иммундық жүйе мүшелері» топтастыру.
2. «Жылдам және дұрыс» сұрақ-жауап.

ІІ. Мағынаны тану.

1. Жаңа сабақ схемасы.
2. «Түсті шаршылар» топтық жұмысы.
3. Деңгейлік тапсырмалар.

ІІІ. Ой толғаныс.

1. Сұрақтар.
2. Суреттермен жұмыс.
3. Бағалау.
4. Үй тапсырмасы.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Қызығушылықты ояту.

1. Топтастыру.

Алдымен топтық жұмыс ретінде оқушылар қағазда орындайды, соңынан тақтаға шығып қателерін тексереді.

3. «Жылдам және дұрыс»

1 топ сұрақтары.

1. ішкі ортаға не жатады:            қан, ұлпа сұйықтығы, лимфа
2. қанның мөлшері қанша:            4,5-5 л
3. қан пластинкасы қалай аталады:  тромбоцит
4. гемоглобин не:   қанның қызыл пигменті
5. эритроциттің диаметрі:     7,5 мкм
6. плазма нәруызы қаншаға бөлінеді:   3
7. оксигемоглабин деген не:   оттекті гемоглобин
8. фагозитоз қандай процесс:  бөгде бөлшектерді сіңіру, қорыту
9. лейкоцит қызметін ашқан ғалым:  Мечников
10. протромбин не:  фибриногеннің фибринге айналуы
11. лимфа латынша:    таза су, ылғал
12. ұлпа сұйықтығы мөлшері:    14-20л
13. лимфоциттер не:   лимфадағы лейкоцит
14. қан сарысуы деген не:    қан ұйығының сұйықтығы
15. кемік май қайда түзіледі:  қабырға, омыртқа, сүйек ұштарында
16. ЖИТС жіктелуі:
17. зиянды микробтардан шығатын улы зат: қарсыген

18.иммунитет деген не:                                              ағзаның бөгде затқа қарсы тұру қабілеті

19. донор:      қан беруші
20. қан топтары:       1,2,3,4 топ

2 топ:

1. АИВ:                              адам иммунитет тапшылығы вирусы
2. қанның түссіз жасушалары:    лейкоцит
3. қанды қабылдайтын адам:     реципиент
4. егу арқылы қабылданатын иммунитет:     жасанды
5. қан ұйымайтын ауру: гемофилия
6. қан ұю ұзақтығы:    4-5 мин
7. қанның қызыл пигемнті:               гемоглобин
8. қан ұюына қатысатын жасуша:  тромбоцит
9. бөгде бөлшектерді сіңіру процесі:  фагоцитоз
10. тұқымқуалайтын иммунитет:       табиғи
11. газды тасымалдайтын қан жасушасы:    эритроцит
12. фагоцитозды ашқан ғалым: Мечников
13. қан жасушаларының пайыздық мөлшері:   45
14. қан құрамы:                    қан жасушасы, қан плазмасы
15. тромбоцит:  қан пластинкасы
16. 100 мл қанда гемоглобин мөлшері:  15г
17. қанды қанша уақыт сақтайды:       30 күн
18. қан ұюына қандай элемент қатысады: кальций тұзы
19. лейкоциттің бауырда түзілетін түйіршіксіз түрі: лимфоцит
20. лимфаның тәулікте түзілуі:     1-3 л

3 топ:

1. адам лимфа түйіндерінің саны:     460
2. қарсыдене деген не:   қарсыгенге қарсы зат
3. қан глюкозасы қызметі:                                жасушаның энергия көзі
4. ядросыз қан жасушасы:      эритроцит
5. плазма нәруызы қанша топ:     3
6. тромбоцит қызметі:         қан ұю
7. рентген сәулесінен лимфоциттер:                                    жойылады
8. плазма нәруыздарын ата:                                           альбумин глобулин фибриноген
9. тромбоциттің тіршілік ұзақтығы:  7-10 күн
10. лимфа түйіндерінің түсі:    қызғылт-сұр
11. иммунитет қаншаға бөлінеді:    2
12. реципиент:   қан қабылдаушы
13. резус-фактор қанда болмаса:    резус фактор теріс
14. ЖИТС қоздырушысмы: АИВ
15. қан жасушасын түзетін, уақытша сақтайтын мүше: көкбауыр
16. лимфоциттер қызметіне қарай қаншаға бөлінеді: 2-Т,В
17. құрамында нәуызы мол сұйықтық:   қан
18. лимфадағы су мөлшері:  95
19. табиғи иммунитет:                                          ағзаның өзінде түзіледі
20. лейкоциттің қызметі:  фагоцитоз

4 топ:

1. ағзаның қорғану реакциясы:                     иммунитет
2. лейкоцит тіршілігі:    2-5 тәулік
3. қан плазмасының мөлшері:  55
4. мөлдір сұйықтық:                                          лимфа
5. Гемофилия қандай ауру:    қан ұйымауы
6. ішкі ортаға не жатады:  қан, лимфа, ұлпа сұйықтығы
7. эритроциттің тіршілік ұзақтығы:                             120 күн
8. лимфа диаметрі:    5-6.5 мкм
9. кемік май түрлері:         1. түтікті         2. жалпақ, қысқа сүйектер
10. 1 қантоп реципиенті:  барлық топтар

11.гемоглобин қай қан жасушасында болады:                           эритроцит

12. иммунитет латынша:                             құтылу, босау
13. көкбауыр қызметі:    қан жасушасын түзіп, сақтау
14. ұлпа сұйықтығы түсі:              сарғылт
15. лимфада болатын лейкоцит:       лимфацит
16. айырша без қызметі:   иммунитетті жоғарылататын тимозин гормоны
17. қан қызметі:                                                        мүшелердегі жасушаға оттегі, қор зат тасымалы
18. резус*фактор қанда болса:    резус-фактор оң
19. қан плазмасының басқаша атауы:                      қан сарысуы
20. тромб деген не:      ұйыған қан

Сұрақ-жауапты қорытындылау.

ІІ. Мағынаны тану.

2. деңгейлік тапсырмалар:

«-» деңгейлі тапсырма                                                                                     «+» деңгейлі тапсырма

Жауабы:  1. қан құрамы: қан плазмасы, қан жасушалары            

«  » деңгейлі тапсырма

                                                                                                                          Жауабы:

                                                                                                                          1-қолқа доғасы.

                                                                                                                          2-жарты ай тәрізді қақпақшалар

                                                                                                                          3-сол жақ жұрекше

                                                                                                                          4-сол жақ қарынша

                                                                                                                          5-жүректің емізік тәрізді бұлшықеті

                                                                                                                          6-қалың бұлшықет қабаты

                                                                                                                          7-оң жақ қарынша

                                                                                                                          8-жақтаулы қақпақшалар

                                                                                                                          9-төменгі қуысты вена тамыры

                                                                                                                          10-оң жақ жүрекше

                                                                                                                          11-жоғары қуысты вена тамыры

Қорытындылау.    Бағалау.

Үй тапсырмасы:  33, 34, 35     —       оқу.