Кластың жалпы сипаттамасы. Бақаның сыртқы және ішкі құрылысы. Оның қосмекенді тіршілігі. Жылдық тіршілік ци­клы. Қоректенуі. Көбеюі және дамуы

жоғары, төменгі дәрежелі сұрақтар,

АКТ:

Жаңа тақырыпқа қызығушылығын ояту, бақаның тіршілік циклы берілгенін жазу.

Жаңа тәсілдер: \

Зерттеушлік әңгіме, визуалды оқыту, топтық әңгіме

Кері байланыс .

3 мин

а)Оқушылардың      сабаққа     назарын   аудару.
ә)  Психологиялық      тұрғыдан       дайындау.

б)Топтастыру .

Топтарға бөлу:

Үстел үстіндегі кез-келген сандар жазылған  қиықшаларды   таңдайды,   оқушы сол реттілікпен топқа отырады.

в) Топтың лидерін  сайлау

2. Топқа бөлінеді

Ітоп  1 саның алған балалар топтасады

II топ 2 саның алған балалар топтасады

III топ 3 саның алған балалар топтасады

IV топ  4 саның алған балалар  топтарына топтасады.

15 мин

Сұрақтар  қою :

Ітоп  «Балықтардың сыртқы құрылысы»

II топ «Балықтардың ішкі құрылысы»

III топ «Балықтардың  көбеюі»

IV топ  « Балықтардың маңызы» туралы постер арқылы қорғату.

Оқушылар берілген тапсырмаларды постер қорғау арқылы орындайды

20 мин

Қосмекенділер — алғаш құрлықта өмір сүруге бейімделген төртаяқты омыртқалы жануарлар. Олар екі ортала: суда да, құрлықта да кездесетіндіктен, қосмекенділер деп аталады. Қосмекенділер суда көбейеді және дернәсілдері сулы ортада дамиды. Қазіргі кезде қосмекенділердің 4 000-нан астам түрі  Жер шарының тропиктік, субтропиктік және қоңыржай аймақтарында кездеседі. Қазақстанда қосмекенділердің 12 түрі таралған. Оның 3 түрі сирек кездесетіндіктен, Қазақстанның Қызыл кітабына (1996) тіркелген.

Қаңқасы балықтармен салыстырғанда күрделі, 4 бөлімге бөлінеді. Олар: бас-сүйек, омыртқа жотасы, иық белдеуі мен алдыңғы аяқтарының және жамбас белдеуі мен артқы аяқтарының қаңкасынан құрал ады. Омыртқа жотасы мойын, тұлға, сегізкөз және құйрық бөлімдеріне бөлінген. Мойын мен сегізкөз бөлімдерінде бір ғана омыртқадан болады.

Құрлыққа шығуына байланысты, аяқтарының сүйектері бірімен-бірі буын арқылы қозғалмалы байланысқан. Алдыңғы аяқтары тікелей иық белдеуімен байланысады. Жамбас белдеуі артқы аяқпен байланысқан. Жамбас белдеуі екі жамбас сүйегінен түрады. Саусақтарында мүйізді тырнақтары болмайды. Аяқтарында жеке-жеке бұлшықеттер жақсы дамыған.  Аузы өте үлкен. Сілекей бездері ең алғаш қосмекенділерде пайда болды. Оның өзектері ауыз қуысына ашылады. Қысқа өңеші кеңейіп, қарынға, ол аш ішекке жалғасады. Аш ішекке бауырдан келетін өт және ұйқыбездің өзектері ашылады. Тоқ ішектің соңғы бөлігі тік ішек деп аталады да, ол кеңейіп келіп, клоакаға айналады.

Дернәсілдері суда тек желбезектері арқылы тыныс алады. Ересектерінде құрлыққа шығуына байланысты өкпе пайда болған. Бірақ өкпесі нашар дамығандықтан, терісі арқылы қосымша тыныс алады. Ауыз-жұтқыншақ қуысының қозғалуы арқылы ауа өкпеге өтеді.

Құрлықта атмосфералық ауамен тынысалуына байланысты қантарату жүйесінде күрделі өзгерістер пайда болған. Қосмекенділердің жүрегі үш қуысты (2 құлақша, 1 қарыншадан тұрады), екі қанайналым шеңбері бар. Қосмекенділерде алғаш рет кіші қанайналым шеңбері пайда болған.   Үлкен шеңбер — оң құлақшаға, ал кіші шеңбер сол жақ қүлақшага келіп аяқталады. Қосмекенділерде, ішкі құлақтан басқа, ең алғаш ортаңғы құлақ қуысы пайда болған. Ортаңғы құлақ қуысында бір ғана үзеңгі сүйегі болады. Оның сырты дабыл жарғағымен қапталған. Ортаңғы құлақ қуысы арнайы түтік арқылы ауыз-жұтқыншақ қуысымен де байланысады. Дәм сезуі, тері арқылы сезуі нашар дамыған.

Оқушылар дәптерлеріне тақырыпты

жазып алады.

7 мин

«Зерттеушілік әңгіме» әдісі арқылы топтық жұмыс. Топтарға тапсырмалар беремін:

Оқушылар «Зерттеушілік әңгіме» әдісі  арқылы әр топтан бір оқушыдан шығып кішкене мәлімет береді. Содан кейін оқушылардың қойған сұрақтарына жауап беру арқылы тақырыпты түйіндейді.

3 мин

2 мин

Оқушылар  үй тапсырмасын дәптерлеріне жазып алады.