| 1. Символдармен, мәтінмен атқарылатын жұмыстар туралы жалпы түсінік береді, программалауда Паскаль оперторларын тиімді қолдану дағдысын қалыптастырады. 2. Программаны ықшам, сапалы жазу дағдысын дамытады. 3. Программа мәтінін, нәтижелерін экранға шығару интерфейісіне эстетикалық талап қоя біледі. |
| Char – айнымалының мәні жеке символ болатынын білдіретін тип, String — айнымалының мәні сөз/сөйлем екенін білдіретін тип, мәндегі символдар саны 256-дан аспауы керек. Text — мәтіндік тип, файл аттарын белгілеуде қолданылады. Символдармен жұмыста жиі қолданылатын стандартты функциялар. | Атауы | Процедура немесе функция | Шаманың типі | әрекеті | | Chr(x) | функция | x — integer | Х санын сиволға түрлендіреді | | Odd(x) | функция | x — integer | =True,егер х -тақ, =False х -жұп болса | | Inc(x) | процедура | x — реттік | X-ті 1-ге арттырады | | Dec(x) | процедура | x — реттік | X-ті 1-ге кемітеді | | Inc(x,n) | процедура | x — реттік,
n — бүтін | X-ті n-ге арттырады | | Dec(x,n) | процедура | x — реттік,
n — бүтін | X-ті n-ге кемітеді | | Random(x) | функция | x — integer | 0 мен x-1 аралғынан кездейсоқ сан табады | | Random | функция | | (0..1) аралғынан кездейсоқ сан табады |
Мәтінмен /сөз-сөйлем/ жұмыста жиі қолданылатын функциялармен процедуралар. | Атауы | Процедура немесе функция | Шаманың типі | әрекеті | | Length(s) | функция | s — string | S –жолының ұзындығын анықтайды. /Қанша әріп бар?/ | | Copy(st,poz,n) | функция | st – string poz,n-integer | St-сөзінің poz-нөмірінен бастап қатар тұрған n-символды көшіріп алады | | Delete(st,poz,n) | процедура | | St-сөзінің poz-нөмірінен бастап қатар тұрған n-символды өшіреді | | Insert(s1,s2,n) | процедура | s1,s2,- string, n — integer | S1-сөзін s2-cөзіне n-нөмірінен бастап тіркеп жазады | | Pos(s1,s2) | функция | S1, s2- string | s1 кіші сөзі s2-ұзын сөздің ішінде барма/жоқпа, соны анықтайды (егер жоқ болса нәтиже 0) | | Str(i,s) | процедура | s- string, i- integer, | і санын симол типіне өңдеп, нәтижесін s мәні ретінде жазады | | Val(s,і,code) | процедура | s — string, і — integer, real code — integer | Сөз ретінде берілген s санын бүтін н/е нақты санға ауыстырып, нәтижені i-дың мәні ретінде жазады. Қате жоқ болса code=0 | | UpCase(c) | функция | c — char | Латынның кіші әріптерін бас әріпке ауыстырады | | Chr(i) | | i- integer | і санына сәйкес смиволды /әріпті ASC-код/ береді. | | Ord(s) | | s-chr | S символының бүтін сан түріндегі водын береді |
|
ТАПСЫРМА:| А) Берілген сөзде қанша «а» әрібі бар екенін анықтайтын программа жазыңыз. | program a_sanau; uses crt; var i,n,k: integer; s: string; begin write(‘tanbalar tizbegin engiz, ‘); read(s); n:=length(s); k:=0; for i:=1 to n do if (s[i]=’а’) or (s[i]=’a’) then k:=k+1; writeln(‘sozdegi kichi «a»-lar sany — ‘,k); end. | | С) Оқулықтағы 121 беттегі 14 жаттығу; /нұсқау: 0 мен 9 арасындағы сандардың АSC-кодтары 47- 59 аралығында жатады/. | program sanemes; var i,n:integer; s:string; begin write(‘tanbalar tizbegin engiz, ‘); read(s); n:=length(s); for i:=1 to n do if ((ord(s[i]))>47) and ((ord(s[i]))<59) then writeln(s[i],’ ‘,’san’) else writeln(s[i],’ ‘,’san emes’); readln; end. |
|
