Көпөлшемді жиымдар. Екіөлшемді жиым элементтерімен жұмыс.
Сабақтың тақырыбы: Көпөлшемді жиымдар. Екіөлшемді жиым элементтерімен жұмыс.
Білімділік: Оқушыларға Паскаль тілінде массивтердің қалай сипатталуын жеткізе білу.
Тәрбиелілік: Оқушыларды ұқыптылыққа,тазалыққа,жылдамдыққа үйрету.
Дамытушылық: Оқушылардың ойлау,есте сақтау қабілетін дамыту.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: Оқытудың интербелсенді әдісі
Сабақтың типі: жаңа сабақ түсіндіру, практикамен байланыстыру.
Қолданылатын көрнекіліктер: интерактивті тақта, электронды оқулық, Турбо Паскаль бағдарламасы, үлестірме қағаздар.
Сабақтың барысы:
Сабақтың өту барысы:
1. Оқушыларды ұйымдастыру (3-минут)
2. Үйге берілген тапсырманы тексеру(8-минут)
3. Жаңа тақырыпы түсіндіру(10-минут)
4. Тапсырмаларды орындау (15-минут)
5. Сабақты бекіту (6-минут)
6. Оқушыларды бағалау (2-минут)
7. Үйге тапсырма беру (1-минут)
Жиым-бұл бір атаумен (жиым идентификаторы) белгіленіп біріктірілген біртекті элементтер жиыны. Жиымдардың негізгі параметрлеріне оның типі (сандық,символдық,логикалық),өлшемі(бірөлшемді,екіөлшемді т.с.с)және көлемі(жиымдардың әрбір өлшемдегі элементтерінің саны) жатады.
Екіөлшемді жиым.
Төртбұрышты кестені екіөлшемді жиым немесе матрица дейді. Оның элементі екі индекспен берілетіні түсінікті. Baga[i,j] екіөлшемді жиымының i-жолы мен j-бағанының қилысында тұрған элементтің белгіленуі.
Паскалда жазылу түрі:
<atauy>:array[1..m,1..n] of <элементтер типі>;
ЕСЕП: Оқушылар үш топқа бөлініп, 5 сұрақ бойынша білім сайысына түсті.Топтардың жинаған ұпайларын есептеп, экранға матирца түрінде басып шығаратын программа жазыңыз.
Математикалық моделі
1. Екі өлшемді жиым top[1..5,1..3] элементтер типі нақты сандар;
жиым жолының нөмірі i және бағанның нөмірі j бүтін сандар.
2. Топ ұпайлар саны s1, s2, s3 нақты сандар;
топтың орны n — бүтін.
3. Қалай есептейміз немесе есептеу идеясы:
Кесте тақырыбына топтардың аттарын жазамыз, сұрақ нөмірлерін write операторының көмегімен келтіреміз.
і 1-ден 5-ке дейін, j=1… 3 дейін өзгереді, әр топтың әр сұрақ бойынша алған ұпайларын енгіземіз.
і 1-ден 5-ке дейін, j=1… 3 дейін өзгереді, баған бойынша әр топтың ұпайын есептейміз, s1, s2, s3 анықталады.
s1, s2, s3 өз ара салыстырып топтардың орындарын анықтаймыз.
Программа мәтіні:
program jarys;
uses Crt;
var i,j:integer;
top:array[1..5,1..3] of real;
s1,s2,s3:real;
begin
writeln(‘Кесте элементтерін жол б-ша пробел арқылы енгізіңіз енгізіңіз ‘);
s1:=0; s2:=0; s3:=0;
for i:=1 to 5 do
for j:=1 to 3 do read(top[i,j]); {кесте енгізу}
for i:=1 to 5 do
begin
for j:=1 to 3 do
begin
if j=1 then s1:=s1+top[i,j]; {ұпай есептеу}
if j=2 then s2:=s2+top[i,j];
if j=3 then s3:=s3+top[i,j];
end;
end;
ClrScr;
write(‘ 1-топ’,’ 2-топ’,’ 3-топ’);writeln;
for i:=1 to 5 do {кестені экранға шығару}
begin
write(i,’-сұрақ’);
for j:=1 to 3 do
begin write(top[i,j]:10:2);end;
writeln;
end;
{нәтижелерді экранға шығару}
writeln(‘ЖИНАҒАН Ұ П А Й Л А Р Ы:’);
writeln(s1:18:2,’ ‘,s2:8:2,’ ‘,s3:6:2);
end.
Тапсырмалар: Екіөлшемді жиым элементтерінің қосындысын және көбейтіндісін табу.
program esep 1;
uses crt;
var i,j,s,k:integer;
A: array [l..3,1..3] of integer;
Begin clrscr;
for i:=1to 3 do
for j:=1to 3 do
begin
writeln(`engiz a[`,i,`,`,j,`]`);
readln(a[i,j]);
end;
for i:=1 to 3 do
begin
for j:=1to 3 do
write (a[i,j]:3);
writeln; end;
k:=1; s:=0;
for i:=1to 3 do
for j:=1to 3 do
s:=s+a[i,j];
for i:=1to 3 do
for j:=1to 3 do
k;=k*a[i,j];
writeln(`s=`,s): writeln(`k=`,k);
readln; end.
2 Екіөлшемді жиым элементтерінің түбірлерін табатын программа құру керек.
program esep1;
uses crt;
var i,j:integer;
A:array[1..3,1..3] of integer;
begin
clrscr;
for i:=1to 3 do
for j:=1to 3 do
begin
writeln(`engiz a[`,i,`,`,j,`]`);
readln(a[i,j]);
end;
for i:=1 to 3 do
begin
for j:=1to 3 do
write (a[i,j]:3);
writeln;
end;
writeln;
for i:=1to 3 do
begin
for j:=1to 3 do
write (sgr(a[i,j]):3):
writeln;
end;
readln;
end.
Үйге тапсырма: Екі өлшемді жиым элементтерінің квадраттарын табатын программа құру керек.
Шешуі: program esep1;
uses crt;
var i,j:integer;
A:array[1..3,1..3] of integer;
begin
clrscr;
for i:=1to 3 do
for j:=1to 3 do
begin
writeln(`engiz a[`,i,`,`,j,`]`);
readln(a[i,j]);
end;
for i:=1 to 3 do
begin
for j:=1to 3 do
write (a[i,j]:3);
writeln;
end;
writeln;
for i:=1 to 3 do
begin
for j:=1to 3 do
write (sgr(a[i,j]):3):
writeln;
end;
readln;
end.